Anasayfa
 Değerlendirme




Çeviriler:

'العربية / Al-ʿarabīyah
Català
English
Español
Filipino/Tagalog
Français
Ελληνικά / Elliniká
हिन्दी / Hindī
Italiano
Português
Română
Српски / Srpski
Türkçe

                                        

Diğer Sayfalar:

Kısımlar

Site Haritası

Anahtar Kelimeler

Ulaşım

Faydalı Dokümanlar

Yararlı Linkler

İçerikler:

İçerikler:

İçerikler:

İçerikler:

İçerikler:


YETKİLENDİRMEYİ ÖLÇÜMLEMEDE UYGULANAN
KATILIMCI METOTLAR

Yazan Phil Bartle, PhD

Çeviren: Hande Odabaşıoğlu


Eğitmenin Notları

Toplum veya kurum üyeleri bunu ölçümlemek için iyi bir kaynaktır.

Giriş:

Hedefimiz toplumları güçlendirmektir. Peki başarılı olup olmadığımızı veya ne ölçüde başarılı olduğumuzu nereden bilebiliriz? Toplumların güçlenmesini nasıl ölçeriz, onların kapasitelerini arttırarak mı, yetkilendirerek mi?

Ölçümlemek ve tanımlamak burada birbirleri ile çok yakın anlamdadırlar. Ancak maalesef güç 62’den 79’a yükseldiğinde, oluşan 17 puanlık yükselişi ölçmemizi sağlayacak bir elektronik metremiz mevcut değil.

16 Unsur:

‘Güç’, ‘kuvvet’, veya ‘kapasite’ kavramlarını toplumlara uygulandığı şekli ile analiz edebilir, çeşitli bileşenleri gözlemleyebilir ve bunun sonucunda elde ettiğimiz gözlemler ile gücün veya kapasitenin artıp artmadığını öğrenebiliriz.

16 Unsur şunlardan oluşmaktadır: fedakarlık, ortak değerler, toplumsal hizmetler, iletişim, özgüven, içerik, bilgi, müdahale, liderlik,iletişim ağı, organizasyon, politik güç, yetenekler, güven, birlik ve mülk.

Bahsi geçen 16 unsurun detaylı açıklaması burada verilmiştir. Toplumsal Gücün Unsurları .

Ölçümlemenin Zorlukları:

Güç seviyesinde oluşan değişiklikler anket hazırlayan bir araştırmacı tarafından sağlıklı bir şekilde ölçümlenemez. Toplum üyelerinin bir yönetici eşliğinde gerçekleştirdikleri toplantıda belirttikleri, yukarıda bahsi gecen unsurlardan ne kadarının değiştiğine dair görüşleri daha kolay gözlemlenebilir ve tasdiklenebilir.

Bir klinik inşaatının fiziksel olarak gözlemlenmesi tabii ki daha kolaydır, işçiler uzak mesafede olsa yapının en azından duvar kısmına geçtiklerini bildiren bir rapor verebilir. Bir toplumun gücünde meydana gelen değişikliğin gözlemlenmesi ise bunun tam tersidir, değişen toplumum sosyal karakteristiği üzerinde sosyolojik bir ölçümün yapılmasını gerektirir.

Bir laboratuvar teknisyeni hastasının ateşini ölçmek için termometreden destek alabilir, veya bir doktor hastasına nasıl hissettiğini sorduğunda verilen cevaba göre farklı sonuçlar çıkacaktır. Bu süreçte hastanın termometrenin nasıl çalıştığını bilmesine gerek yoktur, sadece doktorun sorduğu ‘nasılsın?’ sorusunu anlamış olması yeterlidir. Maalesef ki sosyolojide uygulanan anket soruları termometreler kadar net ve tarafsız değildir, çünkü yanıtlayan kişiler sorulan soruların hangi amaca hizmet ettiğini anlayamıyor veya neyin ölçümlenmesinin gerektiğini bilmiyor olacaktır, tüm bunların yanı sıra bu konu ile ilgili evrensel bir ölçüm standardı henüz getirilmemiştir.

Bu demek oluyor ki, toplum üyeleri uygulanan güçlendirme çalışmalarının ve güçlendirme çalışmasının unsurlarının ( bir tesis kurulumu hedefinin yanı sıra ) amacı hakkında bilgilendirilmelidir, bu bilgiler sadece araştırmayı yürüten kişilerle sınırlı kalmamalıdır.

Toplumun kendi güçlenme sürecinin değerlendirme aşamasına dahil olması çok önemlidir, aynı zamanda kendisini güçlendirecek olan unsurları farkına varması da. Dolayısıyla yetkili lider, toplum güçlenme sürecinin gözlemlenmesi anında bu unsurları toplum üyelerine açıklamalıdır.

Katılım Ölçümleme:

Toplumun gücün ölçümlenme ve değerlendirme sürecine dahil olması çok önemlidir. Herhangi bir klinik yapımında somut bir hedef koyabilir, ve hedefin hangi kısmına varıldığı kolayca görülebilir, fakat toplumum güç ve kapasitesinin ölçümlenmesi hedefi sonu olmayan, uçsuz bucaksız bir hedeftir .

Toplumun kendisi ( grup toplantısında yer alan toplum üyeleri, sadece birkaç etkili üye veya az sayıda gruplar değil ) değerlendirme sürecinin kaynağı olmalıdır, güçlendirme sürecinin gerçekleşmesi halinde, bu sürece yukarıdaki hangi unsurların katkısının olduğu ve bunun toplum tarafından hala istenilir bir durum olup olmadığını belirlemek için. Toplum gözlemlerinin karşılaştırılma metotları, bir inşaatın yapım sürecinin gözlemlenmesi ile inşaatı gerçekleştiren toplumun güçlenme sürecinin gözlemlenmesinden farklı olmalıdır.

Toplumun kendi kendine yardım etmesini sağlamayı başaran mobilizatörler, bu süreci maddi destek sağlayarak değil liderlik yaklaşımı ile yönetmişlerdir. Bütün toplum üyelerinin halka açık toplantılara katılmasını sağlayan bu yaklaşım, toplumun kendi gücünün arttığını görmesini sağlayan en etkili metottur. Gözlemleme sürecinin yönetilmesi aynı mobilizatörler tarafından veya toplum ve o toplumun tarihi hakkında bilgisi olan başka kimseler tarafından yapılabilmektedir.

İdeal çözüm olarak toplum toplantısı yılda bir defa düzenlenir ve aynı yönetici tarafından idare edilmelidir. Yönetici, güçlendirmenin bütün unsurlarını, neden gerekli olduklarını açıklayarak listelemektedir. Daha sonra katılımcılar grup olarak toplumun bir önceki seneden beri ne kadar değiştiğini tartışarak değerlendirirler. Bu tartışmaların yazılı olarak kaydedilmesi gelecek dönemi aydınlatarak yorumlanması açısından önemli derecede faydalıdır.

Uygulama anında, yöneticiler değişir, toplum üyeleri gelir ve giderler, herkes toplantılara katılım sağlamaz ve gerçekleşen bütün bu değişiklikler toplumun algısını ve üyelerin değerinin değişmesine sebep olmaktadır. İlk zamanlar toplum üyelerinin fakirliklerinin farkında olmaları beklenmektedir ve toplum dışından kendilerine sunulan kaynakları fakirlikle mücadelenin bir parçası olarak görmeleri beklenmektedir.

Daha sonraları, toplum üyelerinin kendilerine yardım etmeleri sayesinde edindikleri özgüven kazanımı ile dışarıdan sunulan kaynaklara olan ilgileri azalmasa bile kendi kendilerine bir çare bulmanın değerini anlarlar ve toplum içerisinden kaynakların bulunmasına ve kullanılmasına dikkat ederler.

Metod:

Güçlendirme sürecinde toplum bazlı gözlemleme süreci başlatabilmek için bir yönetici, ve bir kaydedici eşliğinde toplumsal toplantının gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Yöneticiler, mobilizasyon sürecinde uyguladıkları prosedürlere benzer uygulamalar ile süreci başlatabilirler.

(Mobilizasyon teknikleri birlik organizasyonu ile başlar, başlıca problemlerin ne olduğu sorulur, verilen cevaplar eleştiri yapılmaksızın tahtaya yazılır ve ortak karara varıldıktan sonra problem ‘öncelikler’ listesine yazılır.)

Benzer bir şekilde yönetici toplantı esnasında yukarıda bahsi gecen unsurları madde madde tahtaya yazarak açıklar ve toplum üyelerinden oluşan değişimin derecesini söylemelerini isteyerek verilen cevapları tahtaya not etmektedir.

Yönetici, katılımcılara hangi unsurun en çok değiştiğini ve hangi unsurun en az değiştiğini ve bunların nedenlerini sorar. Tartışılan her madde tahtaya yazılırken kaydeden kişi de bu bilgileri aynı şekilde hatta bazen tahtaya yazılmayan maddeleri de deftere geçirmektedir.

Yönetici, değerlendirmeyi gerçekleştiren katılımcılar arasında bir uzlaşmaya varılmasını hedeflemektedir. Geçmişte daha fazla sayıda toplantı yapılmış olması durumunda, geçmişe dönerek değişim derecesinin geçmiş dönemde mi yoksa şuan ki dönemde mi daha fazla olduğu belirlenebilir. Yönetici katılımcıların güçlendirmeye dair her bir maddeyi net bir şekilde öğrendiğinden emin olmalıdır.

Toplantı ile aynı gün taslak bir raporun çıkarılmış olması gerekir. Bu rapor kaydeden kişi ve yönetici tarafından tekrar gözden geçirilmelidir. Eğer vakit var ise yönetici bu raporu bazı seçilmiş toplum üyelerine de kontrol amaçlı gösterebilir.

Rapor, belirtilen tüm unsurları ve toplum tarafından yapılan yorumları anlatı formatında yan yana içermelidir. Göreceksiniz ki değişimin derecesini ölçmek pek kolay olmayacak ancak toplum üyeleri tarafından da gözlemlendiği gibi değişimin doğasından yorumlanabilecek bazı noktalar olacaktır.

Mobilizasyon toplantısına benzer bir formatta toplum toplantısı düzenleyin (yıllık olarak) . Yönetici tarafından uygulanan beyin fırtınası tekniği ortama adapte edilmiş bir teknik olacaktır. Kaydedici toplantı esnasında, yöneticinin detayları tahtaya geçirmesi ile aynı anda bütün söylenen öneri ve fikirleri defterine yazıyor olacaktır.

Her bir unsurdan sonra toplum üyelerinden uzlaşmaya varmalarını isteyin :

  • Şuan ki göreli güç ;
  • Geçmiş 12 ayda gerçekleşen değişim;
  • Geçmiş dört yılda gerçekleşen değişim.

4 farklı yoruma izin verebilirsiniz ve sonra grupça uzlaşmaya varmaları için katılımcıları yönlendirin. Yabani ve utangaç kişileri konuşmaya davet edin.

Kaydedici detayları deftere işlerken siz ana başlıkları tahtaya yazabilirsiniz.

süreci kolaylaştırmak için çalışma broşüründen faydalanmak isteyebilirsiniz, Yetkilendirmeyi Ölçmenin Yolları,burada katılımcılar yaklaşık olarak bir güç değeri belirttikten sonra siz onların ortalamalarını grup oturumunda birleştirmiş olursunuz.

Formda ayrıca okuma yazma bilen katılımcıların kendi kelimeleri ile her bir unsura katkı sağlayacak olan faktörleri yazabileceği bir bölüm mevcuttur. Oturum sonrasında bu bölüm dikkatlice okunmalıdır.

Karşılıksız Bilgi:

Biçimsel, steril, dış çevre odaklı, anket içerikli yaklaşımlar yanlış ve çarpık sonuçlara sebebiyet verebilmektedir. Bunun sebebi araştırmayı yürüten ve anketi yapan kişiler, uygulamayı yaptıkları topluma dair çok az samimi bilgiye sahip olmalarından gelir, çoğunlukla bu kişiler ‘kol boyu metodolojisi ‘ yani kollarının yettiği yere kadar inceleme yapma metodolojisini takip ederler.

Aynı zamanda toplum üyeleri, kendilerini gözlem altında hissedip en iyi özelliklerini ortaya koyma ihtiyacı hissederlerse ( biçimsel fotoğraf çekim seansında olduğu gibi ), çarpık bilgi sunabilir.

Tamamen katılımcı yaklaşımı benimsemek ise yine yukarıda belirtildiği gibi önyargılar veya çarpık bilgiler ile sona erebilir. Bu durumu dengelemek için karşılıksız bilgi ile toplum güçlendirmesi için belirlenen 16 unsurun derlenmesini tavsiye ederiz .

Bu durum hangi bilginin müsait olduğuna veya hangisinin belirtilen unsurların seviyeleri ile bağlantılı olduğu ile değişkenlik göstermektedir. Genellikle bir toplum ne kadar güçlü ise o kadar kapasitesi geniştir ve o kadar bilgi haznesine sahiptir.

Faktörler elde edilmek istenilen objektif veya nicel bilgilerin seviyesine göre kendi içlerinde de değişiklik göstermektedirler.

Fedakarlık mesela ölçümlenmesi kolay olmayan bir unsurdur ancak bireylerin toplumsal para toplama faaliyetlerine ne kadar bağış verdikleri veya toplumsal çalışma aktivitelerine ne kadar katılım sağladıklarının kayıtları ile belki fikir edinilebilir.

Ortak Değerler katılımcı antropolojik araştırma metotları ile kayıt altına alınabilir, çok az sayıda toplum, değerlerini yazılı olarak kaydeder.

Toplumsal Servisler ölçümlendirmek açısından kolaydır. Eğer zaman içerisinde yapılan klinik, yollar, marketler ,okullar, su kaynakları ve sağlık sistemlerinin sayılarını kayıt altında tutarsan, yıllar içerisinde yaşanılan değişimi daha kolay hesaplayabilirsin.

İletişimlerİletişimler benzer şekilde eğer bir sistematiğe bağlı ise kaydedilmeleri çok kolaydır, ancak konuşma, yazma, duyma yetileri daha çok doğada sosyolojik olarak kaydedilmektedir

Özgüven toplumsal ve bireysel, benzer şekilde yumuşak değişkenler arasındadır.

İçerik: Yasalara, kanunlara ve devletsel uygulamalar ile kılavuzlara bakarak içerik objektif bir şekilde analiz edilebilir, ancak yazılı olmayan tavırlar, liderlerin uygulamaları ve yerel otoritelerin davranışları doğada bulunan ‘yumuşak ‘ içeriklerden sayılmaktadır. Tesisat bazında bakıldığında data ölçümlenebilir ( yukarıda bahsi geçen iletişim faktörü gibi) olarak kaydedilebilmektedir.

Müdahale: Eğer toplum çalışanları müdahale ettikleri şeyin kaydını tutmuş ise ölçümlenebilmektedir. Kayıtlar NGO çalışanları için Devlet Çalışanlarından daha zor olmalı ancak bu durum NGO çalışanlarının devletten daha iyi kayıt tuttuğu diğer alanlarda tersine dönebilir.

Liderlik: Başa gelen formal veya informal liderlerin sayılarına bakılarak ölçümlenebilir ancak yöneticilik dereceleri objektif olarak gözlemlenemediği için kaydedilemez.

İletişim Ağı:Buna benzer olarak toplum üyelerinin faydalandığı güçlü bireylerin listesini çıkarmalarını sağlayarak objektif bir listeye ulaşılabilir, ancak burada bu kişilerin toplum için kaynak oluşturup oluşturmadığını ölçümleyemez.

Organizasyonlar: Resmi olarak yapılan organizasyonlar kayıt altına alınabilir, ve değişimin anlayışını yansıtması açısından geçmişte veya ilerleyen zamanlarda yapılacak olan kayıtlar ile karşılaştırılabilir.

Politik Güç:Biçimsel olarak ölçümlenebilir (liderlik gibi) ancak şeffaflık derecesi ile yetkilendirme derecesi kaydedilen her bir kayıda yansımayabilir.

Yetenekler: Biçimsel anlamda ölçümlendirme oldukça kolaydır ancak yetenekli olan bireylerin sayısı size bu kişilerin ne kadar bağlı, motive ve güvenilir olup olmadığını göstermez.

Güven: Toplum içerisinde bireyler ve kolektif tavırlar sonucu ortaya çıkar ve objektif olarak ölçümlenmesi mümkün olmayan sosyolojik bir ‘yumuşak’ değişkendir.( katılımcı süreç net sonuçlar açığa sunmalıdır ).

Birlik:benzer olarak bireylerde ifade edilen toplumsal bir değerler ürünüdür.

Mülk: Her ne kadar çoğu birey kendi gelirlerini ve kişisel değerlerini paylaşmak istemese de veya bir kısım bu kelimenin daha ne anlama geldiğini bile bilmiyor olsa da belli bir noktaya kadar ölçümlenebilir. Dahası toplumsal mülke faydası olan varlık zaten toplumsal varlıktır bireysel değil ve toplumsal varlıklar parasal olarak kayıt altına alınamazlar ( örnek: bir kliniğin veya bir yolun pazar fiyatı).

Bahsi geçen 16 unsurdan bir tanesinin bile mevcut seviyesinin niceliksel ve objektif bir ölçümünü çıkarmak dış araştırmacılar için olduğu kadar toplum üyeleri için de oldukça zordur.

Bir yönetici eşliğinde katılımcı metod ile yürütülen ve toplumu bu değerlendirme sürecine dahil eden sistem daha faydalı ve geçerli olabiliyor, çünkü gruplar 5 yıl öncesinin, şimdinin veya 1 yıl öncesinin değerlendirmesini aynı ölçüm metodu ile gerçekleştirebiliyorlar.

Anahat

Buna benzer bir form kullanınKendi istekleriniz ve şartlarınıza uygun şekilde tasarlayın. . Web sitesine konulması için bu yapının kısaltılması gerektiğini önemle bildiririz

Sonuç:

Bu yazı araştırma metotları ile ilgili formal veya karmaşık bir yazı değildir ( her ne kadar yazarımız son birkaç yıldır Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’da üniversite seviyesinde sosyal bilimler öğretmiş olsa da ), toplum güçlendirme projesi ile ilgilenen saha çalışanları için eğitim amaçlı hazırlanmış bir yazıdır. Ne yazık ki bizim başlıca hedefimiz olan ‘ Toplum Güçlendirme ‘ kavramları yeteri kadar iyi açıklanmamıştır.

Bu yazı araştırma metotları ile ilgili formal veya karmaşık bir yazı değildir ( her ne kadar yazarımız son birkaç yıldır Avrupa, Kuzey Amerika ve Afrika’da üniversite seviyesinde sosyal bilimler öğretmiş olsa da ), toplum güçlendirme projesi ile ilgilenen saha çalışanları için eğitim amaçlı hazırlanmış bir yazıdır. Ne yazık ki bizim başlıca hedefimiz olan ‘ Toplum Güçlendirme ‘ kavramları yeteri kadar iyi açıklanmamıştır.

Bu yazının başlıca tezi, toplumları güçlendirme sürecinde olduğu gibi, bu sürecin ölçümlenme aşamasında da aynı şekilde katılım olması gerektiğidir.

Yöneticilerin yetenekleri değerlendirme görevi ve toplum düzenindeki sosyal değişimi araştırma görevine iyi adapte edilmiştir.

––»«––

© Copyright 1967, 1987, 2007 Phil Bartle
Site Tasarımı Lourdes Sada
––»«––
Son Güncellenme: 31.08.2012

 Ana sayfa

 Güçlendirme Ölçümü