Tweet
Μεταφράσεις:
Català
Deutsch
English
Español
Français
Ελληνικά / Elliniká
Italiano
Português
Română
Српски / Srpski
Tiếng Việt
Türkçe
Άλλες σελίδες:
Ενότητες
Χάρτης Σελίδας
Λέξεις Κλειδιά
Επικοινωνία
Βοηθητικά Έγγραφα
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι
Ανθρώπινος Παράγοντας και Κοινοτική Ενδυνάμωση
Επισκόπηση των Μελετών του Ανθρώπινου Παράγοντα
Καλοκαίρι 2008, Τόμος 14, No. 1, Ειδική Έκδοση
από τον Φίλ Μπάρτλ, Ιδρυτής, Συλλογική Ενδυνάμωση Κοινότητας
Victoria, British Columbia
μετάφραση Μαρία Μαυροπούλου
Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΉ ΙΔΙΟΚΤΗΣΊΑ ΤΟΥ ΚΕΙΜΈΝΟΥ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΊ ΑΝΉΚΕΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΌ. ΜΠΟΡΕΊ ΝΑ ΠΑΡΑΤΕΘΕΊ ΑΥΤΟΎΣΙΟ Ή ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΆ. ΑΝΤΊΘΕΤΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΕΡΙΣΣΌΤΕΡΕΣ ΣΕΛΊΔΕΣ ΣΕ ΑΥΤΌΝ ΤΟΝ ΙΣΤΟΧΏΡΟ, ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΈΠΕΤΑΙ Η ΧΡΉΣΗ, ΔΙΑΝΟΜΉ, ΤΡΟΠΟΠΟΊΗΣΗ (COPYLEFT, CREATIVE COMMONS, SHARE-ALIKE, ΒΛ. ΤΑ ΣΧΕΤΙΚΆ ΛΉΜΜΑΤΑ ΣΤΟ WIKIPEDIA.ORG).
Περίληψη
Η κοινοτική ενδυνάμωση, μια ειδική μεθοδολογία για την ενίσχυση των κοινοτήτων, αρχίζει με την ιδέα ότι η ικανότητα δεν μπορεί να οικοδομηθεί (κοινωνική εφαρμοσμένη μηχανική), αλλά μπορεί να υποκινηθεί η κοινότητα, για να αναπτυχθεί. Η Κοινότητα είναι ένας θεσμός και μέρος του πολιτισμού, των ιδεών και των ενεργειών που μαθαίνονται από τους ανθρώπους, και, για το λόγο αυτό, είναι διαφορετικός από τους ανθρώπους που μαθαίνουν. Η εργασία στο πεδίο αποκαλύπτει ότι η δύναμη μιας κοινότητας είναι βασισμένη σε δεκαέξι παράγοντες της δύναμης. Αυτοί οι παράγοντες περιγράφονται και αποδεικνύεται ότι προσεγγίζουν τις έξι διαστάσεις του πολιτισμού, και επομένως είναι μέρος της ανθρώπινου παράγοντα που εξετάζει συνολικά το ανθρώπινο ον.
Εισαγωγή
Όπως κάθε φοιτητής του πρώτου έτους κοινωνιολογίας ή ανθρωπολογίας μαθαίνει, το να είσαι ανθρώπινος σημαίνει να έχεις πολιτισμό (Henslin, 2004). Η διά βίου διαδικασία απόκτησης πολιτισμού, ο εκπολιτισμός, είναι μια διαδικασία μάθησης.(1) Ο πολιτισμός και οι θεσμοί του, όπως η κοινωνία, δεν συντίθεται από ανθρώπους, αλλά από σκέψεις και δράσεις ανθρώπινες. Ο πολιτισμός (αυτό το πράγμα που μας κάνει ανθρώπινους) μεταφέρεται από τους ανθρώπους.
Η κοινότητα είναι ένας από τους παλιότερους θεσμούς και φαίνεται να υπάρχει τόσο καιρό, όσο και οι άνθρωποι. Όπως όλοι οι κοινωνικοί θεσμοί, η κοινότητα δεν είναι ορατή, δεν μπορούμε να την νιώσουμε ή να την ακούσουμε, αλλά είναι και κοινωνική κατασκευή, όπως ένα μοντέλο από ένα άτομο. Μια κοινότητα δεν είναι ένας ανθρώπινος οργανισμός, δεν μπορεί να φάει, να σκεφτεί, να δικάσει ή να παίξει γκόλφ, και δεν πρέπει να την ανθρωπομορφοποιούμε, εφόσον θέλουμε να είμαστε ακριβείς στην κατανόησή της και στην πρόβλεψη των ενεργειών της.(2)
Προέλευση της Μεθοδολογίας της Κοινοτικής Ενδυνάμωσης
Η μεθοδολογία ενδυνάμωσης της κοινότητας δεν δημιουργήθηκε από την ασχολία μορφωμένων ατόμων ή ακαδημαϊκών. Προέρχεται από την εφαρμογή στο πεδίο ως μέσο για την επίλυση ενός πάρα πολύ δύσκολου προβλήματος, του κοινωνικού προβλήματος της φτώχειας. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια σειρά γραπτών μελετών ή ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων πάνω στο θέμα. Όταν ο Einstein έγραψε τη μελέτη του στις αρχές του 20ου αιώνα, όλοι ήξεραν τη σημασία των στοιχείων που περιέγραφε (e, m, c και "δύναμη τετραγώνου"), αλλά του πήρε αρκετό χρόνο να βάλει μαζί, ώστε να δημιουργήσει μια νέα οπτική του σύμπαντος. Ίσως δείτε τα στοιχεία της κοινοτικής ενδυνάμωσης και θεωρήσετε ότι ήδη έχουν ειπωθεί. Και όμως, δεν έχουν.
Ο Ανθρώπινος Παράγοντας και η Κοινοτική Ενδυνάμωση
Η προσέγγιση του ανθρώπινου παράγοντα μεγάλωσε από την αναγνώριση της ανάγκης για μελέτη ολόκληρου του θέματος, συμπεριλαμβανομένων των πνευματικών πτυχών. Η κοινοτική μεθοδολογία ενδυνάμωσης εξαρτάται από μια ανάλυση του ανθρώπινου πολιτισμού σε έξι διαστάσεις, μια από τις οποίες είναι η πνευματική, που συμπεριλαμβάνει τις πεποιθήσεις και τις κοσμοθεωρήσεις. Οι διαστάσεις τεχνολογική, οικονομική, πολιτική, κοινωνική, των αξιών και της κοσμοθεωρίας, και οι ρόλοι τους στην ενδυνάμωση, θα επεξηγηθούν παρακάτω.
Ενδυνάμωση και Ανάπτυξη
Ένας λόγος, για τον οποίο θεωρούν κάποιοι αναγνώστες ότι το υλικό είναι παλιό, είναι η ομοιότητα του ήχου στις λέξεις "κοινοτική ανάπτυξη" και "κοινοτική ενδυνάμωση". Ανάπτυξη σημαίνει να γίνει μεγαλύτερη και συνθετότερη. Ενδυνάμωση σημαίνει να γίνει δυνατότερη. Παρά το ότι είναι δύο διαφορετικά πράγματα από πλευράς ορισμού, διασυνδέονται περίπλοκα.
Η κοινοτική ενδυνάμωση διαφέρει από την κοινοτική ανάπτυξη, επειδή δεν έχει αποικιακή προέλευση και προσανατολισμό, ούτε περιορίζεται στις αγροτικές κοινότητες, αλλά βασίζεται σε μια σύνθετη εξέταση των κοινοτήτων, που περιλαμβάνει τις έξι διαστάσεις του πολιτισμού και τα δεκάξι στοιχεία της κοινοτικής δύναμης.
Η ανάπτυξη, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μιας κοινότητας, αυξάνει την πολυπλοκότητα. Δεν είναι μονάχα αύξηση στο μέγεθος, όπως για παράδειγμα ο πληθυσμός της, ο τομέας ελέγχου της ή ο πλούτος της. Η ανάπτυξη έχει περισσότερα κοινά γνωρίσματα με το μεγάλωμα ενός φυτού απ' ό,τι με την οικοδόμηση μιας μηχανής. Σκεφτείτε ένα βελανίδι, καθώς μεγαλώνει. Δεν μεγαλώνει σε ένα σπίτι, αλλά πάνω σε μια βελανιδιά.
Καθώς μια κοινότητα γίνεται ισχυρότερη, ενδυναμώνεται. Αυξάνει την ικανότητά της να υλοποιεί πράγματα που χρειάζονται τα μέλη της και αναπτύσσει τις αυξανόμενες ικανότητες. Μπορούμε να διεγείρουμε μια κοινότητα να αναπτύξει τη δική της ικανότητα. Δεν μπορούμε να οικοδομήσουμε εμείς τη δική της ικανότητα.
Η μεθοδολογία κοινοτικής ενδυνάμωσης βασίζεται πάνω σε πρακτικές εφαρμογές της κοινωνικής επιστήμης. Υπερβαίνει την παραδοσιακή κοινοτική ανάπτυξη με τους αγροτικούς συνδέσμους και τις αποικιακές διασυνδέσεις. Βλέπει μια κοινότητα, όπως οποιοδήποτε οργανισμό, πολιτιστικό ή βιολογικό, ως κάτι που γίνεται ισχυρότερο, όταν ασκείται ή αγωνίζεται.
Όταν δίνουμε τα πάντα σε μια κοινότητα και κάνουμε τα πάντα γι΄αυτήν, γίνεται (μεταφορικά μιλώντας) μια πολιτιστική ζαρωμένη πατάτα. Υπάρχουν κατάλληλος χρόνος και τοποθεσίες για τη φιλανθρωπική προσέγγιση, όπως π.χ. μετά από μια φυσική ή ανθρωπιστική καταστροφή, όπου η φιλανθρωπία που δίνεται, ίσως, σημαίνει τη διαφορά μεταξύ ζωής και θανάτου. Εάν όμως η φιλανθρωπία συνεχιστεί για καιρό, θα συμβάλει στην εξάρτηση, πράγμα που θα γυρίσει στην αδυναμία της κοινότητας και θα την κάνει φτωχότερη. "Για καιρό" σημαίνει για περισσότερους από λίγους μήνες και όχι, όπως νομίζουν αρκετοί στις ανθρωπιστικές οργανώσεις, για κάποια χρόνια. Όπως ακριβώς ο βιολογικός οργανισμός θα ατροφήσει, έτσι και οι παραλήπτες της φιλανθρωπίας θα χάσουν την ικανότητά τους για αυτάρκεια.
Βασικά Στοιχεία της Κοινοτικής Ενδυνάμωσης
Οικοδομούνται πάνω σε οκτώ σημαντικές αρχές:
- Η ισορροπία της δύναμης (διαμορφωτές απόψεων και ηγέτες, όχι μόνο η δημογραφική πλειοψηφία) πρέπει να επιθυμεί να γίνει η κοινότητα πιο αυτάρκης και να θέλει να κάνει προσπάθειες και θυσίες, για να το καταφέρει. (Οι ηγέτες και οι διαμορφωτές απόψεων μπορούν να είναι επίσημοι και/ή ανεπίσημοι, αναγνωρισμένοι ή/και μη). Χωρίς αυτό, ο κινητοποιητής θα χάσει το χρόνο του, ενώ θα μπορούσε να απασχοληθεί καλύτερη σε μια άλλη κοινότητα.
- Ένας έμπειρος και/ή εκπαιδευμένος πράκτορας πρέπει να είναι διαθέσιμος να μεσολαβήσεις για να διεγείρει και να οδηγήσει την κοινότητα να οργανωθεί και να αναλάβει δράση, ώστε να προσπεράσει τη φτώχεια και να γίνει πιο αυτάρκης. Ο κινητοποιητής ίσως να είναι κάποιος με φυσικά ταλέντα και δεξιότητες. Η κατάρτιση που επιχειρείται σε αυτήν την ιστοσελίδα στοχεύει στην ανάπτυξη και όξυνση αυτών των δεξιοτήτων και αυτών των ταλέντων.
- Η προσφορά της βοήθειας δεν πρέπει να είναι φιλανθρωπική, που θα προάγει την εξάρτηση, αλλά συμμετοχική βοήθεια και εκπαίδευση που προάγει την αυτάρκεια και αυξάνει την ικανότητα.
- Οι παραλήπτες οργανισμοί ή κοινότητες δεν πρέπει να ελέγχουν ή να πιέζουν για την αλλαγή, αλλά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες ως ακτιβιστές ή κινητοποιητές πρέπει να διατίθενται για να ξεσηκώσουν την κοινότητα με πληροφόρηση και καθοδήγηση. Πρέπει να αποφευχθεί η κοινωνική μηχανική. Χρειάζονται πειθώ και διευκόλυνση.
- Οι οργανισμοί γίνονται δυνατότεροι με την άσκηση, τον αγώνα και την αντιμετώπιση δυσχερειών. Η μεθοδολογία ενδυνάμωσης ενσωματώνει αυτή την αρχή για τους κοινωνικούς οργανισμούς. Οι προπονητές στα αθλήματα χρησιμοποιούν το σλόγκαν "Δεν πονάς, δεν νικάς". Δε θέλουμε να προωθήσουμε τον πόνο, αλλά τον αγώνα και την προσπάθεια.
- Είναι σημαντικό για την αύξηση της ικανότητας, να δώσουμε ένα χέρι στη συμμετοχή, κυρίως στη λήψη αποφάσεων από τους παραλήπτες. Οι αποφάσεις δεν μπορούν να λαμβάνονται για λογαριασμό της κοινότητας.
- Μια αξιόλογη αναλογία (ποικίλλει) των πόρων που χρειάζονται για ένα κοινοτικό έργο (π.χ. η δράση) πρέπει να παρέχονται από τα ίδια τα μέλη της κοινότητας.
- Θέλουμε να βοηθήσουμε τους συμμετέχοντες να πάρουν τον πλήρη έλεγχο από την αρχή, να εφαρμόσουν πλήρη λήψη αποφάσεων και να δεχτούν την πλήρη ευθύνη για τις δράσεις που θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη των ικανοτήτων τους.
Βλέπε Bartle (2004) για περισσότερες λεπτομέρειες πάνω σ' αυτές τις αρχές.
Αυτό είναι το βασικό σετ των αρχών της μεθοδολογίας ενδυνάμωσης. Καθεμιά από τις έξι διαστάσεις και καθένα από τα δεκαέξι στοιχεία δύναμης. Καθεμιά από τις έξι διαστάσεις και καθένα από τα δεκαέξι στοιχεία της δύναμης εμπλέκονται στη διαδικασία βοήθειας μιας κοινότητας, για να δυναμώσει τον εαυτό της, χρησιμοποιώντας αυτές τις αρχές.
Συστατικά της Δύναμης
Σαράντα χρόνια εργασίας στη διέγερση των κοινοτήτων, για να γίνουν ισχυρότερες έχουν αποκαλύψει περίπου δεκαέξι στοιχεία της δύναμης.(3) Πρόσφατη έρευνα έδειξε, όπως και στα στοιχεία του Weber γι' αυτό που καθιστά τη γραφειοκρατία ισχυρή,(4) ότι τα ίδια δεκαέξι στοιχεία εφαρμόζονται στην ισχυροποίηση των οικογενειών και των επίσημων οργανισμών.
Τα Δεκαέξι Συστατικά της Δύναμης
Αλτρουισμός:
Η αναλογία και ο βαθμός στον οποίο τα άτομα είναι έτοιμα να θυσιάσουν τα προσωπικά τους κέρδη προς όφελος της κοινότητας ως σύνολο (απεικονισμένα στους βαθμούς γενναιοδωρίας, προσωπικής ταπεινότητας, κοινοτικής υπερηφάνειας, αμοιβαίας υποστήριξης, πίστης, ανησυχίας, συναδελφικότητας, αδελφοσύνης). Καθώς μια κοινότητα αναπτύσσει περισσότερη αυταπάρνηση, αναπτύσσει και περισσότερη ικανότητα. (Όπου επιτρέπεται στα άτομα, στις οικογένειες ή στις φατρίες να είναι άπληστες και εγωιστικές σε βάρος της κοινότητας, η κοινότητα αποδυναμώνεται).
Συνηθισμένες αξίες:
Ο βαθμός στον οποίο κοινοτικά μέλη μοιράζονται τις αξίες, ειδικά η ιδέα ότι ανήκουν σε μια κοινή οντότητα που εκτοπίζει το συμφέρον των μελών μέσα σε αυτήν. Όσο περισσότερα μοιράζονται - ή τουλάχιστον καταλαβαίνουν και ανέχονται - τα κοινοτικά μέλη για τις αξίες και τις στάσεις των άλλων, τόσο ισχυρότερη θα γίνει η κοινότητα. (Ο ρατσισμός, η προκατάληψη και η θρησκοληψία αποδυναμώνουν μια κοινότητα ή έναν οργανισμό).
Δημόσιες Υπηρεσίες:
Είναι οι ανθρώπινες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες (όπως οι δρόμοι, οι αγορές, το πόσιμο ύδωρ, η πρόσβαση στην εκπαίδευση, οι υγειονομικές υπηρεσίες), η διαχείρισή τους (αξιόπιστη συντήρηση και επισκευή), η ικανότητα υποστήριξης και ο βαθμός στον οποίο όλα τα κοινοτικά μέλη έχουν πρόσβαση σε αυτά. Όσο περισσότερα μέλη έχουν πρόσβαση στις αναγκαίες κοινοτικές εγκαταστάσεις, τόσο μεγαλύτερη είναι η ενδυνάμωσή τους. (Στη μέτρηση της ικανότητας των οργανισμών, περιλαμβάνονται ο εξοπλισμός γραφείου, τα εργαλεία, οι προμήθειες, η πρόσβαση στις τουαλέτες και στις άλλες εγκαταστάσεις προσωπικού, στις εργασιακές εγκαταστάσεις, στις φυσικές εγκαταστάσεις).
Επικοινωνίες:
Μέσα σε μια κοινότητα, εσωτερικά και εξωτερικά, η επικοινωνία περιλαμβάνει τους δρόμους, τις ηλεκτρονικές μεθόδους (π.χ. τηλέφωνο, ραδιόφωνο, TV, Διαδίκτυο), τα τυπωμένα μέσα (εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία), τα δίκτυα, τις αμοιβαία κατανοητές γλώσσες, τη βασική εκπαίδευση και την προθυμία και δυνατότητα επικοινωνίας γενικά (που υπονοεί τη διακριτικότητα, τη διπλωματία, την προθυμία ακρόασης και ομιλίας). Όσο μια κοινότητα επικοινωνεί καλύτερα, γίνεται ισχυρότερη. (Για μια οργάνωση, αυτός είναι ο επικοινωνιακός εξοπλισμός, οι μέθοδοι και οι πρακτικές επικοινωνίας διαθέσιμες στο προσωπικό). Φτωχή επικοινωνία σημαίνει μια αδύνατη οργάνωση ή κοινότητα.
Εμπιστοσύνη:
Ενώ εκφράζεται σε ατομικό επίπεδο, πόση εμπιστοσύνη μοιράζεται μεταξύ της κοινότητας συνολικά (π.χ. η κατανόηση ότι η κοινότητα μπορεί να πετύχει ό,τι επιθυμεί);. Θετικές τοποθετήσεις, προθυμία, προσωπικά κίνητρα, ενθουσιασμός, αισιοδοξία, αυτάρκεια παρά τις στάσεις εξάρτησης, προθυμία να παλέψουν για τα δικαιώματά τους, αποφυγή της απάθειας και της μοιρολατρείας, ένα όραμα του τι είναι δυνατό. Η αυξανόμενη δύναμη περιλαμβάνει την αυξανόμενη εμπιστοσύνη.
Ευρύτερο Πλαίσιο (Πολιτικό και Διαχειριστικό):
Μια κοινότητα θα γίνει ισχυρότερη, ικανότερη να γίνει ακόμη ισχυρότερη και να διατηρήσει τη δύναμή της περισσότερο, όσο περισσότερο υπάρχει σε ένα περιβάλλον που υποστηρίζει αυτήν την ενίσχυση. Αυτό το περιβάλλον περιλαμβάνει (1) πολιτικά στοιχεία (συμπεριλαμβανομένων των αξιών και των στάσεων των εθνικών ηγετών, των νόμων και της νομοθεσίας) και (2) διοικητικά στοιχεία (στάσεις των δημόσιων υπαλλήλων και των τεχνικών, καθώς επίσης και κυβερνητικοί κανονισμοί και διαδικασίες). Το νομικό περιβάλλον. Όταν οι πολιτικοί, ηγέτες, οι τεχνοκράτες και οι δημόσιοι υπάλληλοι, καθώς επίσης και οι νόμοι και οι κανονισμοί τους, υιοθετούν μια προσέγγιση πρόνοιας, η κοινότητα είναι αδύνατη, ενώ εάν υιοθετήσουν μια προσέγγιση επιτρέποντας στην κοινότητα να ενεργεί σε βάση αυτοβοήθειας, η κοινότητα θα γίνει ισχυρότερη. Οι κοινότητες μπορούν να είναι ισχυρότερες, όταν υπάρχουν μέσα σε ένα πλαίσιο που δίνουν τη δυνατότητα συμμετοχής στα μέλη τους.
Πληροφορία:
Περισσότερο από το να λαμβάνει μη επεξεργασμένες πληροφορίες, η δύναμη της κοινότητας εξαρτάται από τη δυνατότητα να υποβληθούν σε επεξεργασία και ανάλυση οι πληροφορίες του επιπέδου συνειδητοποίησης, της γνώσης και της φρόνησης των ατόμων κλειδιών και συνολικά της ομάδας. Όταν οι πληροφορίες είναι αποτελεσματικότερες και πιο χρήσιμες, όχι μόνο περισσότερες σε όγκο, η κοινότητα θα έχει περισσότερη δύναμη. (Σημειώστε ότι αυτό συσχετίζεται με, αλλά διαφέρει, από το στοιχείο επικοινωνίας που αναφέρθηκε παραπάνω).
Παρέμβαση:
Ποια είναι η έκταση και η αποτελεσματικότητα της εμψύχωσης (κινητοποιώντας, εκπαιδεύοντας στη διαχείριση, ευαισθητοποιώντας, υποκινώντας) που στοχεύει στην ενίσχυση της κοινότητας; Οι εξωτερικές ή οι εσωτερικές πηγές φιλανθρωπίας αυξάνει το επίπεδο εξάρτησης και αποδυναμώνουν την κοινότητα, ή την προκαλούν να δράσεις και, επομένως, να γίνει ισχυρότερη; Είναι η παρέμβαση βιώσιμη ή εξαρτάται από τις αποφάσεις των εξωτερικών χορηγών που έχουν διαφορετικούς στόχους και τις ημερήσιες διατάξεις από την ίδια την κοινότητα; Όταν μια κοινότητα έχει περισσότερες πηγές υποκίνησης να αναπτύξει, έχει περισσότερη δύναμη.
Ηγεσία:
Οι ηγέτες έχουν δύναμη, επιρροή και δυνατότητα να κινήσουν την κοινότητα. Όσο αποτελεσματικότερη είναι η ηγεσία, τόσο ισχυρότερη είναι η κοινότητα. Καθώς αυτός ο χώρος δεν είναι ο κατάλληλος, για να διαφωνήσουμε ιδεολογικά μεταξύ δημοκρατικής ή συμμετέχουσας ηγεσίας, σε αντίθεση με τις ολοκληρωτικές, αυταρχικές και δικτατορικές μορφές, η αποτελεσματικότερη και βιώσιμη ηγεσία (για την ενίσχυση της κοινότητας, όχι μόνο για την ενίσχυση των ηγετών) είναι αυτή που λειτουργεί, ώστε να ακολουθηθούν οι αποφάσεις και οι επιθυμίες της κοινότητας συνολικά, παρέχοντας ένα διευκολυντικό ρόλο. Οι ηγέτες πρέπει να κατέχουν δεξιότητες, προθυμία και κάποιο χάρισμα. Όσο πιο αποτελεσματική είναι η ηγεσία, τόσο περισσότερη ικανότητα παρουσιάζει η κοινότητα ή η οργάνωση (η έλλειψη καλής ηγεσίας την αποδυναμώνει).
Δίκτυο:
Δεν είναι μόνο το "τι ξέρετε", αλλά και το "ποιους ξέρετε" κάτι που μπορεί να αποτελέσει μια πηγή δύναμης. (Όπως λέγεται συχνά ως αστείο, τις δουλειές τις παίρνει όχι μόνο η "τεχνογνωσία" (ξέρω πώς=know-how), αλλά και το ποιους ξέρω (=know-who). Ποιος είναι ο βαθμός στον οποίο τα κοινοτικά μέλη, και ειδικά οι ηγέτες, ξέρουν τα πρόσωπα (και τις αντιπροσωπείες ή τις οργανώσεις τους) που μπορούν να παρέχουν τους χρήσιμους πόρους για τη συνολική ενίσχυση της κοινότητας; Αυτά είναι οι χρήσιμοι σύνδεσμοι, οι πιθανοί και οι πραγματικοί, που υπάρχουν μέσα στην κοινότητα και έξω από αυτήν. Όσο αποτελεσματικότερο είναι το δίκτυο, τόσο ισχυρότερη γίνεται η κοινότητα ή η οργάνωση (Η απομόνωση παράγει αδυναμία).
Οργάνωση:
Είναι ο βαθμός στον οποίο τα διαφορετικά μέλη της κοινότητας βλέπουν τους εαυτούς τους ως κάποιον που έχει ένα ρόλο στην υποστήριξη του συνόλου (σε αντίθεση με την ύπαρξη μιας μόνης συλλογής χωριστών ατόμων), συμπεριλαμβανομένων (με την κοινωνιολογική έννοια) της οργανωτικής ακεραιότητας, της δομής, των διαδικασιών, της διαδικασίας λήψης απόφασης, της αποτελεσματικότητας, του τμήματος της εργασίας και της συμπληρωματικότητας των ρόλων και των λειτουργιών. Όσο πιο οργανωμένη ή αποτελεσματικότερα οργανωμένη είναι μια κοινότητα ή οργάνωση, τόσο περισσότερη δυνατότητα δύναμης έχει.
Πολιτική Δύναμη:
Ο βαθμός στον οποίο η κοινότητα μπορεί να συμμετέχει σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο λήψης αποφάσεων. Ακριβώς όπως τα άτομα έχουν διαφορετικό επίπεδο δύναμης μέσα σε μια κοινότητα, έτσι και οι κοινότητες έχουν διαφορετική δύναμη και επιρροή μέσα στην περιοχή και σε εθνικό επίπεδο. Όσο πιο πολύ πολιτική δύναμη και επιρροή μπορεί να ασκήσει μια κοινότητα ή μια οργάνωση, τόσο ψηλότερο επίπεδο ικανότητας έχουν.
Δεξιότητες:
Είναι η δυνατότητα, που εκδηλώνεται στα άτομα, τα οποία θα συμβάλουν στην οργάνωση της κοινότητας και η ικανότητα να αποκτηθούν πράγματα που θέλουν να αποκτήσουν, οι τεχνικές δεξιότητες, οι διοικητικές δεξιότητες, οι οργανωτικές δεξιότητες, οι δεξιότητες κινητοποίησης. Όσες περισσότερες δεξιότητες (ομαδικές ή ατομικές) που μια κοινότητα ή μια οργάνωση μπορεί να λάβει και να χρησιμοποιήσει, τόσο πιο ενδυναμωμένη είναι.
Εμπιστοσύνη:
Είναι ο βαθμός στον οποίο τα μέλη της κοινότητας εμπιστεύονται το ένα το άλλο, ειδικά τους ηγέτες και τους κοινοτικούς υπαλλήλους της, το οποίο στη συνέχεια αντανακλά το βαθμό ακεραιότητας (τιμιότητα, αξιοπιστία, ειλικρίνεια, διαφάνεια, εμπιστοσύνη) εντός της κοινότητας. Η περισσότερη εμπιστοσύνη και αξιοπιστία εντός μιας κοινότητας απεικονίζει την αυξανόμενη ικανότητά της. (Η απιστία, η διαφθορά, η κατάχρηση και η παρεκτροπή των κοινοτικών πόρων, όλες συμβάλλουν στην κοινοτική ή οργανωσιακή αδυναμία).
Ενότητα:
Είναι η κοινή αίσθηση του να ανήκει κάποιος σε μια γνωστή οντότητα (δηλαδή η ομάδα που συνθέτει την κοινότητα), αν και κάθε κοινότητα έχει τα τμήματα ή τα σχίσματα (θρησκευτικά, κοινωνικής κατηγορίας, οικονομικής θέσης, εισοδήματος, ηλικίας, φύλου, εθνότητας, γενιών), ο βαθμός στον οποίο τα κοινοτικά μέλη είναι πρόθυμα να ανεχτούν τις διαφορές και τις παραλλαγές που υπάρχουν μεταξύ τους και είναι πρόθυμα να συνεργαστούν και να δουλέψουν μαζί, μια αίσθηση ενός κοινού σκοπού ή ενός οράματος, κοινές αξίες. Όταν μια κοινότητα ή μια οργάνωση είναι ενωμένη, είναι ισχυρότερη. (Η ενότητα δεν σημαίνει ότι όλοι είναι το ίδιο, αλλά ότι ο καθένας ανέχεται τις διαφορές του άλλου και εργάζεται για το κοινό καλό).
Πλούτος:
Είναι ο βαθμός, στον οποίο η κοινότητα συνολικά (σε αντίθεση με τα άτομα που υπάρχουν μέσα σ' αυτήν) έχει τον έλεγχο των πραγματικών και των ενδεχόμενων πόρων, και η παραγωγή και η διανομή των λιγοστών και χρήσιμων αγαθών και των υπηρεσιών, νομισματικών και μη (συμπεριλαμβανομένης της εργασίας, του εδάφους, του εξοπλισμού, των προμηθειών, της γνώσης, των δεξιοτήτων). Όσο πλουσιότερη είναι μια κοινότητα, τόσο ισχυρότερη είναι. (Όταν τα άπληστα άτομα, οι οικογένειες ή οι φατρίες αυξάνουν τον πλούτο τους σε βάρος της κοινότητας ή της οργάνωσης συνολικά, τότε την αποδυναμώνει).
Οι Έξι Διαστάσεις του Πολιτισμού στην Κοινότητα
Παραπάνω αναφέραμε ότι η κοινοτική μεθοδολογία ενδυνάμωσης επικαλείται τις έξι διαστάσεις του πολιτισμού, και εφαρμόζει τις πέντε αρχές δύναμης σε καθεμιά από αυτές. Εδώ οι διαστάσεις περιγράφονται με περισσότερες λεπτομέρειες.
Η Τεχνολογική Διάσταση της Κοινότητας
Η τεχνολογική διάσταση του πολιτισμού είναι το κεφάλαιό της, τα εργαλεία και οι δεξιότητές της και οι τρόποι ενασχόληση με το φυσικό περιβάλλον. Είναι το περιβάλλον διεπαφής ανάμεσα στην ανθρωπότητα και στη φύση.
Θυμηθείτε, δεν είναι από μόνα τους τα φυσικά εργαλεία που διαμορφώνουν την τεχνολογική διάσταση του πολιτισμού, αλλά οι ιδέες και οι συμπεριφορές που επιτρέπουν τους ανθρώπους να επινοούν, να χρησιμοποιούν και να διδάσκουν τους άλλους για τα εργαλεία. Η τεχνολογία είναι περισσότερο μια πολιτιστική διάσταση με τις πεποιθήσιες και τις δομές αλληλεπίδρασης. Είναι συμβολική. Η τεχνολογία είναι πολιτισμός.
Αυτή η πολιτιστική διάσταση είναι αυτό που οι οικονομολόγοι ίσως αναφέρουν ως "πραγματικό κεφάλαιο" (σε αντίθεση με το οικονομικό κεφάλαιο). Είναι κάτι πολύτιμο που δεν παράγεται για απευθείας κατανάλωση, αλλά χρησιμοποιείται για να αυξηθεί η παραγωγή (και, συνεπώς, ο μεγαλύτερος πλούτος) στο μέλλον. Επένδυση.
Στην ανάπτυξη της ικανότητας, είναι ένα από τα δεκαέξι στοιχεία που αλλάζουν (αυξάνουν), καθώς ένα οργανισμός ή μια κοινότητα γίνονται δυνατότερα. Στον πόλεμο ενάντια στη φτώχεια, η τεχνολογία παρέχει ένα σημαντικό σύνολο όπλων.
Για ένα άτομο ή μια οικογένεια η τεχνολογία περιλαμβάνει το σπίτι τους, τα έπιπλα και τις οικιακές εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένων των εγκαταστάσεων και συσκευών κουζίνας, οι πόρτες, τα παράθυρα, τα κρεβάτια και οι λάμπες. Η γλώσσα, που είναι ένα σημαντικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων, ανήκει στην τεχνολογική διάσταση (είναι ένα εργαλείο). Αυτό πηγαίνει μαζί με τα βοηθητικά εργαλεία επικοινωνίας όπως το ραδιόφωνο, το τηλέφωνο, η τηλεόραση, βιβλία και γραφομηχανές (τώρα ηλεκτρονικοί υπολογιστές).
Σε μια οργάνωση, η τεχνολογία περιλαμβάνει γραφεία, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, χαρτιά, στυλό, το χώρο του γραφείου, τα τηλέφωνα, τις τουαλέτες και τους χώρους εστίασης. Μερικοί οργανισμοί έχουν συγκεκριμένη τεχνολογία: μπάλες ποδοσφαίρου και στολές στις ποδοσφαιρικές ομάδες, πίνακες, θρανία και κιμωλίες στα σχολεία, προαύλιοι χώροι και στασίδια στις εκκλησίες, όπλα και γκλόμπς στις αστυνομικές δυνάμεις, φορείς αναμετάδοσης και μικρόφωνα στους ραδιοφωνικούς σταθμούς.
Σε μια κοινότητα, η κοινοτική τεχνολογία περιλαμβάνει τις εγκαταστάσεις τύπου δημόσιων ουρητηρίων, σημείων διάθεσης νερού, δρόμων, αγορών, κλινικών, σχολείων, οδικών πινακίδων, πάρκων, κοινοτικών κέντρων, βιβλιοθηκών, αθλητικών χώρων. Ιδιωτικές ιδιοκτησίες της κοινοτικής τεχνολογίας περιλαμβάνουν μαγαζιά, εργοστάσια, σπίτια και εστιατόρια.
Όταν ένας διευκολυντής ενθαρρύνει μια κοινότητα να οικοδομήσει αποχωρητήρια ή φρέατα, εισάγει μια νέα τεχνολογία. Ένα φρεάτιο (ή ένα αποχωρητήριο) είναι ένα εργαλείο (και μια επένδυση) όπως ένα σφυρί ή ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής.
Γενικά (υπάρχουν εξαιρέσεις) η τεχνολογία είναι ίσως η ευκολότερη από τις έξι διαστάσεις για την εισαγωγή της πολιτιστικής και κοινωνικής αλλαγής. Είναι ευκολότερο να εισαχθεί ένα ραδιόφωνο κρυσταλλολυχνιών από να εισαχθεί μια νέα θρησκευτική πεποίθηση, ένα νέο σύνολο αξιών ή μια νέα μορφή οικογένειας. Από την άλλη, αν και είναι παράδοξο, η εισαγωγή της νέας τεχνολογίας (με την κατασκευαστική εφεύρεση ή το δανεισμό) θα οδηγήσει σε αλλαγές και στις άλλες πέντε διαστάσεις του πολιτισμού.
Θυμηθείτε ότι υπάρχουν πάντα εξαιρέσεις. Στην κοινωνία Amish, για παράδειγμα, υπάρχει μια συνειδητή κοινοτική απόφαση να επικριθεί η εισαγωγή οποιασδήποτε νέας τεχνολογίας. Στηρίζονται στη συντήρηση της παλιότερης τεχνολογίας (όχι τρακτέρ, αυτοκίνητο ή ραδιόφωνο), όπως κάρρα και άρορτα με άλογο, για να ενισχύσουν την αίσθηση της πολιτιστικής ταυτότητάς τους.
Οι αλλαγές αυτές δεν προβλέπονται εύκολα, ούτε είναι πάντα στις επιθυμητές κατευθύνσεις. Αφότου συμβαίνουν, μπορούν να εμφανιστούν ως λογικές, ακόμα κι αν δεν είχαν προβλεφτεί νωρίτερα.
Μέσω της ανθρώπινης ιστορίας, η τεχνολογία έχει αλλάξει γενικά, με να το γίνει πιο σύνθετη, πιο περίπλοκη και με ένα μεγαλύτερο έλεγχο της ενέργειας. Μια μορφή δεν αντικαθιστά αμέσως μια άλλη (αν και το μαστίγιο του αλόγου έχει βγεί τώρα εκτός μόδας, αφού το αυτοκίνητο αντικατέστησε το άλογο κατά τη διάρκεια ενός αιώνα της αλλαγής).
Συνήθως οι αλλαγές είναι συσσωρευτικές, με τα παλιότερα εργαλεία και τις τεχνολογίες να "πεθαίνουν" μόλις γίνουν λιγότερο χρήσιμες, λιγότερο αποδοτικές και ακριβότερες. Στο ευρύ φάσμα της ιστορίας, η συλλογή καρπών και το κυνήγι αντικαταστάθηκε από τη γεωργία (εκτός από κάποια κατάλοιπα ομάδων). Με τον ίδιο τρόπο, η γεωργία έδωσε τη θέση της στη βιομηχανία. Οι άνθρωποι που ασκούν ακόμα τις παλιότερες, λιγότερο αποδοτικές τεχνολογίες βρίσκονται συχνά περιθωριοποιημένοι και αντιμετωπίζουν τη φτώχεια. Όπου η τεχνολογία είναι ιδιαίτερα προηγμένη (π.χ. πληροφορική, ηλεκτρονικούς υπολογιστές, διαδίκτυο), ασκείται από ένα πολύ μικρό ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι άνθρωποι που ασκούν ακόμα τις παλιότερες και λιγότερο αποδοτικές τεχνολογίες βρίσκονται συχνά περιθωριοποιημένοι και αντιμετωπίζουν τη φτώχεια.
Η τεχνολογία, που ίσως εισάγεται από τους κινητοποιητές, μπορεί να ανήκει στην ιατρική (κλινικές και ιατρική) και την υγεία (καθαρό ύδωρ, υγιεινή), στα σχολικά κτίρια ή στις καλυμμένες αγορές στις αγροτικές περιοχές. Εκεί οι κάτοικοι δεν είναι συνήθως απληροφόρητοι. Απλώς δεν είχαν κινητοποιηθεί, για να τα πετύχουν. Ο διευκολυντής πρέπει να προετοιμαστεί για να καταλάβει τα αποτελέσματα από την εισαγωγή μιας αλλαγής στην τεχνολογική διάσταση, στις άλλες διαστάσεις του πολιτισμού.
Η Οικονομική Διάσταση της Κοινότητας:
Η οικονομική διάσταση της κοινότητας είναι οι διάφοροι τρόποι και μέσα της παραγωγής και της κατανομής των λιγοστών και χρήσιμων αγαθών και υπηρεσιών (πλούτος), μέσω της παροχής δώρων, δεσμεύσεων, ανταλλαγής, εμπορίου ή κρατικών πιστώσεων.
Δεν είναι τα φυσικά στοιχεία, όπως τα μετρητά, αυτά που αποτελούν την οικονομική διάσταση του πολιτισμού, αλλά οι ιδέες και η συμπεριφορά που δίνουν αξία στα μετρητά (και σε άλλα στοιχεία) από τους ανθρώπους που έχουν δημιουργήσει τα οικονομικά συστήματα που χρησιμοποιούν. Ο πλούτος δεν είναι μόνο τα χρήματα, ακριβώς όπως η φτώχεια δεν είναι μόνο η απουσία χρημάτων.
Ο πλούτος είναι μεταξύ των δεκαέξι στοιχείων της κοινοτικής δύναμης ή της οργανωσιακής ικανότητας. Όταν η οργάνωση ή η κοινότητα έχει περισσότερο πλούτο (που μπορεί να ελέγξει, όπως μια οργάνωση ή μια κοινότητα), τότε έχει περισσότερη δύναμη και μεγαλύτερη δυνατότητα να πετύχει τα πράγματα που θέλει να πετύχει.
Κατά την ευρύτατη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, η γενική τάση στην οικονομική αλλαγή ήταν από το πιο απλό στο πιο σύνθετο. Ένα σύστημα δεν αντικατέστησε αμέσως ένα άλλο, αλλά προστέθηκαν νέα συστήματα και τα λιγότερα χρήσιμα σιγά-σιγά πέθαναν.
Στις απλές μικρές ομάδες ο πλούτος (οτιδήποτε ήταν λιγοστό και χρήσιμο) διανέμονταν στις απλές οικογενειακές υποχρεώσεις. Όταν κάποιος ερχόταν στο σπίτι με κάποια τρόφιμα ή ιματισμό, τα διέθετε στα άλλα μέλη της οικογένειας, χωρίς να έχει την προσδοκία της άμεσης επιστροφής.
Καθώς η κοινωνία γινόταν ολοένα και συνθετότερη και οι διαφορετικές ομάδες ήρθαν σε επαφή η μια με την άλλη, αναπτύχθηκε το απλό εμπόριο μέσω των διάφορων μορφών ανταλλαγής. Η διανομή μέσα σε κάθε οικογενειακή ομάδα παρέμεινε λίγο-πολύ η ίδια. Όταν η ανταλλαγή αυτή έγινε πιο σύνθετη και πήρε μεγαλύτερη έκταση, νέοι θεσμοί προστέθηκαν, για να απλοποιήσουν τη λογιστική: νόμισμα, απολογισμοί, τράπεζες, πίστωση, πιστωτικές κάρτες, χρεωστικές κάρτες. Αυτό δεν αναίρεσε αμέσως τις προηγούμενες μορφές, αλλά, τελικά, η παροχή δώρων και η οικογενειακή διανομή έγιναν σχετικά μικρότερα μεταξύ του ευρέος φάσματος των συστημάτων διανομής, και η ανταλλαγή έγινε λιγότερο σημαντική.
Να θυμάστε ότι το νόμισμα (μετρητά, χρήματα) από μόνο του δεν έχει καμία εσωτερική αξία. Έχει αξία μόνο επειδή κοινωνία - η κοινότητα, ο πολιτισμός - έχει αποδώσει κάποια αξία σ' αυτό. Λογαριασμός εκατό ευρώ για παράδειγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για να αρχίσει μια φωτιά ή για να τυλίξουμε τον καπνό σε ένα τσιγάρο, αλλά η αξία του είναι πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι για τέτοιους σκοπούς.
Σε οποιαδήποτε κοινότητα, θα βρούμε τις διάφορες μορφές διανομής πλούτου. Είναι σημαντικό για τον κοινοτικό κινητοποιητή να μάθει ποιες είναι, και ποια πράγματα μπορούν να δοθούν, τι ανταλλάχθηκε, τι αγοράστηκε και τι πωλήθηκε. Σε πολλές κοινωνίες μερικά είδη πλούτου δεν μπορούν να διατεθούν από την αγορά έναντι χρημάτων, όπως οι σεξουαλικές προτιμήσεις, οι σύζυγοι, η φιλοξενία, τα παιδιά, η ψυχαγωγία. Ποικίλλει. Μαθαίνοντας πώς διανέμονται και κάτω από ποιους όρους και μεταξύ ποιων (επειδή διαφέρουν) είναι μέρος της έρευνας του κινητοποιητή, την οποία πρέπει να κάνει.
Όταν μια κοινότητα αποφασίζει να διαθέσει το νερό βάσει ενός σταθερού τέλους για όλες τις κατοικίες ή να το διαθέσει βάσει μιας πληρωμής για κάθε ποσότητα νερού που συλλέγεται, τότε η επιλογή γίνεται μεταξύ δύο, πολύ διαφορετικών συστημάτων της οικονομικής διανομής.
Ο εμψυχωτής πρέπει να ενθαρρύνει την κοινότητα για να επιλέξει τι θέλει, ώστε να είναι πιο σύμφωνη με τις επικρατούσες αξίες και στάσεις. (Ένας καλός κινητοποιητής δε θα προσπαθήσει να επιβάλει την άποψή του για το ποιο θα ήταν το καλύτερο σύστημα της διανομής. Τα κοινοτικά μέλη, όλοι τους, πρέπει να πάρουν μια κοινή απόφαση).
Η Πολιτική Διάσταση της Κοινότητας:
Η πολιτική διάσταση της κοινότητας είναι οι διάφοροι τρόποι και τα μέσα προσδιορισμού δύναμης, επιρροής και λήψης απόφασης. Δεν είναι το ίδιο με την ιδεολογία, η οποία ανήκει στην αξιακή διάσταση. Περιλαμβάνει, αλλά δεν περιορίζεται, τύπους κυβερνήσεων και συστήματα διαχείρισης. Περιλαμβάνει επίσης το πώς οι άνθρωποι λαμβάνουν τις αποφάσεις στις μικρές ομάδες ή στις άτυπες ομάδες, όταν δεν έχουν έναν αναγνωρισμένο ηγέτη.
Η πολιτική δύναμη βρίσκεται ανάμεσα στα δεκαέξι στοιχεία της κοινοτικής ισχύος ή της οργανωσιακής ικανότητας. Όσο μεγαλύτερη δύναμη και επιρροή έχει, τόσα περισσότερα απ' όσα επιθυμεί μπορεί να κάνει.
Ένας εμψυχωτής πρέπει να είναι ικανός να εντοπίζει τους διαφορετικούς τύπους ηγετών μέσα σε μια κοινότητα. Μερικοί μπορεί να έχουν παραδοσιακή ή γραφειοκρατική εξουσία. Άλλοι μπορεί να έχουν χαρισματικά προσωπικά χαρακτηριστικά. Όταν ο εμψυχωτής δουλεύει μέσα σε μια κοινότητα, πρέπει να είναι ικανός να βοηθήσει στην ανάπτυξη της υπάρχουσας δύναμης και στο σύστημα της λήψης απόφασης, ώστε να προωθηθεί η κοινοτική ενότητα και η ομαδική λήψη απόφασης που ωφελεί όλη την κοινότητα και όχι μόνο συγκεκριμένα συμφέροντα.
Στο ανθρώπινο ιστορικό φάσμα η ηγεσία (δύναμη και επιρροή) ήταν αρχικά διάχυτη, προσωρινή και ελάχιστη. Σε μια μικρή ομάδα καρποσυλλεκτών και κυνηγών, ηγέτης θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε που πρότεινε και οργάνωσε ένα κυνήγι. Στις μικρές ομάδες δεν υπήρξαν προϊστάμενοι, πρεσβύτεροι ή βασιλιάδες, και αυτές οι ομάδες ονομάζονται από τους ανθρωπολόγους "ακέφαλες".
Καθώς η ιστορία προχωρεί, τα πολιτικά συστήματα γίνονταν πιο σύνθετα, και η δύναμη και η επιρροή αυξήθηκαν και επηρέασαν πολλούς ανθρώπους. Τα επίπεδα πολιτικής εκλέπτυνσης, και η ιεραρχία, κυμάνθηκαν από την ακέφαλη, την ομάδα, τη φυλή, μέσω του βασιλείου, στο έθνος-κράτος.
Στην απλούστερη ομάδα υπάρχει πολύ μικρή διαφορά ανάμεσα στην ποσότητα δύναμης και επιρροής του ηγέτη από τη μια, και του χαμηλότερου μέλους της ομάδας από την άλλη. Συγκρίνετέ το με τη διαφορά στην ποσότητα δύναμης και επιρροής του Προέδρου των ΗΠΑ και κάποιων θυρωρών που καθαρίζουν τουαλέτες σε ένα ξενοδοχείο φτωχογειτονιάς στην Ουάσιγκτον.
Οι κοινότητες, συμπεριλαμβανομένων και όσων εργάζεστε μαζί, όλες έχουν ένα πολιτικό σύστημα και κάποια απόσταση ανάμεσα στο μέγιστο και στο ελάχιστο επίπεδο δύναμης ανάμεσα στα άτομα και στις ομάδες. Μια από τις πρώτες εργασίες του κινητοποιητή, είναι να καταλάβει πώς δουλεύουν, πώς διανέμονται η δύναμη και η επιρροή (όχι πάντα με τον ίδιο τρόπο) και τις αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν.
Ο κινητοποιητής θα έχει κάποια επιρροή σ' αυτή τη διευθέτηση δύναμης δεδομένου ότι υποκινεί το σχηματισμό μιας επιτροπής ανάπτυξης. Θα είναι επίσης υπεύθυνος για την ενθάρρυνση μιας πολιτικής πολυπλοκότητας, εάν αυτή είναι η πρώτη επιτροπή σε εκείνη την κοινότητα.
Η Θεσμική Διάσταση της Κοινότητας:
Η κοινωνική ή θεσμική διάσταση της κοινότητας συντίθενται από τους τρόπους δράσης των ανθρώπων, από την αλληλεπίδρασή τους, από τις αντιδράσεις τους και από την προσδοκία του καθενός να δράσει και να αλληλεπιδράσει ο κάθε άλλος. Περιλαμβάνει θεσμούς, όπως ο γάμος ή φιλία, ρόλους όπως ο μητρικός ή του αστυνομικού, κοινωνικές θέσεις ή οικονομικές τάξεις, και άλλα πλέγματα της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η θεσμική διάσταση της κοινωνίας είναι αυτό που πολλοί μη κοινωνιολόγοι καταρχήν σκέφτονται όταν ακούν την λέξη "κοινωνιολογία". Παρ' όλα αυτά είναι μια από τις έξι διαστάσεις της κοινωνικής οργάνωσης (πολιτισμός).
Η διάσταση έχει να κάνει με το πώς οι άνθρωποι δρουν σε σχέση με τους άλλους, τις προσδοκίες τους, τις πεποιθήσεις τους, τις κρίσεις τους, τις προβλέψεις τους, τις απαντήσεις τους και τις αντιδράσεις τους. Κοιτάζει προς τη δομή των σχέσεων που κάποιες φορές ταυτίζονται με ρόλους και κοινωνικές θέσεις και στη διάταξη των ομάδων και των θεσμών που προέρχονται από αυτή τη δομή.
Για παράδειγμα μια πεθερά είναι και ένας ρόλος (με μια κοινωνική θέση) και ένας θεσμός. Σε μια κοινότητα η κοινωνική οργάνωσή της είναι το σύνολο όλων αυτών των συσχετισμών και δομών.
Το επίπεδο οργάνωσης (ή οργανωσιακής πολυπλοκότητας), ο βαθμός καταμερισμού της εργασίας, η έκταση του καταμερισμού των ρόλων και των λειτουργιών, είναι άλλο ένα από τα δεκαέξι στοιχεία της κοινοτικής δύναμης ή της οργανωσιακής ικανότητας. Όσο πιο οργανωμένη, και αποτελεσματικότερα οργανωμένη, είναι μια κοινότητα (και ο κινητοποιητής μπορεί να το βοηθήσει για να γίνει), τόσο περισσότερη ικανότητα έχει για πετύχει τους κοινοτικούς ή οργανωσιακούς στόχους της.
Όπως και στις άλλες διαστάσεις, στην ιστορία, η γενική κίνηση είναι από το απλό στο σύνθετο. Στις πρώτες απλές κοινωνίες, η οικογένεια ήταν η κοινότητα και η κοινωνία. Η οικογένεια όριζε όλους τους ρόλους και τις θέσεις. Καθώς οι κοινότητες έγιναν πιο σύνθετες, καταρχήν οι οικογένειες έγιναν περιπλοκότερες, μετά αναπτύχθηκαν νέες μη οικογενειακές σχέσεις και αναγνωρίστηκαν. Αργότερα η ίδια η οικογένεια μείωσε τη σπουδαιότητα της συγγένειας ανάμεσα σε πολλά άλλα είδη σχέσεων.
Κάθε φορά που δημιουργείται ένας νέος ρόλος με τα καθήκοντά του, τις υπευθυνότητες, τα δικαιώματα και την προσδοκώμενη συμπεριφορά, η κοινωνία γίνεται πιο περίπλοκη. Εάν ενθαρρύνουμε το σχηματισμό μια νέας επιτροπής ανάπτυξης, με τις επίσημες θέσεις και μέλη, τότε η κοινότητα έχει γίνει περισσότερο σύνθετη.
Μια μικρή επαρχιακή κοινότητα χωρίς κλινική ή σχολείο συνήθως αποτελείται από κατοίκους που έχουν σχέσεις ο ένας με τον άλλο μέσω καταγωγής ή/και γάμου. Εάν υποκινήσετε μια τέτοια κοινότητα να χτίσει ένα σχολείο ή μια κλινική με δασκάλους ή εργαζόμενους στην υγεία (συνήθως εξωτερικούς) επί πληρωμή, τότε αυξάνετε την κοινωνική πολυπλοκότητα αυτής της κοινότητας.
Με αυτή την έννοια, ίσως η κοινωνική διάσταση είναι παρόμοια με την τεχνολογική διάσταση, αλλά λιγότερο δύσκολη (από τις άλλες διαστάσεις, ειδικά τις τελευταίες δύο) στην εισαγωγή της κοινωνικής αλλαγής. Όπως και με τις έξι διαστάσεις, μια αλλαγή σε μια από αυτές, όπως στην κοινωνική διάσταση, θα έχει αποτελέσματα και στις άλλες πέντε.
Για να είναι πετυχημένος ένας κινητοποιητής, πρέπει να γνωρίζει ποιοι είναι οι τοπικοί θεσμοί, ποιοι διαφορετικοί ρόλοι παίζοντας από άνδρες και γυναίκες και ποιες είναι οι βασικές φόρμες της κοινωνικής αλληλεπίδρασης.
Η Αισθητική - Αξιακή Διάσταση της Κοινότητας:
Η αισθητική-αξιακή διάσταση της κοινότητας είναι η δομή των ιδεών, μερικές φορές παράδοξων, ασυμβίβαστων ή αντιφατικών, που έχουν οι άνθρωποι για το καλό και το κακό, για το όμορφο και το άσχημο, για το σωστό και το λάθος, που είναι τα θέματα προς κρίση, που θέτουν οι άνθρωποι για να εξηγήσουν τις ενέργειές τους.
Οι τρεις άξονες, πάνω στους οποίους οι άνθρωποι κάνουν κρίσεις, εξαρτώνται από αυτά που μαθαίνουν από την παιδική ηλικία. Αυτά περιλαμβάνουν την κρίση μεταξύ σωστού και λάθους, μεταξύ καλού και κακού, μεταξύ όμορφου και άσχημου, όλων όσων βασίζονται στις κοινωνικές και κοινοτικές αξίες.
Δεν αποκτούνται μέσω των γονιδίων μας, αλλά μέσω της κοινωνικοποίησής μας. Αυτό υπονοεί ότι μπορούν να ξανα-μαθευτούν, ότι θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τις κρίσεις μας. Οι αξίες, από την άλλη, είναι απίστευτα δύσκολο να αλλαχτούν σε μια κοινότητα, ειδικά εάν οι κάτοικοι αντιλαμβάνονται ότι γίνεται μια προσπάθεια με στόχο κάποιος να τους αλλάξει. Αλλάζουν, καθώς τα κοινοτικά πρότυπα εξελίσσονται, αλλά η αλλαγή αυτή δεν μπορεί να καθοδηγηθεί διαμέσου της επιρροής εξωτερικών παραγόντων ή μιας συνειδητής χειραγώγησης.
Τα κοινά κοινοτικά πρότυπα είναι σημαντικά στην κοινοτική και προσωπική ταυτότητα. Το ποιος είναι ο καθένας σχετίζεται με το σε τι αξίες πιστεύει. Ο βαθμός στον οποίο κοινοτικά ή οργανωτικά μέλη μοιράζονται αξίες ή/και σέβονται τις αξίες του άλλου, είναι ένα σημαντικό συστατικό μεταξύ των δεκαέξι στοιχείων της δύναμης και της ικανότητας.
Οι τιμές τείνουν να αλλάζουν, καθώς η κοινότητα μεγαλώνει και γίνεται πιο σύνθετη, πιό ετερογενής, περισσότερο συνδεμένη με τον κόσμο. Οι αλλαγές στις αξίες τείνουν να οδηγήσουν σε αλλαγές της μορφής στην τεχνολογία, αλλαγές στην κοινωνική οργάνωση, και όχι σε άμεσες αλλαγές με κήρυγμα ή διάλεξη.
Φαίνεται ότι δεν υπάρχει καμία γενική κατεύθυνση της αλλαγής στην ανθρώπινη ιστορία, ότι οι κρίσεις γίνονται πιο φιλελεύθερες, πιο ανεκτικές, καθολικότερες, εκλεκτικότερες, - ή λιγότερο εκλεκτικές -, καθώς οι κοινωνίες γίνονται πιο σύνθετες και περίπλοκες. Κοινότητες και των δύο πλευρών του φάσματος της κοινωνικής πολυπλοκότητας προβάλλουν διάφορα κριτήρια με ποικίλους βαθμούς αυστηρότητας. Παρά αυτό το εύρος, μέσα σε οποιαδήποτε κοινότητα, υπάρχει συνήθως ένα περιορισμένο εύρος αξιών μεταξύ των κατοίκων. Οι αστικές και ετερογενείς κοινότητες τείνουν να έχουν μια ευρύτερη παραλλαγή στις αξίες και στην αισθητική.
Δεν είναι εύκολο να προβλεφθούν τα πρότυπα αξιών οποιασδήποτε κοινότητας, προτού να πάει να ζήσει εκεί ο κινητοποιητής και να ανακαλύψει πώς να λειτουργήσει εντός της κοινότητας. Λόγω της σημασίας τους είναι απαραίτητο για τον κινητοποιητή να μάθει όσα μπορεί για τα κοινοτικά πρότυπα και να μην υποθέτει ότι η θέλησή τους θα είναι η ίδια με τη δική του.
Ενώ η εισαγωγή νέων εγκαταστάσεων και υπηρεσιών σε μια κοινότητα μπορεί τελικά να οδηγήσει σε αλλαγές των κοινοτικών προτύπων, οτιδήποτε προτείνει ένας κινητοποιητής πρέπει να είναι μέσα στα σύνολα κοινοτικών αξιών που επικρατούν. Όποτε ένας εμψυχωτής εισάγει νέους τρόπους για να γίνουν πράγματα στην κοινότητα, πρέπει να εξετάσει τις αξίες που επικρατούν, αν και μπορεί να είναι αντιφατικές και ποικίλες.
Η Εννοιολογική (των πεποιθήσεων) Διάσταση της Κοινότητας:
Η εννοιολογική (των πεποιθήσεων) διάσταση της κοινότητας είναι άλλη μια δομή ιδεών, επίσης μερικές φορές αντιφατική, που έχουν οι άνθρωποι για τη φύση του σύμπαντος, τον κόσμο γύρω τους, το ρόλο τους μέσα σ' αυτόν, τη σχέση αιτίου και αποτελέσματος, και την φύση του χρόνου, του γεγονότος και της συμπεριφοράς.
Αυτή η διάσταση μερικές φορές εμφανίζεται ως θρησκεία στους ανθρώπους. Είναι μια ευρύτερη κατηγορία και περιλαμβάνει επίσης αθεϊστικές δοξασίες, για παράδειγμα, ότι ο άνθρωπος δημιούργησε το Θεό κατά την εικόνα του. Περιλαμβάνει πεποιθήσεις που μοιράζονται στο πώς έγινε το σύμπαν, πώς δουλεύει και τι είναι πραγματικότητα. Είναι θρησκεία - και περισσότερο.
Όταν ένας κινητοποιητής ρίχνει ένα μολύβι στο πάτωμα, δείχνει την πίστη του στη βαρύτητα. Όταν λέει ότι ο ήλιος σηκώνεται το πρωί (δε σηκώνεται - η γη γυρίζει). εκφράζει μια πλέον ξεπερασμένη κοσμική θεώρηση.
Εάν ο κινητοποιητής φαίνεται να είναι κάποιος που επιτίθεται στις πεποιθήσεις των άλλων ανθρώπων, θα βρεί εμπόδια στην εργασία του/, αντίθεση στον στόχο του και θα αποτύχει. Είτε θέλει ο κινητοπιοητής να εναντιωθεί στις τοπικές πεποιθήσεις, είτε όχι, πρέπει να φαίνεται ότι δε θέλει να τις αλλάξει.
Στην εμβέλεια της ανθρώπινης ύπαρξης, η γενική τάση της αλλαγής ήταν η μείωση του αριθμού των θεοτήτων, όπως και μια μείωση των ιερών και ανίερων διαφορών στο διάστημα προς το μη θρησκευτικό χώρο. Από τον τοπικό πολυθεϊσμό με τους πολλούς θεούς, οι άνθρωποι κινήθηκαν προς έναν πολυθεϊσμό με λιγότερους θεούς, από εκεί κινήθηκαν προς το μονοθεϊσμό (ένας θεός), και μετά σε μια αύξηση του ποσοστού των ανθρώπων που δεν πιστεύουν σε κανέναν θεό.
Στην εμπειρία της ανθρωπότητας φαίνεται ότι οι ομάδες με τους τοπικούς παραδοσιακούς θεούς τείνουν να είναι περισσότερο ανεκτικές σε άλλους θεούς, απ' ό,τι είναι αυτές που αποκαλούνται "καθολικές" θρησκείες, όπου η καθεμιά ισχυρίζεται ότι αυτή μόνο έχει την αληθινή απάντηση. Οι τεράστιοι πόλεμοι έχουν διεξαχθεί για τις θρησκείες (μια ειρωνεία, όταν οι περισσότερες θρησκείες καλούν τους πιστούς για ειρήνη και ανεκτικότητα), και αυτό πρέπει να είναι μια προειδοποίηση στον κινητοποιητή, για το βαθμό στον οποίο οι άνθρωποι κρατούν θερμά τις πεποιθήσεις τους.
Ο εμψυχωτής πρέπει να μάθει, να μελετήσει και να γνωρίζει αυτά που είναι οι επικρατούσες πεποιθήσεις στην κοινότητα. Για να γίνει ένας αποτελεσματικός καταλύτης της κοινωνικής αλλαγής, ο εμψυχωτής πρέπει να κάνει τις προτάσεις και να προωθήσει τις ενέργειες που δεν προσβάλλουν αυτές τις πεποιθήσεις, και που είναι σύμφωνες ή τουλάχιστον κατάλληλες για τις υπάρχουσες πεποιθήσεις και έννοιες σχετικά με το πώς λειτουργεί ο κόσμος.
Ο Ανθρώπινος Παράγοντας και η Κοινοτική Δύναμη:
Ανάμεσα στα διάφορα πλεονεκτήματα της προσέγγισης του ανθρώπινου παράγοντα στην κατανόηση της κοινωνίας και του πολιτισμού, είναι ότι η προσέγγιση βλέπει το θέμα συνολικά και συμπεριλαμβάνει πνευματικά, τεχνολογικά, οικονομικά, πολιτικά, κοινωνικά και αξιολογικά χαρακτηριστικά.
Αυτό υποστηρίζει στη συνέχεια τη χρήση έξι πολιτιστικών διαστάσεων στην έρευνα και την ανάλυση της κοινωνίας και του πολιτισμού. Οι έξι διαστάσεις περιλαμβάνουν: τεχνολογικές, οικονομικές, πολιτικές, θεσμικές, και ιδεολογικές διαστάσεις. Οι έξι διαστάσεις είναι χρήσιμες στην οργάνωση του εθνογραφικού υλικού, στη διδασκαλία για τη φύση του πολιτισμού και στην ανάπτυξη των ερευνητικών στρατηγικών. (5)
Η κοινοτική ανάπτυξη και η κοινοτική ενδυνάμωση, που ανήκουν στον τομέα της εφαρμοσμένης κοινωνιολογίας, δεν μπορούν να είναι επιτυχείς χωρίς τον ανθρώπινο παράγοντα. Μια κοινότητα είναι ένας κοινωνικός θεσμός και αποτελείται από τις ιδέες και τη συμπεριφορά των ανθρώπινων όντων. Γι' αυτό το να αναπτυχθεί και να γίνει ισχυρότερη πρέπει να γίνει στο πλαίσιο των ανθρώπων που αποτελούν την κοινότητα. Καθώς ο ανθρώπινος παράγοντας εξετάζει το σύνολο, έτσι και η κοινοτική ενδυνάμωση πρέπει να εξετάσει ολόκληρη την κοινότητα.
Τελικές σημειώσεις
1. Εκπολιτισμός και κοινωνικοποίηση περιγράφονται στην ιστοσελίδα της κοινοτικής ενδυνάμωσης.
Βλέπε: ../../cmp/modules/edu-int.htm
2. Αυτό ονομάζεται Κοινωνιολογική Αντίληψη.
Βλέπε: ../../cmp/modules/per-int.htm.
3. Τα δεκαέξι στοιχεία της δύναμης περιγράφονται στην ιστοσελίδα της κοινοτικής ενδυνάμωσης.
Βλέπε: mea-intg.htm.
4 Η μεγαλύτερη συμβολή του Weber, συμπεριλαμβανομένης της γραφειοκρατίας, κατατίθενται στην ιστοσελίδα της κοινοτικής ενδυνάμωσης.
Βλέπε: ../../cmp/modules/cla-webr.htm.
5. Οι έξι διαστάσεις περιγράφονται στην ιστοσελίδα της κοινοτικής ενδυνάμωσης.
Βλέπε: dim-intg.htm
Παράθεση Αναφορών
Bartle, Phil, 2005, Η Κοινωνιολογία των Κοινοτήτων, μια εισαγωγή. Camosun College, Victoria,
Henslin, James M., Dan Glenday, Ann Duffy and Norene Pupo. 2004. Κοινωνιολογία: Μια ρεαλιστική προσέγγιση, 3η Καναδέζικη έκδοση. Toronto: Pearson
Weber, Max, 1946, Από τον Max Weber. Δοκίμια στην Κοινωνιολογία. (H Gerth & C. Wright Mills, trans and ed), New York, Oxford
––»«––
 |