Tłumaczenia:
Inne strony:
Wstęp do Modułu (Rdzeń)
Socjologia
Teksty socjologiczne
Moduły
Mapa
Słowa Kluczowe
Kontakt
Dokumenty do użycia
Pożyteczne Linki
AKAN - STUDIUM PRZYPADKU
Matrilineal groups in West Africa
napisał Phil Bartle, PhD
przetłumaczone przez Adama Chmielnickiego
Konspekt Szkoleniowy
Przykład szerokiego zróżnicowania uwarunkowań rodzinnych
Przykład szerokiego zróżnicowania uwarunkowań rodzinnych
Kanada ma imigrantów z setek różnych społeczeństw To jest jeden z kilku czynników stanowiących wkład do ogromnej różnorodności form rodzin i ich funkcji w Kanadzie
Aby zademonstrować rożnorodność zachodzącą wewnątrz rodzin dokonamy przeglądu zachodznioafrykańskiego społeczeństwa Akan Patrz Imigracja kanadyjska (Ghana).
Słowo "rodzina" w języku angielskim "family" ma pochodzenie łacińskie oznaczało niewolników domowych Nie ma ekwiwalentu tego słowa w języku Akan Rodzina nie jest instytucją uniwersalną Naukowcy zajmujący się nauką o społeczeństwie zakładali, że rodzina "nuklearna" stanowiła centralny element budowy wszystkich systemów pokrewieństwa. Nie było tak w społeczeństwach matrilinicznych W społeczeństwie Akan rodzina "nuklearna" nie jest podstawą struktury, nie ma takiego pojęcia ani takiej praktyki Społeczeństwo Akan ma 2 słowa, które są z tym tematem związane Słowo "abusua" jest grupą potomków, podczas gdy słowo "fifo" (dosłownie oznaczające ludzi domowych) oznacza grupę zamieszkującą razem Ludzie z grupy etnicznej Akan mówiący po angielsku mogą mówić o ich "rodzinie" w domu. Oni mają na myśli "abusua."
Czym jest grupa osób będących potomkami? Jest to jak spółka. Członkowstwo jest z urodzenia i nie dotyczy powinowatych (osób, których relacja pochodzi z małżeństwa) W społeczeństwie matrilinicznym oznacza to przynależność wszystkich członków grupy z tytułu przynależności ich matki. Twój mąż albo twój ojciec nie mogą należeć do tej samej abusua co ty.
Grupa obejmuje 100 do 200 członków (granice nie są łatwe do zakreślenia). Nie jest to organizacja społeczna, jest tu podział pracy i nierówność wewnątrz grupy. Grupa może posiadać ziemię, biura, domy i inne dobra.
Aby pomóc ci zrozumieć strukturę, weźmy osobisty punkt widzenia. Twój ojciec lub małżonek nie mogą należeć, ale brat twojej matki może. Syn siostry twojej matki może należeć. Dzieci twojej siostry należą.
Pewien student zapytał, czy struktura matriliniczna w Akan jest podobny do tego w społecznościach Pierwotnych Narodów Zachodniego Wybrzeża (społecznościach aborygeńskich). Pierwotne Narody Zachodniego Wybrzeża są dość zróżnicowane Tlingit i Tsimshian na północy, Haida na zachodzie, Wakashan na południu od tego i Salish na południowym wybrzeżu. Jest szerokie zróżnicowanie od północy do południa, od struktur matrilinicznych do patrilinicznych. Technicznie ujmując Akan ma spokrewnione warunki do "Iroquois" (w południowym Ontario od Montrealu do Windsoru). Patrz Govt of BC (BC First Nations).
Struktura matriliniczna nie oznacza matriarchatu. Określenie "liniczny" odnosi się do pochodzenia następców, podczas gdy określenie "archat" oznacza władzę. System Akan jest linearny i nie oznacza to automatycznie władzy kobiet. Zamiast tego my używamy słowa "genokracja" oznaczającego, że część władzy, dóbr i niezależności jest przemieszczona w stronę kobiet. Patrz mój artykuł Covert Gynocracy.” Status kobiet jest znacznie wyższy niż w zachodnich społeczeństwach i społeczeństwach patriarchalno- patrilinearnych. We wschodniej Afryce np. kobiety są podległe i poddane opresji w porównaniu do tego, co występuje w społeczeństwach Akan. Matriarchat implikowałby, że kobiety są automatycznie rozpoznawalnymi liderami, nie ma to miejsca w znanych i poddanych badaniom społecznościach.
Władza ukryta. W społeczeństwie Akan wyższa władza, bogactwo i niezależność kobiet nie jest tak ewidentna. Formalne uznanie (prestiż) urzędu nie jest zwyczajowo przyjęty poza kobietami wodzami, starszyzną i kapłankami, poza tym kobiety uważają, że lepiej ukrywać swoją rzeczywistą władzę.
W radach starszych, gdzie powiedzmy 9 z 10 członków starszyzny są mężczyznami, mogą dojść do trudnej do rozwiązania sytuacji, konfliktowych rozwiązań czy deliberacji. Oni się rozejdą bez kompromisu i każdy powróci do swojego czy jej matrilinearnego domu (gdzie przechowywane są relikwie przodków) by "konferować z przodkami". Faktycznie jednak oni rozmawiają ze starszymi kobietami z ich linii matrilinearnej.
Matrilinearna struktura Akan rozprzestrzeniła się i przejęła miejsce wcześniejszych patrilinearnych obszarów Guan. Matriliniczność, bazująca na na szeregu związków pomiędzy liniami matrilinearnymi jest bazą dla bardziej efektywnej organizacji dla potrzeb wojny niż w przypadku struktur patrilinearnych, gdzie nie było mechnizmu tworzenia rzeczywistej konfederacji. Konfederacje charakterstyczne dla struktur matrilinearnych były skonstruowane jak w armii, gdzie każde linia była przeznaczona do zajmowania jednej z czterech kluczowych pozycji w przodzie, z lewa, z prawa i z tyłu plus dodatkowo jeśli chodzi o problemy wewnętrzne całej struktury. Jak drużyna piłkarska czy hokejowa, każda z linii miała różne, ale pozostające ze sobą w związku role, co czyniło takie struktury ogólnie silniejszymi.
Duża ilość rozwódów występuje w każdym społeczeństwie matrilinearnym. Kiedy członkowie nie kierują całej swojej uwagi i wysiłków do swoich małżonków, to wspiera siłę abusua. Mężowie i żony żyją ze sobą czasowo, jakby byli w różnych wioskach pracując w rolnictwie albo w miastach czy miasteczkach w ramach zatrudnienia czy handlu. Kobiety mają władzę, bogactwo i niezależność (w szczególności od ich ojców i mężów), tak więc nie są zależne od pozostania w rodzinie nuklearnej w celu zabezpieczenia sobie finansowego bezpieczeństwa. Często jednak mieszkańcy danej wioski powracają do domu zwłaszcza na pogrzeby, czy święta Wielkanocne. Zwyczajowym wzorem dla żony i męża jest w takich sytuacjach powracać do swoich odseparowanych matrilinearnych domów na czas wizyty, nawet jeśi żyli razem w swych odległych miejscach rezydowania. Dlatego w jest obserwowana i odnotowywana w literaturze zwyczajowa praktyka, że dzieci przechodzą od domu mamy do domu taty każdego późnego popołudnia nosząc kolację na głowach.
Jeśli mężczyzna ma dwie albo więcej żon, każda z nich pozostaje w swym odseparowanym domu linearnym (mężczyzna nie może się ożenić z 2 kobietami z tej samej linii, z wyjątkiem sytuacji, gdy bliźniaczki zostają żonami wodza). Mężczyzna informuje, która kobieta jest w kolejce do spędzenia z nim nocy. Jakkolwiek dozwolona, poligamia była i jest dość rzadka, gdyż większości mężczyzn nie stać na posiadanie więcej niż jednej żony. Kiedy żona umiera należy do jej linii zapewnienie zastępstwa. Związek małżenski był symbolem konfederacji struktur matrilinearnych. Każda struktura matrilinearna była postrzegana jako żona głównej linii. Kiedy wódz umarł i został wybrany nowy przez linię, on dziedziczył pasywa i aktywa, w tym wszystkie żony. Dla wielu z nich nie oznaczało to konieczności wypełniania obowiązków małżeńskich, lecz stanowiło formę zabezpieczenia na starość. W wiosce Obo, gdzie ja wykonywałem moje badania pod kątem doktoratu, wódz miał ponad 30 takich żon ale w praktyce żył tylko z jedną kobietą, tą z którą wziął ślub zanim został wybrany wodzem.
Szwajcarscy misjonarze przybyli do Złotego Wybrzeża w połowie XVIII wieku. Oni wprowadzili znacznie więcej niż teologię i rytuały chrześcijańskie. Oni zmierzali do niczego innego niż kompletna transformacja społeczeństwa Akan w system imitujący ich szwajcarskie korzenie.
Ich poparcie dla idei rodziny nuklearnej implikowało to, że kobiety miały być podległe ich mężom, pozostawać w domu by zajmować się prowadzeniem domu i wychowaniem dzieci, kiedy małżonkowie wykonywali pracę, a także to, aby porzucić ideę wodzostwa, matrilinearności, wiary w przodków, bogów i wszystkie instytucje wspierające te pradawne idee i dążenia.
Chrześcijańska struktura, tam gdzie ją wprowadzono, powodowała obniżenie statusu kobiet.
Mąż i żona rezydujący w tej samej rezydencji nie są centralnym elementem struktury społecznej Akan. To się zdarza i jest powiązane z tym, czy para przebywa w swojej rodzinnej wiosce czy poza. Ten system powstał w odległej przeszłości, gdzie pracowano w rolnictwie w odległych wioskach. Kiedy para powracała do rodzinnej wioski, każdy z małżonków pozostawał w odseparowanym domu linearnym. Z urbanizacją, członkami społeczności Akan szukających pracy w miastach, miasteczkach i za granicą, ten sam wzór był adaptowany. Mężowie i żony żyli ze sobą kiedy byli poza swą rodzinną społecznością, ale zazwyczaj osobno w rodzinnej wiosce, gdy byli czasowo z powodu pogrzebów, festiwali i Wielkiejnocy, a także stale w wieku emerytalnym, zwłaszcza jeśli uzyskali jakiś urząd w swej strukturze.
Ten wzór zamieszkiwania osobno w swojej wiosce i razem na zewnątrz wytwarza wzorzec gospodarstwa domowego, który był postrzegany jako zmiana społeczna bardziej dostrzegalna na zewnątrz, niż faktycznie istniejąca tak jak miejskie gospodarstwa domowe reprezentują wzorzec zachodni.
Czasownik "żenić się" jest używany w odmienny sposób w języku Akan niż w angielskim. Związek może być czasowo przerwany, jeśli jest konflikt między małżonkami i słowo w języku Akan to odzwierciedla.
Starsze kobiety mają dużą władzą w abusua stosunkach linearnych. Wiele z tej władzy nie jest publiczne Jest ukryte. Starsi (9/10) mężczyźni mogą przerwać swoje obrady, aby "skonsultować się z przodkami". Faktycznie oni udają się do swoich domów linearnych na posiłek. Oni konsultują się wówczas ze starszymi kobietami w abusua domu matrilinearnym. W ten sposób starsze kobiety mają wpływ na decyzje podejmowane w ramach rady doradzającej wodzowi, gdyż doradzają starszym w trakcie przerw w obradach.
Wysoka ilość rozwodów i separacji –– zwłaszcza po okresie ciąży i wychowania dziecka. jest postrzegana jako potrzebny element struktury abusua (dziedzictwa). Znaczna ilość rozwodów jest częsta wśród większości matrilinearnych społeczeństw na świecie.
Imigranci do Kanady związani są z dwoma kulturami. Ma to szczególne znaczenie dla imigrantów ze społeczeństwa Akan. Jak większość imigrantów do Kanady członkowie społeczności Akan w Kanadzie zachowują łącze z domem zwłaszcza ze swoją abusua. Jako, że przebywanie poza własną wioską jest częścią oryginalnej matrilinicznej struktury społecznej, oni zasymilowali i zaadaptowali do siebie główny nurt kanadyjskiego modelu przebywania poza rodzinnymi miejscowościami.
Jako, że rosnąca ilość imigrantów przybywa do Kanady ze społeczeństw o różnych strukturach i funkcjach niz nurt główny w Kanadzie, nasze społeczeństwo staje się narastająco heterogeniczne. Studenci, którzy teraz rozważają karierę zawodową, na potrzeby której studiują teraz kryminologię, pracę społeczną, edukację we wczesnym okresie dziecięcym i wiele innych mogą natknąć się na konieczność interwencji i komunikacji z wieloma ludźmi z wielu kultur, jest więc użyteczne spojrzenie na system Akan żeby mieć pojęcie jak bardzo różne mogą być wzorce rodzinne, choć czasem wydają się wyglądać na bardziej podobne niż są w rzeczywistości.
Patrz dalsze moje eseje techniczne Covert Gynocracy, i Three Souls.
––»«––
Matriliny
 |