Μεταφράσεις:

Άλλες Σελίδες:
Λέξεις-Κλειδιά
Ενότητες
Κόμβος

Κοινωνιολογία:
Αρχική Σελίδα
Σημειώσεις Μαθήματος
Συζητήσεις

Εργαλεία:
Χάρτης Ιστοτόπου
Επικοινωνία
Βοηθητικά Έγγραφα
Χρήσιμοι Σύνδεσμοι

MAX WEBER

από τον Phil Bartle, PhD

Μετάφραση: Δαγδεβερένης Δημήτρης

Εκπαιδευτικό Φυλλάδιο

Ο Max Weber, ένας από τους τρεις βασικούς "πατέρες της κοινωνιολογίας", συνέβαλλε στο να κατανοήσουμε την κοινωνιολογική προοπτική, την φύση της κοινωνικής αλλαγής και την κοινωνική ανισότητα.

Ο Max Weber (1864-1920) μας βοήθησε να κατανοήσουμε την φύση της κοινωνίας.

Διαφώνησε με την προσέγγιση του Marx, αλλά με διαφορετικό τρόπο από αυτόν του Durkheim.

Αντί να αρνηθεί την σημασία των υλικών παραγόντων, θέση που υποστήριζε ο Marx, και αντί να αρνηθεί την έννοια των κοινωνικών γεγονότων που είναι εξωτερικά ως προς τα άτομα, θέση που υποστήριζε ο Durkheim, πρόσθεσε ότι θα πρέπει να κοιτάμε τις ιδέες, ιδιαίτερα τα νοήματα που δίνουμε στα πράγματα καθώς και τον ρόλο των αλλαγών των ιδεών που συνεισφέρουν στην κοινωνία και τις κοινωνικές αλλαγές.

Στο ενδιαφέρον του για τα τα νοήματα που δίνουν οι άνθρωποι στα πράγματα, ο Weber χρησιμοποίησε την Γερμανική λέξη "verstehen," για να συζητήσει την βαθύτερη κατανόηση μας των νοημάτων αυτών.

Εφόσον η κουλτούρα βασίζεται σε σύμβολα, και τα σύμβολα πρέπει να έχουν νοήματα προκειμένου να είναι σύμβολα, τότε η κατανοήση τους είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την κατανοήση της κοινωνίας.

Στα Αγγλικά, στην κοινωνιολογία σήμερα εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε αυτή την λέξη, "verstehen," για να αναλύσουμε αυτό το σημαντικό στοιχείο της κουλτούρας και της κοινωνίας.

Για να αντιταχθεί στην προσέγγιση του Marx σχετικά με την κατανόηση της βιομηχανικής επανάστασης, ο Weber ισχυρίστηκε ότι πρώτα συνέβη μια ριζοσπαστική αλλαγή των ιδεών.

Αυτή εκδηλώθηκε στην Προτεσταντική Μεταρρύθμιση και στα κηρύγματα των προτεσταντών ηγετών, ιδιαίτερα του Ιωάννη Καλβίνου, που έρχονταν σε σύγκρουση με τις ισχύουσες σκέψεις και πρακτικές της Καθολικής εκκλησίας εκείνη την περίοδο.

Μεταξύ των διάφορων αξιών που πρέσβευαν οι προτεστάντες, ήταν και οι ιδέες της αυτάρκειας, της λιτότητας και των ανεξάρτητων σχέσεων με τον Θεό παρά μέσω ενός ιερέα.

Η λιτότητα ήταν μια απαραίτητη στάση που ήταν απαραίτητη για να ενθαρρύνει την αποταμίευση και την επένδυση, ένα σημαντικό στοιχείο του καπιταλισμού και της βιομηχανικής επανάστασης.

Ακόμη είπαν ότι δεν χρειάζονταν έναν μεγάλο, διεφθαρμένο και παρηκμασμένο οργανισμό που να τους λέει πως να σκέφτονται, καθώς και ότι η ανεξάρτητη σκέψη συνέβαλλε ώστε οι άνθρωποι να ξεκινήσουν τις δικές τους επιχειρήσεις και να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της καπιταλιστικής τάξης.

Σύμφωνα με τον Weber, η Προτεσταντική Μεταρρύθμιση ήταν η κύρια αιτία της Βιομηχανικής Επανάστασης και της ανόδου του Καπιταλισμού, μια προσέγγιση πολύ διαφορετική από εκείνη του Marx.

Μία τρίτη συνεισφορά του Weber αφορούσε την κοινωνική φύση της ανισότητας.

Ο Marx είχε δώσει έμφαση στις σχέσεις παραγωγής.

Χωρίς να αρνηθεί την σημασία του πλούτου, ο Weber πρόσθεσε το κύρος, τις αξιολογικές κρίσεις που κάνουν οι άνθρωποι ο ένας για τον άλλο και οι οποίες συμβάλλουν στην κοινωνική τους τάξη.

Και πάλι, το κύριο ενδιαφέρον του Weber αφορούσε τις ιδέες.

Ο Karl Marx θεώρησε την τάξη ως σχετιζόμενη με τα μέσα παραγωγής. Είδε μια μετατόπιση από μια φεουδαρχική κοινωνία βασισμένη στην γεωργία, όπου η τάξη των γαιοκτημόνων διαφοροποιούνταν από την αγροτική τάξη, προς την βιομηχανική επανάσταση όπου η καπιταλιστική τάξη, οι ιδιοκτήτες των εργοστασίων διαφοροποιούνταν από τους εργάτες των εργοστασίων, την μισθωτή εργασία.

Άλλα άτομα, όπως οι γραμματείς, οι πληροφοριοδότες, οι διανοούμενοι και οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν συνέβαλλαν στην παραγωγή στην οικονομία, συνεπώς ήταν άχρηστοι (μη παραγωγικοί) και δεν αποτελούσαν τάξεις.

Αντίθετα, ο Max Weber, γράφοντας μισό αιώνα αργότερα θεώρησε ότι η τάξη βασίζεται σε τρεις παράγοντες, ισχύ, πλούτο και κύρος.

Στην σημερινή κοινωνιολογία τείνουμε να βλέπουμε τους ίδιους τρεις παράγοντες, αν και οι Μαρξιστές κοινωνιολόγοι ακόμη τονίζουν τις σχέσεις ως προς τα μέσα παραγωγής, περιλαμβάνοντας τώρα και την παραγωγή ιδεών και πληροφοριών.

Ο Weber είδε την κοινωνία σαν να έχει πολλά επίπεδα, όχι μόνο δύο, καθώς και ότι άλλοι παράγοντες εκτός των υλιστικών ήταν σημαντικοί.

Λόγω αυτών των τριών, των Marx, Durkheim και Weber, σήμερα θεωρούμε την κοινωνική ανισότητα να έχει τρία βασικά στοιχεία, πλούτο, ισχύ και κύρος.

Οι εργασιακές συγκρούσεις σήμερα τείνουν να είναι ανάμεσα στους εργάτες και τους διευθυντές, με τους τελευταίους να πληρώνονται για να παίρνουν το μέρος των ιδιοκτητών, που είναι κυρίως οι κάτοχοι μετοχών και ομολόγων.

Τα γραπτά του Weber συνέβαλλαν στην Συμβολική Διαδραστική Προοπτική, μια από τις τρεις κλασσικές προοπτικές στην Κοινωνιολογία.

Όπως και με τις άλλες δύο κλασσικές προοπτικές, δεν ήταν ο Weber που επινόησε τον όρο, ούτε βρήκε ή περιέγραψε την προοπτική αυτή καθαυτή. Ο Blumer το έκανε.

Συνέβαλλε πολύ στην σκέψη μας και εκείνοι που προχώρησαν και ανέπτυξαν την συμβολική διαδραστική προοπτική - Blumer, Mead, Thomas, Park - βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό στα γραπτά του Weber.

Ακόμη ο Weber συνέβαλλε στην κοινωνιολογική παρατήρηση και ανάλυση των οργανισμών.

Μεταξύ του πλούσιου έργου του, μελέτησε την φύση των γραφειοκρατιών για να ερευνήσει τους λόγους για τους οποίους είχαν τόσο μεγάλη ισχύ.

Αυτός κοίταξε το πως οι γραφειοκρατίες αναπτύχθηκαν και έγιναν ισχυρότερες παράλληλα με την βιομηχανική επανάσταση.

Αυτός προσδιόρισε πέντε στοιχεία των γραφειοκρατιών που τους έδιναν δύναμη: ιεραρχία της εξουσίας, καταμερισμός εργασίας, γραπτοί κανόνες, γραπτή επικοινωνία και ότι ήταν απρόσωπες.

Δύο από αυτά είναι προβληματικά αν ρωτήσουμε πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενδυναμώσουμε τις κοινότητες.

Μία "ιεραρχία της εξουσίας", ειδικά αν είναι άκαμπτη, σκληρή και δικτατορική και η "απροσωπία" ειδικά αν αποξενώνει τα μέλη της κοινότητας, είναι και τα δύο στοιχεία που μειώνουν το gemeinschaft μιας κοινότητας, μειώνοντας συνεπώς τα βασικά χαρακτηριστικά αυτής της κοινότητας.

Ο Weber έγραψε ως απάντηση στον Marx, με την πρόθεση να αντιταχθεί ή να μειώσει την υλιστική προσέγγιση.

Είδε ότι η μεγάλη αλλαγή ήταν η άνοδος του Προτεσταντισμού, του οποίου οι κανόνες και οι πεποιθήσεις συνέβαλλαν στην βιομηχανική επανάσταση.

Υποστήριξε ότι οι νέες αξίες του Προτεσταντισμού, η λιτότητα, η ανεξάρτητη σκέψη και η αυτάρκεια, ήταν αξίες και στάσεις απαραίτητες για την δημιουργία και την ανάπτυξη της καπιταλιστικής σκέψης καθώς και για ενέργειες απαραίτητες για την βιομηχανική επανάσταση.

Από την δική μας σκοπιά έναν αιώνα αργότερα, μπορούμε να δούμε ότι αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις δεν ήταν απαραίτητα αμοιβαία αποκλειόμενες, αλλά θα μπορούσαν να αποτελούν συμπληρωματικές εξηγήσεις.

© Copyright 1967, 1987, 2007 Phil Bartle
Web Design by Lourdes Sada

──»«──

Τελευταία ενημέρωση: 2012.10.15