Μεταφράσεις:

Άλλες Σελίδες:
Λέξεις Κλειδιά
Ενότητες

Κοινωνιολογία:
Κεντρική Σελίδα
Σημειώσεις Διάλεξης
Συζητήσεις
Κόμβος

Χρήσιμα:
Χάρτης Σελίδας
Επικοινωνία
Βοηθητικά Έγγραφα
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

Η ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΙΑΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Ποιοί Δείκτες Χρειάζονται;

από τον Phil Bartle, PhD

Μετάφραση: Δαγδεβερένης Δημήτρης

Εκπαιδευτικό Φυλλάδιο

Ποιοί κοινωνιολογικοί δείκτες είναι απαραίτητοι για να κατανοήσουμε μια κοινότητα;

Πρέπει να γνωρίζετε πως είναι δομημένη η κοινότητα. Ποια είναι είναι η κοινωνικο-πολιτισμική της οργάνωση; Ποιές κοινωνικές δομές, μοτίβα και διαδικασίες συγκροτούν την κοινότητα; Επίσης, αυτά που χρησιμοποιείτε στην μελέτη μιας κοινότητας μπορεί να είναι χρήσιμα στην μελέτη μιας οικογένειας.

Για να κάνετε μια πλήρη εθνογραφία, θα πρέπει να απαντήσετε σε όλες τις παρακάτω ερωτήσεις. Μπορεί να διαλέξετε να απαντήσετε μόνο σε μερικές από αυτές, ανάλογα με τις περιορισμένες υποθέσεις που επιθυμείτε να ελέγξετε.

Ο καλύτερος τρόπος για να οργανώσετε τις πληροφορίες που παρατηρείτε είναι πρώτα να τις κατηγοριοποιήσετε στις έξι κοινωνικο-πολιτιστικές διαστάσεις. Τις συναντήσατε όταν εισαχθήκατε στην έννοια της κουλτούρας και της κοινότητας: Τεχνολογική, Οικονομική, Πολιτική, Θεσμική, Αξιακή και Κοσμοθεωρητική. Στην κορυφή αυτών των έξι κατηγοριών προσθέστε τώρα δυο μη-κοινωνιολογικές κατηγορίες: Γεωγραφική και Δημογραφική.

Εδώ θα εξετάσουμε αυτές τις οκτώ κατηγορίες πληροφοριών, με λίγες προτάσεις για το τι θα πρέπει να ψάξετε στην καθεμιά. Αυτό είναι ελλιπές: μπορεί να βρείτε περισσότερες πληροφορίες που να είναι χρήσιμες.

Συνεπώς, θα πρέπει να ταξινομήσετε τις παρατηρήσεις σας στις ακόλουθες οκτώ κατηγορίες: γεωγραφική, δημογραφική, τεχνολογική, οικονομική, πολιτική, θεσμική, ιδεολογική και εννοιολογική.

Η ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Που βρίσκεται η κοινότητα; Το έδαφος είναι λοφώδες, ορεινό ή επίπεδο; Είναι δίπλα σε ωκεανό, σε λίμνη, σε ποτάμι; Το κλίμα είναι κρύο, ζεστό, μικτό, υγρό, ξηρό, ομιχλώδες; Πως αλλάζει ο καιρός με την πάροδο του χρόνου;

Ποιες καλλιέργειες, ζωικό κεφάλαιο, θηράματα, αλιεία ή/και γεωργία είναι κατάλληλες για το κλίμα και το έδαφος; Υπάρχουν καλά καθορισμένες περίοδοι σποράς, συγκομιδής, κυνηγιού και αλιείας τον χρόνο; Τι εργοστάσια, μονάδες μεταποίησης, βιομηχανικές εγκαταστάσεις, φράγματα, ορυχεία, πετρελαιοπηγές, και γενικά οτιδήποτε σχετικό με το περιβάλλον υπάρχουν εκεί;

Ποιό είναι το μέγεθος του χώρου της κοινότητας; Τι σχήμα έχουν τα σύνορα της; Πως επηρεάζεται από την γεωγραφία της; Ποια είναι η θέση της: γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος, εγγύτητα σε άλλα γεωγραφικά χαρακτηριστικά;

Ποιά είναι η σχέση της κοινότητας με το περιβάλλον; την οικολογία; Ποιοί είναι οι φυσικοί πόροι μέσα ή κοντά στην κοινότητα: δάση, αλιεία, ορυκτά, έδαφος, άγρια πανίδα, νερό, πετρέλαιο ή ζώα;

Αξιοποιεί η κοινότητα κάποιον από αυτούς τους πόρους; Πως ταιριάζει η τοποθεσία της κοινότητας με την περιφέρεια, την περιοχή, την επαρχία και το έθνος; Πως επηρεάζει η κάθε μία από αυτές τις γεωγραφικές μεταβλητές την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτάρκης;

Η ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ

Ποιό είναι το μέγεθος του πληθυσμού της κοινότητας; Ποιά είναι η ηλικιακή της δομή; Ποιός είναι ο λόγος εξάρτησης της (ο αριθμός των νέων και των ηλικιωμένων σε σύγκριση με αυτό των εργαζόμενων και παραγωγικών ηλικιών); Η ηλικιακή πυραμίδα είναι επίπεδη ή ψηλή; Ποιός είναι ο δείκτης αναπαραγωγής; Ποιά είναι η αναλογία μεταξύ ανδρών και γυναικών για κάθε ηλικιακή ομάδα; Ποιά είναι η πυκνότητα (αναλογία του πληθυσμού ως προς την περιοχή);

Πόσο γρήγορα ή αργά αλλάζει ο πληθυσμός; Αυξάνεται ή μειώνεται; Αυτός ο ρυθμός έχει αλλάξει πρόσφατα; Ποιό είναι το ποσοστό και το μέγεθος της αποδημίας (μετακίνηση προς το εξωτερικό), της μεταστάνευσης (μετακίνησης προς το εσωτερικό) και της καθαρής μετανάστευσης; Τι διαφορές ηλικίας και φύλου υπάρχουν στις μεταναστεύσεις;

Πόσο είναι το ποσοστό των κατοίκων που είναι "ξένοι"; δηλαδή ανθρώπων που έχουν έρθει από αλλού και ακόμα θεωρούν τους εαυτούς τους ως μέλη άλλων κοινοτήτων; Πόσα άτομα έχουν μετακινηθεί αλλού, περιλαμβανομένων και των μετακινήσεων προς μεγάλα αστικά κέντρα και προς το εξωτερικό, αλλά ακόμα θεωρούν τους εαυτούς τους ως μέλη της κοινότητας;

Συνολικά, ο πληθυσμός της κοινότητας αυξάνεται ή μειώνεται;

Πόσο γρήγορα; Σε ποιες κατηγορίες ηλικίας και φύλου; Γιατί; Πως επηρεάζει την κοινότητα η κάθε μία από αυτές τις δημογραφικές μεταβλητές καθώς και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτάρκης;

Η ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ποιά είναι η ευρεία, γενική τεχνολογία; Αυτή ποικίλει από απλή σε σύνθετη, πρώιμη και προηγμένη. Οι τεχνολογίες περιλαμβάνουν: συλλογή, κυνήγι, αλιεία, κτηνοτροφία, κηπουρική, μικτές γεωργοκτηνοτροφικές δραστηριότητες, γεωργία βασισμένη σε ζώα, βιομηχανική (μηχάνημα) και μετα-βιομηχανική (πληροφορίες).

Κάθε κοινότητα δεν περνάει αναγκαστικά από όλα αυτά ως στάδια: μερικά στάδια μπορεί να χαθούν και τα περισσότερα είναι συγκεντρωτικά, προστίθενται νέα αλλά τα παλιά δεν εξαφανίζονται αμέσως. Ποιά είναι η φύση της διάδρασης μεταξύ του πολιτισμού και του φυσικού περιβάλλοντος;

Ποιό είναι το κεφάλαιο στην κοινότητα; Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει οτιδήποτε κοινόχρηστο: δρόμους, ηλεκτρικό, κλινικές, ύδρευση, σχολεία, αποχέτευση. Μπορεί να είναι ιδιωτικό: στέγη, ζωικές μεταφορές, μηχανικές μεταφορές, επικοινωνία.

Πως γίνεται η επεξεργασία της τροφής; Πως αποθηκεύεται; Πως γίνεται επεξεργασία των άλλων φυσικών πόρων;

Ποιά εργαλεία χρησιμοποιούνται στην κοινότητα; Κατηγοριοποιήστε τα ανάλογα με τον τρόπο που κινούνται: χειροκίνητα (ανθρώπινα), με ζώα, ή με μηχάνημα (ατμός, πετρέλαιο, ηλεκτρικό).

Τα προϊόντα παράγονται για πώληση και εξαγωγή εκτός κοινότητας; Αν ναι, πως μεταφέρονται; Πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η εισαγωγή νέας τεχνολογίας; Πόσο γρήγορα αλλάζει η τεχνολογία;

Ποιά τεχνολογία επικοινωνιών είναι διαθέσιμη στην κοινότητα; Πόσοι κάτοικοι γράφουν και διαβάζουν; Υπάρχουν τηλέφωνα, κινητά τηλέφωνα, φαξ, ίντερνετ, ράδιο, τηλεόραση και συνδυασμοί τους; Τι ποσοστό του πληθυσμού έχει πρόσβαση στο καθένα;

Περιγράψτε την συνολική τεχνολογία της κοινότητας. Πως η κάθε μια από αυτές τις τεχνολογικές μεταβλητές επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα να γίνει περισσότερο αυτάρκης;

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ποιά είδη κοινωνικών μηχανισμών χρησιμοποιούνται για την κατανομή του πλούτου; Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν: συγγενικές υποχρεώσεις, δώρα, potlach, κοινοτική αναδιανομή, αντιπραγματισμό, νομισματικές συναλλαγές, πλαστικό και ηλεκτρονικό εμπόριο. Τι είδη πλούτου μπορούν να κατανεμηθούν από ένα μηχανισμό, όπως στους συναιτέρους στον γάμο, αλλά όχι από άλλους όπως μέσω χρημάτων;

Ποιός είναι ο βαθμός της νομισματοποίησης; Τα γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα πωλούνται, χρησιμοποιούνται για άμεση κατανάλωση ή και τα δύο; Σε τι ποσοστά; Ποιό μπορεί να είναι το πιθανό χρηματικό ποσό για κοινοτική εξεύρεση πόρων; Ποιοί πόροι είναι διαθέσιμοι για εξεύρεση πόρων και πόσο; Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν εύπορους πάτρωνες, μετανάστες στις πόλεις που είναι πρόθυμοι να στείλουν χρήματα για ανάπτυξη, τοπικά εργοστάσια και εμπορικές εταιρείες που είναι πρόθυμοι να συνεισφέρουν, αγρότες και ψαράδες με αποδοτική παραγωγή.

Που τοποθετείται η κοινότητα στο φάσμα αγροτικός-αστικός;

Υπάρχουν διαθέσιμες πιστώσεις; Υπάρχουν ομάδες εναλασσόμενων αποταμιεύσεων, τοκογλύφοι, ενεχυροδανειστήρια, τράπεζες, πιστωτικές ενώσεις, ομάδες εμπιστοσύνης, χρηματιστηριακές εταιρίες; Τι ποσοστό του πληθυσμού της κοινότητας έχει πρόσβαση σε κάθε ένα από αυτά;

Περιγράψτε το συνολικό οικονομικό σύστημα της κοινότητας. Πως η κάθε μία από αυτές τις οικονομικές μεταβλητές επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτοδύναμη;

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ποιοί είναι οι μηχανισμοί μέσω των οποίων η εξουσία και η επιρροή κατανέμονται στην κοινότητα; Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν: παραδοσιακούς (διαδοχή, αρχηγία, οικογενειακή δύναμη), σύγχρονους δημοκρατικούς (ψηφοφορία, αντιπροσωπευτική δημοκρατία), συμμετοχική δημοκρατία, χρηματιστηριακή δύναμη (συνδικάτα, ενώσεις, οργανώσεις), χάρισμα.

Πόση επιρροή έχουν τα άτομα χωρίς να είναι επίσημα αναγνωρισμένα ως πολιτικοί ηγέτες; Αυτά περιλαμβάνουν θρησκευτικούς ηγέτες, εκπαιδευτικούς ηγέτες, ανώτατους δημοσίους υπαλλήλους, ανώτερους ιατρούς, ηλικιωμένους σε ομάδες οικογενειών που έχουν επιρροή, εύπορα άτομα.

Τι επίδραση ασκείται χωρίς πολιτική εξουσία; Πως σώζεται το παραδοσιακό (π.χ. προ-αποικιακό) πολιτικό σύστημα; Ποιοί εξωτερικοί παράγοντες είναι σημαντικοί; Αυτοί μπορεί να περιλαμβάνουν την εθνική κομματική πολιτική, απόντα μέλη της κοινότητας με επιρροή και άλλους που μπορεί να παρατηρήσετε.

Περιγράψτε το συνολικό πολιτικό σύστημα της κοινότητας. Πως η κάθε μια από αυτές τις μεταβλητές πολιτικής ή εξουσίας επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτοδύναμη;

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ / ΘΕΣΜΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ποιά μοτίβα αλληλεπίδρασης αποτελούν τμήμα του κοινωνικού ιστού της κοινότητας; Ποιό είναι το οικογενειακό και συγγενικό σύστημα; Υπάρχει ένα σύστημα αρχηγίας; Είναι παραδοσιακό ή συνεπιλέγεται από το εθνικό κυβερνητικό σύστημα ή και τα δύο;

Ποιές οργανώσεις είναι μέρος της κοινότητας (μη κερδοσκοπικές, εμπορικές, κυβερνητικές); Ποιοί σύλλογοι, εκκλησίες, πολιτικά κόμματα, εθνικές και άλλες ενώσεις είναι μέρος της κοινωνικής οργάνωσης της κοινότητας;

Ποιό είναι το ποσοστό, η έκταση και η φύση της κοινωνικής συμμετοχής;

Οι ομάδες είναι σε ανταγωνισμό μεταξύ τους; Ποιό είναι το δυναμικό της οργάνωσης για ενότητα προκειμένου να μειώσει την σύγκρουση μεταξύ των ομάδων;

Πόσο και με ποιούς τρόπους οι σύγχρονες, μη-οικογενειακές οργανώσεις έχουν αντικαταστήσει τις λειτουργίες που πριν επιτελούνταν από το συγγενικό σύστημα; Πόση κοινωνική αλληλεπίδραση διαμορφώνεται από τα διάφορα είδη κοινωνικών θεσμών;

Ποιό είναι το δυναμικό για την διαμόρφωση και ανάπτυξη οργανισμών βασισμένων στην κοινότητα που θα εκτελούν προγράμματα αυτο-βοήθειας;

Περιγράψτε το συνολικό κοινωνικό σύστημα της κοινότητας και το σύστημα των αλληλεπιδράσεων της. Πως η κάθε μία από αυτές τις κοινωνιολογικές μεταβλητές επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτάρκης;

Η ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ / ΑΞΙΑΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Ποιές είναι οι κοινές αξίες στην κοινότητα (σωστό, λάθος, όμορφο, άσχημο, καλό, κακό);

Οι αξίες αυτές διαφέρουν από ομάδα σε ομάδα;

Ποιές είναι οι κοινές πολιτικές αξίες; Ποιές είναι οι κύριες διαφορές στις πολιτικές αξίες;

Ποιές είναι οι κοινές θρησκευτικές αξίες; Κατά πόσο η οργανωμένη θρησκεία καθορίζει τις αξίες της κοινότητας;

Ποιές αξίες θα επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να οργανωθούν οι ομάδες αυτοβοήθειας;

Περιγράψτε το συνολικό ιδεολογικό ή αξιακό σύστημα της κοινότητας. Πως η καθεμιά από αυτές τις αξιακές μεταβλητές επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτάρκης;

Η ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΗ / ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ

Πως βλέπουν τον κόσμο τα μέλη της κοινότητας; Πως εξηγούν τις αιτίες της ασθένειας και της κακοτυχίας; Ποιές είναι οι πεποιθήσεις τους; Σε ποιο βαθμό είναι κοινές και σε ποιο αποτελούν μέρος διαφωνιών;

Ποιές οικουμενικές ή παγκόσμιες θρησκείες αντιπροσωπεύονται στην κοινότητα; Κατά πόσο οι παραδοσιακές θρησκευτικές πεποιθήσεις είναι κοινές στα μέλη της κοινότητας;

Πόσο είναι το μέγεθος του συγκρητισμού (η πρόσθεση νέων πεποιθήσεων χωρίς την αφαίρεση παλιών και αντιφατικών πεποιθήσεων) στην κοινότητα; Ποιά ποσοστά της κοινότητας θεωρούν τους εαυτούς τους ως μέλη επίσημων θρησκευρικών οργανώσεων;

Περιγράψτε το συνολικό εννοιολογικό / κοσμοθεωρητικό σύστημα της κοινότητας. Πως η καθεμιά από αυτές τις εννοιολογικές ή κοσμοθεωρητικές μεταβλητές επηρεάζει την κοινότητα και την ικανότητα της να γίνει περισσότερο αυτοδύναμη;

© Copyright 1967, 1987, 2007 Phil Bartle
Web Design by Lourdes Sada

––»«––

Τελευταία ενημέρωση: 2013.01.11