Μεταφράσεις:
Άλλες σελίδες:
Λέξεις-κλειδιά
Ενότητες
Κοινωνιολογία:
Σημειώσεις διαλέξεων
Συζητήσεις στον Ιστό
Κόμβος
Βοηθητικά:
Χάρτης τοποθεσίας
Επικοινωνία
Βοηθητικά έγγραφα
Χρήσιμοι σύνδεσμοι
ΑΚΑΝ: Περιπτωσιολογική Μελέτη
Μητρογραμμικές ομάδες στην Δυτική Αφρική
από Φιλ Μπαρτλ, PhD
Μετάφραση Χρύσα Γιαννακούδη
Εγχειρίδιο Εκπαίδευσης
Ένα παράδειγμα των παραλλαγών των συγγενικών διακανονισμών
Κουάου Έλντερ:
|
Πολλές χώρες έχουν μετανάστες,των οποίων η καταγωγή είναι απο εκατοντάδες διαφορετικές κοινωνίες. Αυτός είναι ένας απο τους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν σε μια τεράστια ποικιλία οικογενειακών σχηματισμών και λειτουργιών σε κάθε χώρα.
Για να αποδείξουμε τις παραλλαγές στις οικογένειες, εξετάζουμε τις Άκαν κοινωνίες της Δυτικής Αφρικής. Δείτε Μετανάστευση στον Καναδά (Γκανα).
Ενώ αυτές οι σημειώσεις αρχικά ανέφεραν τον Καναδά ως χώρα υποδοχής, παρόμοιες διαδικασίες λαμβάνουν χώρα σε άλλες περιοχές μετανάστευσης όπως όλη η Νότια Αμερική και η Δυτική Ευρώπη.
Η λέξη "οικογένεια" έχει Λατινικές ρίζες. Σημαίνει "ντόπιοι σκλάβοι". Δεν υπάρχει ακριβής ανάλογος ορισμός στους Άκαν. Η οικογένεια δεν είναι ένας παγκόσμιος θεσμός. Οι κοινωνικοί επιστήμονες αρχικά υπέθεσαν πως η πυρηνική οικογένεια ήταν στο κέντρο όλων των συγγενικών συστημάτων. Όχι όμως στις μητρογραμμικές κοινωνίες. Στην κοινωνία των Άκαν η πυρηνική οικογένεια δεν αποτελεί δομικό στοιχείο:Δεν υπάρχει ούτε σαν έννοια, ούτε εφαρμόζεται σαν πρακτική. Η κοινωνία των Άκαν έχει δύο λέξεις σχετικές. Η λέξη“αμπουσουα” είναι μια ομάδα εταιρικής καταγωγής, ενώ η λέξη“φιφο” (κυριολεκτικά σημαίνει "οι άνθρωποι του σπιτιού) σημαίνει μια ομάδα οικιστική. Όσοι Άκαν βρίσκονται στον Κάναδα και μιλούν αγγλικά μπορεί να αναφέρονται στην "οικογένεια" τους πίσω στην πατρίδα ως"αμπουσουα."
Τί είναι μια εταιρική ομάδα καταγωγής; Είναι σαν μια εταιρεία. Η ένταξη προκύπτει με τη γέννηση και δεν υπάρχουν σχέσεις συγγενικές (απο γάμο). Σε μια μητρογραμμική κοινωνία,αυτό σημαίνει πως όλα τα μέλη της ομάδας ανήκουν σε αυτήν επειδή ανήκουν οι μητέρες τους. Ο άντρας ή ο πατέρας σου δεν μπορεί να ανήκει στην ιδια αμπουσουα με εσένα.
Μια ομάδα έχει ίσως 100 με 200 μέλη (τα όρια δεν είναι συνήθως εύκολο να καθοριστούν). Δεν είναι ένας κοινοτικός οργανισμός, υπάρχει διαχωρισμός της εργασίας και της ανισσότητας εντός αυτού. Η ομάδα των απογόνων μπορεί να κατέχει γη, γραφεία, σπίτια ακόμη και θεούς.
Για να σας βοηθήσουμε να καταλάβετε τη δομή, θα το ερευνήσουμε απο μια πιο προσωπική άποψη, Ο πατέρας σας ή ο σύζυγος δεν μπορεί να ανήκει, αλλά ο αδερφός της μητέρας σας ανήκει. Ο γιος της μητέρα της μητέρας της μητέρας της αδερφής της κόρης της κόρης της κόρης ανήκει. Τα παιδιά της αδερφής σας ανήκουν.
Συγγένεια Ακαν:
|
Ένας μαθητής ρώτησε εαν η μητρογραμμική καταγωγή ήταν παρόμοια με εκείνη των κοινωνιών των Πρώτων Εθνών στην Δυτική Ακτή του Καναδά (Αβοριγίνες). Τα Πρώτα Έθνη της Δυτικής Ακτής ποικίλουν αρκετά, με τους Τλινγκιτ και Τσιμσιαν στο Βορρά, τους Χαιντα στη Δύση, τους Γουακασαν στη νότια πλευρά και τους Σαλις στη Νότια Ακτή. Υπάρχει ένα εύρος μειγμάτων απο το Βορρά στο Νότο, απο μητριγραμμικά σε πατρογραμμικά μοτίβα. Από τεχνική άποψη, οι όροι συγγένειας των Άκαν καταχωρίζονται ως "Ιροκουα" (όπως στο Βόρειο Οντάριο απο το Μόντρεαλ εως το Γουίντσορ).Δείτε Govt of BC (ΠΧ Πρώτα Έθνη).
Μητρογραμμική Καταγωγή δε σημαίνει Μητριαρχία. Το συνθετικό "γραμμική" αναφέρεται στους απογόνους ενώ το "αρχία" σημαίνει δύναμη. Το σύστημα συγγένειας των Ακαν είναι γραμμικό, και δεν προσδίδει αυτόματα δύναμη στις γυναίκες. Αντίθετα χρησιμοποιούμε τον όρο "γυναικοκρατία" που σημαίνει οτι κάποια δύναμη, πλούτος και ανεξαρτησία κατανέμεται σε γυναίκες. Δείτε την εργασία μου, "Συγκεκαλυμένη Γυναικοκρατία.” Οι γυναίκες ήταν σε πολύ καλύτερο καθεστώς απο εκείνο των γυναικών στις δυτικές κοινωνίες και πατριαρχικά πατρογραμμικές. Στην Ανατολική Αφρική, για παράδειγμα, οι γυναίκες είναι υποτακτικές και καταπιεσμένες σε σχέση με εκείνες στις κοινωνίες των Ακαν. Η Μητριαρχία θα σήμαινε πως οι γυναίκες είναι αυτομάτως αναγνωρισμένες ως ηγέτες, κάτι που δεν έχει βρεθεί σε καμία γνωστή και μελετημένη κοινωνία.
Συγκεκαλυμένη σημαίνει κρυμμένη. Στη κοινωνία των Ακαν η μεγαλύτερη δύναμη, ο πλούτοςμ και η ανεξαρτησία των γυναικών δεν είναι τόσο εμφανή. Η επίσημη αναγνώριση δεν είναι κοινή και , εκτός απο μερικές γυναίκες που είναι αρχηγοί, ηλικιωμένες ή ιέρειες, οι γυναίκες το βρίσκουν πιο ωφέλιμο να κρατούν τη δύναμη τους κρυμμένη.
Στο δικαστήριο ενός αρχηγού, όπου ίσως οι 9 στους δέκα ηλικιωμένους να είναι άντρες, ίσως υπάρξει ένα δύσκολο στάδιο στην υπόθεση τους, με επίλυση σύγκρουσης ή σύσκεψη. Τότε θα σταματήσουν και ο καθένας/η καθεμία θα πάει στο μητρογραμμικό σπίτι του (όπου τα αρχαία σκαμνιά βρίσκονται) για να "συμβουλευτεί τους προγόνους". Στην πραγματικότητα εκείνους τους οποίους συμβουλεύονται είναι οι ηλικιωμένες γυναίκες της μητρογραμμικής οικογενειάς τους.
Οι μητρογραμμικοί Ακαν εξαπλώθηκαν και πήραν υπο την κυριαρχία τους πατρογραμμικές Γκουαν περιοχές. Η μητρογραμμία, βασισμένη σε ιεραρχημένες ομοσπονδίες μητρογραμμιών, είναι η βάση για πιο αποτελεσματική οργάνωση για πόλεμο απο οτι είναι τα πατρογραμμικά συστήματα όπου οι πατρογραμμικές ομάδες δεν έχουν μηχανισμό για ομοσπονδίες. Οι ομοσπονδίες είναι δομημένες όπως ένας στρατός, με μία γενεολογία σχεδιασμένη για κάθε μια απο τις τέσσερις θέσεις εγκατάστασης, μπροστά, αριστερά, δεξιά και πίσω,και εσωτερικών σχέσεων και πρωταρχική. Όπως μια ομάδα ποδοσφαίρου η χόκεϊ, η κάθεμια έχει διαφορετικούς αλλά και συμπληρωματικούς ρόλους που στο σύνολο τις κάνουν πιο δυνατές.
Ένα υψηλό ποσοστό διαζυγίου είναι λειτουργικό σε όλες τις μητρογραμμικές κοινωνίες. Όταν μέλη δεν δίνουν όλη τη σημασία δεν προσπαθούν για τις συζύγους τους, αυτό ενισχύει τη δύναμη των Αμπουσουα. Σύζυγοι και γυναίκες ζουν μαζί προσωρινά, όπως όταν βρίσκονταν σε δορυφορικά αγροτικα χωριά , ή σε πόλεις για εργασία ή εμπόριο.Οι γυναίκες είχαν δύναμη,πλούτο και ανεξαρτησία (ειδικά απο πατέρες και συζύγους), οπότε δεν ήταν εξαρτημένες ώστε να μείνουν σε μια πυρηνική οικογένεια λόγω οικονομικής ασφάλειας. Συχνά μέλη της πόλης επέστρεφαν το σπίτι, ειδικά για κηδείες και για το Πάσχα. Το κοινό μοτίβο ήταν για το σύζυγο και τη νύφη να πηγαίνουν και να μένουν σε ξεχωριστά, προγονικά, μητρογραμμικά σπίτια κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ακόμα κι αν ζούσαν γενικά μαζί εκτός πόλης. Εκεό ήταν που μια κοινή πρακτική παρατηρήθηκε και μελετήθηκε στη βιβλιογραφία, το να πηγαίνουν δηλαδή παιδιά απο το σπίτι της μαμάς στο σπίτι του μπαμπά κάθε μέρα αργά το απόγευμα κουβαλώντας δείπνο στα κεφάλια τους.
Όταν ένας άντρας είχε δύο ή περισσότερες συζύγους, τότε όλοι θα έμεναν σε διαφορετικά γενεαλογικά σπίτια (ένας άντρας δε μπορούσε να παντρευτεί δυο γυναίκες απο την ίδια γενεαλογία, εκτός αν δυο γυναίκες διδυμες γινόντουσαν γυναίκες αρχηγών). Ο άντρας θα ενημέρωνε ποιας γυναίκας θα ήταν η σειρά να περάσει τη νύχτα μαζί του. Παρόλο που επιτρεπόταν, η πολυγαμία ήταν και είναι αρκετά σπάνια, κυρίως επειδή οι περισσότεροι άντρες δε μπορούσαν να ανταπεξέλθουν οικονομικά με το να έχουν παραπάνω απο μία γυναίκες. Εαν μια γυναίκα απεβίωνε ήταν καθήκοβ της μητρογραμμικής οικογένεις να προσφέρει αντικατάστατρια. Η σχέση του γάμου ήταν σύμβολο της ομοσπονδίας της μητρογραμμικής Ομάν δομής. Κάθε μητρογραμμική γενεαλογία θεωρούταν συζυγος της γενεαλογίας του αρχηγού. Όταν ο αρχηγός απεβίωνε και ένας καινούριος εκλέγονταν απο τη γενεαλογία, κληρονομούσε όλα τα περιουσιακά στοιχεία και τις ευθύνες ακόμη και τις γυναίκες. Για αρκετούς απο αυτούς αυτό δεν περιλάμβανε τις συζυγικές υποχρεώσεις. αλλά ήταν μια μορφή ασφάλειας για τις μεγάλες ηλικίες. Στην πόλη Ομπο, όπου έκανα τη διδακτορική μου έρευνα, ο αρχηγός είχε περισσότερες απο τριάντα "δομικές" γυναίκες, αλλά στην πραγματικότητα ζούσε μόνο μια σύζυγο, τη γυναίκα που είχε παντρευτεί πριν γίνει αρχηγός.
Ελβετοί ιεραπόστολοι ήρθαν στην Χρυσή Ακτή στα μέσα του 1800. Σύστησαν πολύ περισσότερα απο τη θεολογία και τις Χριστιανικές πρακτικές. Επιδίωκαν την ολική μεταμόρφωση της κοινωνίας των Άκαν σε ένα σύστημα μιμητισμού του συστήματος των Ελβετών καταβολών τους.
Η υποστήριξη τους για το ιδανικό μιας πυρηνικής οικογένειας σήμαινε πως οι γυναίκες έπρεπε να είναι υπάκουες στους συζύγους τους, να μένουν στο σπίτι, να ασχολούνται με το νοικοκυριό και να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, ενώ οι άντρες πήγαιναν στη δουλειά, και να καταργήσουν τις αρχηγίες, μητρογραμμικές γενεαλογίες, προγόνους, θεούς και όποιοδήτε άλλο σύστημα υποστήριζε τις όποιες αρχαίες έννοιες.
Η Χριστιανική κοινωνική δομή, όπου υιοθετήθηκε, συνέβαλλε στο να υποτιμηθεί το καθεστώς των γυναικών (όχι όμως τόσο όσο σε μια Μουσουλμανική κοινωνική δομή).
Το να κατοικούν σύζυγοι στην ίδια οικία, νεοτοπική κατοικία, δεν είναι ένα κεντρικό στοιχείο της κοινωνικής δομής των Ακαν. Συμβαίνει. και συσχετίζεται με το εαν το ζευγάρι είναι στην πόλη ή εκτός. Το σύστημα αναπτύχθηκε στο μακρινό παρελθόν, όταν μακριά σήμαινε να μένουν σε κάποιο δορυφορικό χωριό. Όταν το ζευγάρι επέστρεφε στην γενέτειρα πόλη θα έμεναν σε ξεχωριστά σύμφωνα με τη γενεαλογία σπίτια. Με την αστικοποίηση, οι Ακαν άρχισαν να φεύγουν ώστε να βρουν δουλειά στην πόλη, στις πρωτεύουσες ή εκτός της χώρας, το ίδιο μοτίβο υιοθετήθηκε. Σύζυγοι ζούσαν νεοτοπικά όσο ήταν μακριά, αλλά ήταν πιθανό να ζουν διτοπικά όταν βρίσκονταν στην γενέτειρα πόλη, προσωρινά για κηδείες, φεστιβάλ, Πάσχα, και μόνιμα για συνταξιοδότηση, ειδικά εαν κάποιος απο αυτούς πετύχει σε κάποιο γραφείο.
Αυτό το μοτίβο της διτοπικής κατοικίας στη γενέτειρα πόλη και της νεοτοπικής κατοικίας κατα της διάρκεια της απουσίας απο την πόλη έχει ερμηνευτεί σαν μια κοινωνική αλλαγή που είναι περισσότερο φαινομενική παρά αληθινή, σαν τα αστικά νοικοκυριά να αντιπροσωπεύουν το δυτικό μοντέλο.
Το ρήμα "παντρεύομαι" χρησιμοποιείται διαφορετικά στη γλώσσα των Ακαν απο ότι στην Αγγλική. Αυτή η σχέση μπορεί προσωρινά να διακοπεί εαν υπάρχουν ενοχλήσεις μεταξύ των συζύγων και το ρήμα αντικατοπτρίζει αυτή την έννοια.
Οι ηλικιωμένες γυναίκες έχουν τεράστια δύναμη στο να διεξάγουν τις Αμπουσουα (γενεαλογικες) σχέσεις. Μεγάλο μέρος αυτής δεν είναι δημόσια. Είναι συγκεκαλυμμένη. Οι ηλικιωμένοι (9/10 άντρες) σε ένα δικαστήριο του αρχηγού μπορούν να φύγουν κατα τη διάρκεια μιας υπόθεσης για να "συμβουλευτούν τους προγόνους". Ο καθένας τους πηγαίνει σε ξεχωριστά γενεαλογικά τους σπίτια, ίσως γαι να γευματίσουν. Συμβουλεύονται τις ηλικιωμένες γυναίκες στην Αμπουσουα (μητρογραμμική) οικία. Τα γεγονότα είναι ήδη γνωστα σε αυτές τις γυναίκες, που παρακολουθούν καλύτερα τις γραμμές καταγωγής και επηρεάζουν τιν απόφαση στο δικαστήριο του αρχηγού με το να συμβουλεύουν τους ηλικιωμένους άντρες (πρεσβύτερους) κατα τη διάρκεια του διαλείμματος.
Ο χωρισμός και το διαζύγιο έχουν υψηλή συχνότητα -- ειδικά μετα την κυοφορία και τα χρόνια ανατροφής των παιδιών. Αυτό ερμηνεύεται ως απαραίτητο στοιχείο στη διατήρηση της Αμπουσουα (γενεαλογία). 'Ενα υψηλό ποσοστό διαζυγίων είναι κοινό στις περισσότερες μητρογραμμικές κοινωνίες σε όλο τον κόσμο.
Οι μετανάστες ζουν σε δυο κουλτούρες. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για τους Ακαν μετανάστες στον Καναδά. Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους μετανάστες, οι Ακαν στον Καναδά διατηρούν τους δεσμούς τους με το σπίτι, ειδικά με το Αμπουσουα. Εφόσον οι νεοτοπικές κατοικίες είναι μέρος των αρχικών μητρογραμμικών κοινωνικών δομών, μοιάζουν σαν να έχουν αφομοιωθεί και να έχουν υιοθετήσει το κύριο Καναδικό μοντέλο της νεοτοπικής κατοικίας.
Καθώς ο αυξανόμενος αριθμός μεταναστών που έρχονται απο κοινωνίες με διαφορετικές δομές και λειτουργίες απ'ότι στον Καναδά, η κοινωνία μας γινεται αυξανόμενα ετερογενής. Οι μαθητές τώρα συλλογίζονται επαγγελματικές καριέρες, για τις οποίες τώρα σπουδάζουν εγκληματολογία, κοινωνική εργασία, νηπιακές σπουδές, και άλλα τα οποία μπορεί να χρειάζονται παρεμβάσεις ή επικοινωνίες με ατομα απο άλλους πολιτισμούς. Είναι χρήσιμο να κοιτάξουμε το σύστημα των Ακαν για μια ιδέα του πόσο διαφορετικό ένα οικογενειακό μοτίβο μπορεί να είναι μερικές φορές, ενώ μερικές φορές μοιάζει να είναι πιο παρόμοιο απο οτι είναι.
Δείτε πιο τεχνικές εργασίες Συγκεκαλυμμένη Γυναικοκρατία, and Τρεις Ψυχές.