Μεταφράσεις:

Άλλες σελίδες:

Ενότητες

Χάρτης Σελίδας

Κοινωνιολογικά Αναγνώσματα

Επικοινωνία

Kompan Adepa

Πήγαινε στους ανθρώπους

Ghana Web

Εκσυγχρονισμός και η πτώση της θέσης των γυναικών

Συγκεκαλυμμένη Γυναικοκρατία στην κοινότητα των Akan

από τον Phil Bartle, PhD

Μετάφραση: Δαγδεβερένης Δημήτρης

Συγκεκαλυμμένη Γυναικοκρατία

Οι ανθρωπολόγοι έχουν σπεύσει να επισημάνουν (στους φεμινιστές) ότι η έννοια μιας αρχέγονης μητριαρχίας δεν βασίζεται σε εμπειρικά γεγονότα. Ωστόσο, αρκετές σύγχρονες κοινωνίες χαρακτηρίζονται από μητρογραμμικότητα και μερικές αρχαίες κοινωνίες είναι γνωστές για το ότι είχαν μια αναγνωρισμένη μητρογραμμική καταγωγή. Κάποιοι κοινωνικοί επιστήμονες αρχίζουν και τελειώνουν τον ισχυρισμό τους μόνο με την επισήμανση ότι η μητρογραμμικότητα δεν είναι μητριαρχία. Ωστόσο, δεν είναι αυτό το τέλος. Η συζήτηση συνεχίζεται εδώ, με αναφορά σε μια κοινότητα μητρογραμμικής καταγωγής.

Σε μια συλλογή δοκιμίων που σχετίζουν τις γυναίκες στην κοινωνία με τον πολιτισμό, οι επιμελητές σημείωσαν ότι "στην παρούσα εποχή η γενετήσια ασυμμετρία είναι ένα οικουμενικό γεγονός της ανθρώπινης κοινωνικής ζωής" (Rosaldo and Lamphere, 1974:3), ωστόσο επεσήμαναν ότι ο βαθμός της ανισότητας είναι μια πολιτισμική μεταβλητή και δεν καθορίζεται από βιολογικά αίτια ή άλλα αίτια που είναι κοινωνικά αμετάβλητα. Μέσω της περιγραφής της σχέσης μεταξύ των φύλων σε μια κοινότητα, το δοκίμιο αυτό προσθέτει στην εικόνα μιας ευρείας πολιτισμικής ποικιλίας στην φυλετική ανισότητα και κατά συνέπεια ενισχύει την κίνηση για την εξάλειψη αυτής της ασυμμετρίας. Εδώ, στην κοινότητα των Akan, εξετάζουμε διαστάσεις της ανισότητας έτσι όπως εφαρμόζονται στις γυναίκες: "ισχύς" ή την ικανότητα να κάνεις κάποιον να σε ακολουθήσει παρά την δυνητική του αντίθεση, "εξουσία" ή την νόμιμη απαίτηση για υπακοή, "επιρροή" ή την ικανότητα να πείσεις τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα, "κύρος" ή δημόσια αναγνώριση και σεβασμός, "ανεξαρτησία" ή την ελευθερία να αποφύγει κανείς τις απαιτήσεις που διατυπώνονται από άτομα με εξουσία, καθώς και "θέση" που είναι μια αναγνωρισμένη θέση σε μια κατάσταση που σχετίζεται με έναν ρόλο στον οποίο επισυνάπτονται η εξουσία, το κύρος και/ή ισχύς. Όλα αυτά μπορεί να κατανέμονται με διαφορετικούς τρόπους μεταξύ των φύλων σε διάφορες κοινωνίες.

Σε ένα από τα άρθρα της παραπάνω συλλογής, η Sanday σε μια συγκριτική ανάλυση απομονώνει τρεις παράγοντες που συμβάλλουν σε αυτή την διαφοροποίηση. Σημειώνει ότι η αναπαραγωγή, η διαμονή και η άμυνα έχουν ζωτική σημασία για την επιβίωση και ότι ο πρώτος, η αναπαραγωγή, περιορίζει την γυναικεία συμμετοχή στον τρίτο, την άμυνα. Κατά συνέπεια, η συμβολή των γυναικών στον δεύτερο, την διαμονή, είναι ο πλέον σημαντικός για τον καθορισμό της κατάστασης τους. Οι γυναίκες μπορεί να παράγουν αγαθά διαμονής ή όχι, αλλά αν είναι οι άνδρες εκείνοι που έχουν το έλεγχο του προϊόντος ή της κατανομής του, τότε η θέση των γυναικών θα είναι χαμηλή. Στην κοινωνία που περιγράφεται παρακάτω, οι γυναίκες έχουν τον έλεγχο των φρούτων της παραγωγής αλλά αυτό δεν οδηγεί απαραίτητα σε ανταγωνισμό μεταξύ των φύλων ή στην αναγνώριση των γυναικών στις τελετουργικές ή θρησκευτικές σφαίρες (Sanday 1974:196). Και τα δύο έχουν εφαρμογή ως ένα βαθμό, αλλά μια τρίτη εναλλακτική που προτείνει η Bleek (1975 and mss.), φαίνεται να είναι καταλληλότερη: η απόκρυψη της δύναμης των γυναικών κάτω από ένα καταιγισμό μιας ιδεολογίας που εκφράζει την κυριαρχία των ανδρών.

Η Bleek υποστηρίζει ότι αυτή η ίδια η επίδειξη σεβασμού και ευγένειας που φαίνεται προς τα έξω από τις γυναίκες προς τους άνδρες εκτονώνει την πιθανή σύγκρουση και προστατεύει την οικονομική και κοινωνική θέση που ουσιαστικά απολαμβάνουν οι γυναίκες. Ο στόχος εδώ δεν είναι να τεκμηριώσουμε την διαφορά μεταξύ εμφάνισης και πραγματικότητας, όπως έχει κάνει η Bleek για μια γειτονική και αρκετά παρόμοια κοινότητα, αλλά να εξετάσουμε τους πολιτισμικούς και κοινωνικούς παράγοντες αυτής της κρυφής δύναμης.

Παρόλο που αυτό δεν είναι ένα θεωρητικό άρθρο, θα πρέπει να κάνουμε ορισμένες επισημάνεις για τις παραδοχές που συμβάλλουν στην ανάλυση. Πολιτισμός (C) θεωρείται ότι αποτελείται από ένα αριθμό μεταβλητών (TEPSIW) που μπορούν να ιδωθούν ως διαστάσεις του πολιτισμού : τεχνολογία, οικονομία, πολιτεία, κοινωνικοί θεσμοί, ιδεολογία και κοσμοθεωρία. Η κάθε διάσταση θεωρείται ότι περιέχει βαθμούς ανεξαρτησίας ή εξάρτησης ως μεταβλητές, ωστόσο σε συνδυασμό και με φθίνουσα σειρά ξεκινάμε από την πλέον ανεξάρτητη (Τ) και καταλήγουμε στην λιγότερο ανεξάρτηση (W). Είναι ευκολότερο σε μια κοινωνία να εισαχθούν νέα εργαλεία παρά νέες ιδέες για το σωστό και το λάθος. Όλες αυτές οι (TEPSIW) ωστόσο αποτελούνται από την ανθρώπινη συμπεριφορά που μπορεί να μαθευτεί, δηλαδή τον πολιτισμό. Η κάθε μια από αυτές θεωρείται ότι αλλάζει και κάθε αλλαγή φαίνεται να επηρεάζει το καθεστώς των γυναικών που εδώ λαμβάνεται ως εξαρτημένη μεταβλητή. Στην κοινότητα που περιγράφεται παρακάτω περιγράφεται εκτενώς μια ενδιάμεση μεταβλητή: η δομή και ιδιαίτερα η δομή των μητρογραμμικών γενεαλογιών. Με μαθηματικούς όρους μπορούμε να θεωρήσουμε ότι Y = I (x) όπου Υ είναι η εξαρτημένη μεταβλητή, δηλ. το καθεστώς των γυναικών σε σχέση με τους άντρες, το οποίο είναι μια λειτουργία του πολιτισμού (C). Ο τύπος θα μπορούσε να διατυπωθεί με μεγαλύτερη σαφήνεια ως Ι (x) = D C = a + bT + cE + dP + eS + fI + gW, όπου το TEPSIW αναφέρεται στις πολισμικές διαστάσεις που επισημάναμε παραπάνω. Η σταθερά "a" αναφέρεται στην προφανή διατήρηση συγκεκριμένων διαστάσεων στο καθεστώς των γυναικών παρά τις αξιοσημείωτες αλλαγές σε όλες τις διαστάσεις - αλλαγές που θα περίμενε κανείς ότι θα επέφεραν ισοδύναμες αξιοσημείωτες αλλαγές στο καθεστώς των γυναικών. Ωστόσο, αυτή η προφανής ανωμαλία μπορεί να γίνει κατανοητή με την εισαγωγή μιας ενδιάμεσης μεταβλητής, την δομή της μητρογραμμικής γενεαλογίας.

Όπως και με τις υπόλοιπες υπεροργανικές ή πολιτισμικές μεταβλητές, η μητρογραμμική καταγωγή επιβιώνει μέσω της προσαρμογής και η προφανής διατήρηση του σχετικά υψηλού καθεστώτος των γυναικών παρά την εισαγωγή πολιτισμικών αλλαγών που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πτώση αυτού του καθεστώς, μπορεί να αποδοθούν σε αιτιολογικές διαδικασίες ανατροφοδότησης μέσω αυτής της ενδιάμεσης μεταβλητής. Για να κατανοήσουμε την θέση των γυναικών σε μια κοινωνία Akan και τις αλλαγές της θα πρέπει να κατανοήσουμε την μητρογραμμική καταγωγή.

Η μητρογραμμική καταγωγή δεν είναι είδωλο της πατρογραμμικής. Οι κοινωνίες μητρογραμμικής καταγωγής διαφέρουν από τις πατρογραμμικές και τις διμερείς στο ότι ο θεσμός του γάμου τείνει να είναι ιδιαίτερα αδύναμος (Schneider και Gough 1961, Goode 1963). H Bleek (1975a) έχει αποδείξει αυτή την αδυναμία για την Kwawu και θα αναφερθούμε σε αυτήν παρακάτω. Για παράδειγμα, η ένταξη μελών σε εταιρικές ομάδες μέσω μόνο θηλυκών γενεαλογικών γραμμών καταλήγει σε συγκεκριμένα είδη κύρους και επιρροής που απονέμονται στις γυναίκες και τα οποία μπορεί να μην υπάρχουν σε άλλες κοινωνίες που κατέχονται ή κυριαρχούνται ή αναμένεται να είναι υποταγμένες πρώτα στον πατέρα και μετά στον σύζυγο. Μπορούν να γίνουν περαιτέρω συγκρίσεις, όμως ο σκοπός μας εδώ δεν είναι να συγκρίνουμε την μητρογραμμική καταγωγή με άλλες μορφές αλλά να εντοπίσουμε στοιχεία της πρόσβασης των γυναικών στην ισχύ και το κύρος σε μια σύνθετη κοινωνία με μητρογραμμική καταγωγή και στην συνέχεια να εξετάσουμε τις επιπτώσεις της εκδυτικοποίησης, της εκβιομηχάνισης και της αστικοποίησης.

Το στοιχείο της μητρογραμμικής καταγωγής είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην ανάλυση. Θα δείξουμε ότι η άτυπη πρόσβαση στην ισχύ και την επιρροή και ενίοτε επίσημη (θεσμοθετημένη) αναγνώριση αυτής της άτυπης πρόσβασης, η εξουσία και το αξίωμα, αποτελούν μηχανισμούς λήψης αποφάσεων (διαμόρφωση πολιτικής) και αναγνώρισης (τιμής) των γυναικών στην κοινότητα.

Με την αυξανόμενη ενσωμάτωση αυτού του πληθυσμού στο πολυεθνικό καπιταλιστικό οικονομικό σύστημα, οι μηχανισμοί αυτοί, όπου επιζούν, μοιάζουν να εξασθενούν αναφορικά με την λειτουργία και την σημασία τους.

Η κοινότητα που επιλέχθηκε για αυτή την ανάλυση αποτελείται από τους κατοίκους της Obo, μιας πόλης στην Kwawu Escarpment, στην Ανατολική Περιοχή της Γκάνα. Ο μόνιμος πληθυσμός της Obo είναι περίπου 5.000 συν ένας διασκορπισμένος πληθυσμός περίπου 20.000 που αυτοαποκούλονται ως Obo. Οι μη κάτοικοι που θεωρούν τους εαυτούς τους ως Obo, και που πολλοί από αυτούς είναι μετανάστες στις πόλεις, ταυτοποιούνται με την γενέτειρα πόλη τους: πραγματοποιούν επισκέψεις για κοινωνικούς και τελετουργικούς σκοπούς, χτίζουν ή ελπίζουν να χτίσουν ένα σπίτι στην Obo και ελπίζουν να ταφούν εκεί. (1).

Κατά κανόνα, οι εθνογραφικές περιγραφές των Asante (Ashanti) ισχύουν και για τους Obo. Όπως και στις άλλες κοινωνίες των Akan, για παράδειγμα τους Asante, το πολιτικό αξίωμα και εξουσία συμβολίζονται με την κατοχή ενός μαυρισμένου προγονικού σκαμνιού. Η Obo είναι μια "πόλη", είναι ο τόπος για αρκετά από αυτά τα σκαμνιά που κατέχονται από διάφορες μητρογραμμικές γενεαλογίες, οι οποίες συνομοσπονδιοποιήθηκαν για να σχηματίσουν την πολιτική δομή της Obο στην οποία είναι επικεφαλής ένας αρχηγός που είναι αντιπρόσωπος της μητρογραμμικής του γενεαλογίας. Όπως στις Ελληνικές πόλεις-κράτη, η Obo και παρόμοιες πόλεις των Akan κατέχουν μεγάλες εκτάσεις γης στις οποίες βρίσκονται χωριά-δορυφόροι. Παρά το ότι η Obo είναι σε αγροτική περιοχή, η κατοχή των μαύρων σκαμνιών την διαφοροποιεί απο τα χωριά της και συνεπώς ο όρος "χώρα πόλη" (Field 1948) μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Στην συνέχεια, η πολιτική οργάνωση βασίζεται στις επικράτειες των αρχηγών των μητρογραμμικών γενεαλογιών που αντιπροσωπεύουν τις συνομοσπονδίες των γενεαλογιών: η πρωταρχική τους ευθύνη είναι η διευθέτηση των διαφορών.

Στην "παραδοσιακή" πολιτική δομή των Akan, η Obo είναι επικεφαλής του τμήματος Nifa του κράτους της Kwawu και έχει πέντε σκαμνιά-πόλεις υπό τις διαταγές της καθώς μερικές εκατοντάδες χωριά και οικισμούς τα οποία είναι δορυφόροι των έξι πόλεων-σκαμνιών. Στο σημερινό Παραδοσιακό Συμβούλιο της Kwawu, ο αρχηγός της Obo είναι αρχηγός πτέρυγας και, όπως συμβαίνει και με τους άλλους αρχηγούς πτέρυγας (των τμημάτων Adonten, Kyidom, Benkum και Gyaase), οφείλει πίστη άμεσα στον ανώτατο αρχηγό της Kwawu. Οι αρχηγοί των υπόλοιπων πόλεων-σκαμνιών οφείλουν πίστη έμμεσα στον Ανώτατο, μέσω των αντίστοιχων αρχηγών πτέρυγας τους. Ο ανώτατος αρχηγός της Kwawu είναι μέλος του Σώματος Αρχηγών της Ανατολικής Περιφέρειας. Αυτό επισημοποιεί την κυβερνητική αναγνώριση της αρχηγίας και συμπληρώνει την νομική δομή της Γκάνα η οποία αναγνωρίζει τα δικαστήρια των αρχηγών και τις νόμιμες διαδικασίες του εθιμικού δικαίου, περιλαμβανομένων της κατοχής γης από τους Akan. την μητρογραμμική καταγωγή και κληρονομιά καθώς και άλλες αρχές που αναγνωρίζονται στα δικαστήρια των αρχηγών. Επί του παρόντος, όλοι οι αρχηγοί των πόλεων-σκαμνιών στην Kwawu είναι άντρες.

Ο λαός της Kwawu μοιράζεται μια ιστορία μεταναστεύσεων από τις ίδιες περιοχές καταγωγής όπως οι Asante και οι άλλοι λαοί Akan. Περίπου από το 1742 μέχρι το 1874, η Kwawu ήταν μέρος της Αυτοκρατορίας Asante και ο ανώτατος αρχηγός όφειλε υποταγή στον Asantehene στο Kumasi. Η Obo ήταν η πιο απρόθυμη από τις πόλεις της Kwawu που επέλεξαν να κηρύξουν ανεξαρτησία από τους Asante (1874-6) και να αναζητήσουν καθεστώς προτεκτοράτου από την Βρετανία. Κατά την περίοδο της "ανεξαρτησίας" και μέχρι το 1888 όταν η Βρετανία υπέγραψε συμφωνία με όλους τους αρχηγούς της Kwawu, ο αρχηγός της Obo ήταν επικεφαλής της παράταξης υπέρ των Asante, η οποία εναντιώνονταν τους Βρετανούς και Ελβετούς Ιεραπόστολους που δρούσαν ως πράκτορες των Βρετανών.

Τα δεδομένα σχετικά με τους Obo συλλέχθηκαν κατά την διάρκεια εκτεταμένων περιόδων σύνδεσης μου με την πόλη: πρώτα ως δάσκαλος σε μια πόλη δίπλα στην Kwawu, το 1965-7. Στην συνέχεια ως διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Γκάνα, όπου η έρευνα πεδίου (1972-5.) περιλάμβανε εντατική συμμετοχική παρακολούθηση, αρχειακή έρευνα και διαχείριση διάφορων ερωτηματολογίων και συνεντεύξεων. Τρίτον, ως λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Cape Coast, μέσω της συνεχούς μελέτης των μεταναστών από την Kwawu στην περιφέρεια του Cape Coast καθώς και μέσω συχνών επισκέψεων επιστροφής στην Obo για τελετουργικές και κοινωνικές επαφές, όπως συμβαίνει και με τους υπόλοιπους κυκλικούς μετανάστες της Obo. Κατά την εξέλιξη της έρευνας, πραγματοποιήθηκαν επαφές με μετανάστες Obo σε διάφορες αγροτικές περιοχές της Γκάνα και της Ακτής Ελεφαντοστού, όπου αναγνωρίζουν μια μακρινή συγγένεια με τους Akan, όπως επίσης και σε εθνικά ετερογενή αστικά κέντρα.

Έχω περιγράψει αλλού (Bartle 1978b) την κοινωνική οργάνωση της Kwawu, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στην κυκλική μετανάστευση η οποία αριθμεί μια διασπαρμένη κοινότητα τέσσερις φορές μεγαλύτερη από το μέγεθος του μόνιμου πληθυσμού. Η αμοιβαία αποκλειόμενη ωστόσο συμπληρωματική φύση της συζυγικής οικογένειας και των ομάδων μητρογραμμικής καταγωγής, καθώς και η επίλυση των εγγενών συγκρούσεων μεταξύ τους, θα πρέπει να γίνει κατανοητή στο πλαίσιο της κυκλικής μετανάστευσης.

Στην αρχαιότητα, ο πόλεμος ήταν ενδημικός στα τροπικά δάση και οι κοινότητες που κατοικούσαν σε πυρηνοποιημένους οικισμούς συνασπισμένων γενεαλογιών επιζούσαν, αναπτύσσονταν και επεκτείνονταν. Ο πόλεμος επιδεινωνόταν από την ζήτηση για σκλάβους στα παράλια. Οι Akan επέζησαν σε αυτό το περιβάλλον και τελικά αντικατέστησαν διάφορες ομάδες Guan οι οποίες ζούσαν σε περισσότερο χαλαρά οργανωμένες πατριαρχικές κοινότητες στις ίδιες περιοχές.

Οι πυρηνοποιημένοι οικισμοί ήταν ιδανικοί για άμυνα, ωστόσο ο αυξανόμενος πληθυσμός τους δημιουργούσε την ανάγκη εκμετάλλευσης των καλλιεργήσιμων εκτάσεων που περιέβαλλαν το δάσος ολοένα και μακρύτερα από κάθε πυρήνα. Η λύση ήταν η ανάπτυξη χωριών-δορυφόρων και μια μορφή κυκλικής μετανάστευσης συνέβαλλε στην διαιώνιση τους ως συστατικών τμημάτων μιας κινητικής κοινότητας, δηλαδή ως συμπληρωματικών στοιχείων του πυρήνα. Τα παιδιά αναθρέφονταν στην ασφάλεια της μητρικής πόλης, συχνά από τις αδερφές των μητέρων τους ή τις μητέρες των μητέρων τους. Όταν μεγάλωναν μετακινούνταν στους οικισμούς και τα χωριά-δορυφόρους για να κυνηγούν και να καλλιεργούν. Κατά την διάρκεια της μέσης ηλικίας πραγματοποιούσαν αρκετές επισκέψεις στην μητρόπολη για κηδείες και άλλα τελετουργικά γεγονότα καθώς και για να επιλύουν διαφορές. Οι σύζυγοι που είχαν ζήσει μαζί στους δορυφόρους συνήθως χωρίζονταν κατά την διάρκεια των επισκέψεων στην μητρόπολη: ο καθένας πήγαινε να ζήσει στο σπίτι της δικής του/της μητρικής γενεαλογίας. Όσο κάθε άτομο μεγάλωνε, οι συζυγικές υποθέσεις θεωρούνταν μικρότερης σημασίας ενώ αντίθετα οι μητρογραμμικές υποχρεώσεις και συμφέροντα αποκτούσαν μεγαλύτερη. Ο τόπος κατοικίας έτεινε να αλλάζει ξανά, με επιστροφή στην μητρόπολη, ειδικά για εκείνους που αποκτούσαν αξιώματα ή θέσεις ευθύνης στην μητρική γενεαλογία τους. Οι κύκλοι της ζωής ολοκληρώνονταν με τις τελικές επιστροφές στην μητρόπολη για ταφή. Συνεπώς, οι πορείες της ζωής σχετίζονταν με ένα δυναμικό σύστημα κυκλικής μετανάστευσης και έτσι η χωρική κινητικότητα ήταν το στοιχείο-κλειδί σε απλές κοινότητες που αποτελούνταν από συμπληρωματικούς πυρηνοποιημένους οικισμούς και τους δορυφόρους τους.

Αυτό το μοντέλο κινητικότητας έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα, αλλά τώρα με την διαμονή των Obo σε αστικές καθώς και σε αγροτικές περιοχές υποδοχής κατά την διάρκεια συγκεκριμένων σταδίων της ζωής τους. Η αστικοποίηση δεν κατέληξε απαραίτητα στην μόνιμη μεταφορά αγροτικών πληθυσμών στις πόλεις. Τα παιδιά των μεταναστών σε πόλεις και αγροτικές περιοχές συνήθως ανατρέφονται στο μητρογραμμικό περιβάλλον της μητρόπολης, μεταναστεύουν στις αγροτικές και αστικές περιοχές υποδοχής όπου ζουν για αρκετά χρόνια σε νεοτοπικές, βασισμένες στην συζυγική σχέση κατοικίες, και στο τέλος επιστρέφουν πάλι ως ηλικιωμένοι στην μητρογραμμική τους μητρόπολη.

Συνήθως, οι γυναίκες επιστρέφουν σε μικρότερη ηλικία απ' ότι οι άνδρες και τείνουν να ζουν περισσότερο, εξηγώντας έτσι τον λόγο που ο πληθυσμός της μητρόπολης αποτελείται κυρίως από γυναίκες και παιδιά. Το εκατό τοις εκατό όλων των ενήλικων κατοίκων έχει περάσει ένα μέρος της ζωής του μακριά από την Obo και οι περισσότεροι έχουν περάσει ορισμένο από αυτό το μέρος κατοικώντας σε αστικές περιοχές. Κατά την διάρκεια των επισκέψεων στην μητρόπολη, ιδίως για τελετουργικές και εορταστικές περιπτώσεις, η νεοτοπική κατοικία και οι συνδεδεμένοι τόποι υποδοχής αναστέλλονται και οι σύζυγοι διαμένουν σε δυο τόπους. Έτσι εξηγείται η παραδοσιακή αποικιακή εθνογραφία "Μοντέλο Ashanti" όπου κάθε σύζυγος μένει μαζί με την δική του/της μητρογραμμική γενεαλογία (παιδιά που κάθε βράδι τρέχουν από το σπίτι της μαμάς στο σπίτι του μπαμπά κουβαλώντας δοχεία με γεύματα ). Η πυρηνική οικογένεια δεν είναι το βασικό δομικό στοιχείο όπως συμβαίνει στις διμερείς κοινωνίες, ούτε και είναι ενσωματωμένη στις γενεαλογίες όπως συμβαίνει στις πατριαρχικές κοινωνίες όπου η σύζυγος γίνεται μέλος της πατρικής γενεαλογίας του άνδρα της. Η προσωρινή πυρηνική οικογένεια θα πρέπει να θεωρείται συμπληρωματική της ομάδας καταγωγής και δευτερεύουσα, παρόλο που είναι ζωτικό τμήμα ενός ευρύτερα δυναμικού, συνολικού μητρογραμμικού συστήματος συγγένειας (Bartle, 1978b).

Η ισχύς και το κύρος που διατίθεται στις γυναίκες στην κοινότητα θα πρέπει να ειδωθεί στο πλαίσιο αυτής της δυναμικής δομής και οι αλλαγές στο ένα σχετίζονται με αλλαγές στο άλλο. Αν και είναι αδύνατο να ταξιδέψουμε στο παρελθόν και να μετρήσουμε την ισχύ και το κύρος προκειμένου να κάνουμε συγκρίσεις με το παρόν, υπάρχουν ορισμένοι δείκτες που μπορεί να είναι χρήσιμοι: προφορικές παραδόσεις, αναφορές από σύγχρονους Ευρωπαίους, και περιπτώσεις επιβίωσης διάφορων λειτουργιών και θεσμών. Η μητρογραμμική καταγωγή παρείχε ορισμένα δικαιώματα και πρόσβαση των γυναικών στην ισχύ, ακόμα κι αν η κοινωνία δεν ήταν μητριαρχική. Με εξαίρεση ορισμένες περιπτώσεις οι οποίες προσδιορίζονται, οι ακόλουθες δομικές γενικεύσεις ισχύουν και για την προ-αποικιακή περίοδο και για την παρούσα εποχή κατά την οποία διεξήχθη η έρευνα πεδίου.

Πριν την εξέταση της δομής της μητρογραμμικότητας και των πολιτικών συνεπειών που επηρέασαν την θέση των γυναικών, είναι κατάλληλα ορισμένα σχόλια για την οικονομία. Η οικονομική ανεξαρτησία των γυναικών ήταν ένας πρωταρχικός παράγοντας επηρεασμού της κοινωνικής δομής. Οι γυναίκες ήταν οι καθημερινοί παραγωγοί. Ενώ οι άντρες κυνηγούσαν, αποψίλωναν τους θάμνους wove kente, παρήγαγαν το κρασί από φοινικόδεντρο ή εμπλέκονταν στον πόλεμο και την πολιτική, οι γυναίκες συνεχώς παρήγαγαν την τροφή. Η καλλιέργεια θεωρούταν ως επέκταση των μαγειρικών τους καθηκόντων ("κάθετη ολοκλήρωση" στην οικονομική ορολογία): οι γυναίκες τάιζαν τους ανθρώπους. Είχαν πρόσβαση στην γη της δικής τους μητρογραμμικής καταγωγής ή μερικές φορές σε αυτή των συζύγων τους και λάμβαναν μόνες τους τις αποφάσεις σχετικά με την παραγωγή. Κανένας δεν τους έλεγε τι να καλλιεργήσουν ή πότε να μαζέψουν την συγκομιδή και μπορούσαν να πουλήσουν το προϊόν τους ή να το χρησιμοποιήσουν για να ετοιμάσουν φαγητό για αυτούς που ήταν υποχρεωμένες να θρέψουν. Ακόμη, η οικονομική ανεξαρτησία είχε επεκταθεί στις χειροτεχνικές ή τις εμπορικές δραστηριότητες. Η πλέον συνηθισμένη και επικερδής τέχνη ήταν η αγγειοπλαστική : αν αντιπραγματεύονταν ήταν συνήθως σε τρόφιμα, υφάσματα ή σκεύη. Αυτή η οικονομική ανεξαρτησία παρείχε όχι μόνο την υλική βάση για ανεξαρτησία από τους πατέρες, τους συζύγους και τους θείους, όπως περιγράφεται παρακάτω, αλλά επίσης προσέφερε ένα δίαυλο κοινωνικής κινητικότητας. Μερικές εύπορες γυναίκες έμποροι έλεγχαν σημαντικό κεφάλαιο και συνεπώς ασκούσαν σημαντική επιρροή στις υποθέσεις της κοινότητας. Αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψη μας όταν αναλύουμε τους δομικούς παράγοντες που επηρέαζαν τις γυναίκες.

Η κοινωνία αποτελούνταν από ιεραρχικά ρυθμισμένες συνομοσπονδίες ομάδων με μητρογραμμική καταγωγή: η ένταξη δίνοταν με την γέννηση - ο καθένας ανήκε στην γενεαλογία της μητέρας του, όχι του πατέρα του, (με εξαίρεση την περίπτωση των γυναικών σκλάβων που οι απόγονοι τους ανήκαν στις υποτελείς υπο-γενεαλογίες του ιδιοκτήτη του σκλάβου) και οι εξωγαμικοί κανόνες απαγόρευαν ένα σύζυγο και μια σύζυγο να ανήκουν στην ίδια γενεαλογία. Οι προφορικές παραδόσεις για την προέλευση των περισσότερων γενεαλογιών Akan κάνουν λόγο για θηλυκούς δεσμούς καταγωγής με μια "ηλικιωμένη γυναίκα" που ίδρυσε "κάθε γενεαλογία ή τμήμα της γενεαλογίας". Τα μέλη μιας γενεαλογίας που κατέχει σκαμνί θα πρέπει να ανάγουν την καταγωγή τους από την ίδια γυναίκα που θεωρείται "adehye" (λόγω της έλλειψης αντίστοιχης λέξης στα Αγγλικά συνήθως μεταφράζεται λανθασμένα ως "βασιλική" - καταλληλότερη εδώ είναι η καθομιλούμενη) ή από ένα "καθαρό" μέλος της μητρογραμμικής γενεαλογίας. Οι απόγονοι των θηλυκών σκλάβων των αρσενικών μελών της μητρογραμμικής γενεαλογίας θεωρούνταν επίσης μέλη, ωστόσο, καθώς δεν ήταν adehye, συνήθως τους απαγορεύονταν να έχουν διαδοχή στα σκαμνιά, δηλαδή να αποκτούν αξιώματα στην γενεαλογία. Η απαγόρευση αυτή μπορούσε να αρθεί προσωρινά αν δεν υπήρχε κατάλληλος υποψήφιος μεταξύ των adehye.

Παρόλο που οι επίσημοι επικεφαλείς κάθε γενεαλογίας ήταν συνήθως, αλλά όχι πάντα, άνδρες όφειλαν την ένταξη τους και το αξίωμα τους στις γυναίκες (μητέρες) και ενδιαφέρονταν έντονα για την παραγωγική ικανότητα των θηλυκών μελών. Όσο μεγαλύτερη ήταν η γενεαλογία, τόσο σημαντικότερος ήταν ο επικεφαλής της. Για τους άνδρες μιας μητρογραμμικής γενεαλογίας, ο αριθμός των απογόνων των γυναικών αδελφών τους ήταν πιο σημαντικός από την οικογενειακή τους κατάσταση.

Μια σημαντική πηγή της ανεξαρτησίας των γυναικών από την κυριαρχία των ανδρών προέκυψε από την ίδια την δομή της μητρογραμμικότητας. Οι πατέρες και οι σύζυγοι των γυναικών δεν ανήκουν στην ίδια γενεαλογική ομάδα με αυτή των θυγατέρων και των συζύγων αυτών των ανδρών. Ένας πατέρας δεν μπορούσε να ασκήσει έλεγχο στην κόρη του όπως θα μπορούσε να κάνει σε ένα πατρογραμμικό σύστημα επειδή η κόρη του δεν ανήκε στην ίδια γενεαλογία με αυτή του πατέρα της. Παρόλο που ένα κορίτσι ίσως ζούσε σε μια συζυγική κατοικία που περιλάμβανε και την μητέρα και τον πατέρα της, αναμενόταν από αυτή να υπηρετεί και να υπακούει τον πατέρα της. Ωστόσο λίγα κορίτσια περνούσαν την παιδική τους ηλικία με τους πατέρες του εξαιτίας του κύκλου της μετανάστευσης που περιγράψαμε παραπάνω: συχνά οι σύζυγοι χωρίζονταν, ειδικά σε πολυγαμικούς γάμους και τα παιδιά των μεταναστών στέλνονταν στην μητρόπολη για να ανατραφούν από τους θηλυκούς συγγενείς της μητρογραμμικής γενεαλογίας. Η ανεξαρτησία αυτή συνεχιζόταν και κατά την ενηλικίωση. Ένας σύζυγος δεν μπορούσε να ασκήσει έλεγχο στην σύζυγο του (όσο θα μπορούσε σε ένα σύστημα πατρογραμμικής καταγωγής) επειδή ο πλούτος της γυναίκας ήταν ονομαστικός και η γυναίκα δεν γινόταν περιουσία ή μέλος της γενεαλογίας του και επίσης επειδή κανένας σύζυγος δεν έχανε την συμμετοχή στην αντίστοιχη γενεαλογία του ως αποτέλεσμα του γάμου. Μια σύζυγος δεν έφευγε από την γενεαλογία της γέννησης της. Συνεπώς, ένας σύζυγος δεν μπορούσε να βασιστεί στις κυρώσεις της δικής του γενεαλογίας για να ασκήσει έλεγχο στην σύζυγο του: δεν μπορούσε να την υποχρεώσει να υπακούσει κάθε ιδιοτροπία του.

Στην πατρογραμμικότητα η συζυγική μονάδα μπορεί να ενσωματωθεί στην γενεαλογία. Αυτό δεν ισχύει για την μητρογραμμικότητα. Στο σύστημα των Akan, η συζυγική μονάδα είναι σε αντίθεση με την γενεαλογία: συμπληρώνει τις λειτουργίες της γεναλογίας, αλλά οι αμφίθυμες έλξεις της πίστης προς τον σύζυγο εναντίον της πίστης προς την γενεαλογία εξασθενούν τον δεσμό του γάμου. Η δύναμη των συζυγικών δεσμών συνδέεται με τον κύκλο της ζωής και το μοντέλο της κυκλικής μετανάστευσης. Όσο ο κάθε σύζυγος μεγαλώνει και οι αναπαραγωγικές του ικανότητες εξασθενούν, τα ενδιαφέροντα τους επιστρέφουν στην αντίστοιχη γενεαλογία του καθενός. Ως ηλικιωμένοι, πίσω στην μητρόπολη, απολάμβαναν μεγαλύτερο σεβασμό και μεγαλύτερο έλεγχο στους πόρους μέσω της προσοχής που έδειχναν για τις υποθέσεις της γενεαλογίας, κάτι που δεν θα συνέβαινε στην περίπτωση που θα έμεναν στον τόπο υποδοχής, δείχνοντας προσοχή στην σύζυγο. Ένας υψηλός αριθμός χωρισμού, αν όχι διαζυγίου, είναι απαραίτητος για την λειτουργική διατήρηση της μητρογραμμικής καταγωγής.

Η υπαγωγή του γάμου στην μητρογραμμικότητα δεν μείωσε μόνο την εξάρτηση των γυναικών από τους πατέρες και τους συζύγους τους. Η αναγνωρισμένη σημασία των γυναικών στην δική τους γενεαλογία σήμαινε επίσης ότι οι αρσενικοί επικεφαλείς της γενεαλογίας τους δεν ήταν ισοδύναμοι με τον πατριαρχικό επικεφαλή μιας πατρογραμμικής γενεαλογίας. Οι επικεφαλείς των γενεαλογιών μπορούσαν να λειτουργήσουν περισσότερο ως δικαστές ή διαιτητές των διαφορών παρά ως αυτοκράτορες ή αυταρχικοί δυνάστες. Η ανεξαρτησία, το κύρος και η επιρροή των γυναικών σχετίζονταν με την ηλικία και τον αριθμό των απογόνων τους. Ενώ συνήθως σημαντικά δημόσια αξιώματα δίνονταν στους άνδρες, αυτοί οι ίδιοι αντιλαμβάνονταν ότι η ισχύ ή η επιρροή τους και το κύρος τους εξαρτιόνταν από την οικονομική και δημογραφική δύναμη των αντίστοιχων γενεαλογιών τους. Η δύναμη αυτή εξαρτιόταν από τις αναπαραγωγικές και επαγγελματικές δραστηριότητες των γυναικών σε κάθε γενεαλογία. Οι άνδρες όφειλαν να αναγνωρίσουν, τουλάχιστον άτυπα, την σημασία των γυναικών στις αντίστοιχες γενεαλογίες τους.

Η περίφημη δήλωση της Mary Kingsley για μια ηλικιωμένη γυναίκα που ψιθυρίζει πίσω από κάθε Αφρικανό αρχηγό ήταν σχετική, αν μη τι άλλο, με το μητρογραμμικό πολιτικό σύστημα των Akan.

Εκτός από την ανεξαρτησία, οι γυναίκες ασκούσαν σημαντική ισχύ στο εσωτερικό των μητρογραμμικών γενεαλογιών: έτσι είχαν έλεγχο πάνω στους αδερφούς και τους θείους τους. Οι γυναίκες συνήθως γνώριζαν τις λεπτομέρειες των συγγενών τους, στο εσωτερικό των δικών τους γενεαλογιών, περισσότερο απ' ότι οι άνδρες οι οποίοι αντίθετα γνώριζαν περισσότερο την δικαστική εθιμοτυπία και τις διαδικαστικές λεπτομέρειες για την διευθέτηση των διαφορών στα δικαστήρια των αρχηγών. Τα δυο ειδικά σώματα πληροφοριών συμπλήρωναν το ένα το άλλο στις πολιτικές δυναμικές των Akan. Οι αρσενικοί ηλικιωμένοι της γενεαλογίας έπρεπε να διαβουλευτούν με τις θηλυκές ηλικιωμένες ιδιωτικά, πριν δηλώσουν τις δημόσιες θέσεις ή τις αποφάσεις των εταιρικών ομάδων καταγωγής, όπως για παράδειγμα στις κηδείες ή στο δικαστήριο του αρχηγού. Μια τέτοια διαβούλευση ήταν απαραίτητη πριν την λήψη αποφάσεων που αφορούσαν τις διαδοχές στα σκαμνιά (δηλαδή αξιώματα) για την αντικατάσταση μελών που απεβίωναν. Για παράδειγμα, μεταξύ άλλων ζητημάτων, ήταν ο καθορισμός αν ο κάθε υποψήφιος ήταν adehye ή ήταν απόγονος σκλάβου: οι δημόσιες δηλώσεις από άνδρες έθεταν όλα τα μέλη της μητρογραμμικής γενεαλογίας σε μία κατηγορία (η δημόσια αναφορά σε προγόνους σκλάβων απαγορευόταν) ενώ οι γυναίκες γνώριζαν με ακρίβεια τις γενεαλογικές γραμμές που ήταν σχετικές με τις επιλογή του διαδόχου. Οι γυναίκες κατείχαν εξειδικευμένη γνώση όχι μόνο επειδή έφεραν τις γραμμές καταγωγής: ήταν επίσης πιθανότερο να κατοικούν στην μητρόπολη το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του και καθώς ήταν λιγότερο διασπαρμένες από τους άνδρες μπορούσαν να επικοινωνήσουν μεταξύ τους λεπτομέρειες για συγγενείς με περισσότερη ελευθερία. Ήταν οι ειδικοί ή οι σύμβουλοι.

Οι γενεαλογίες ποικίλλαν σε μέγεθος, έτσι ο αριθμός των ηλικιωμένων ήταν μία μεταβλητή. Μια γενεαλογία μπορεί να είχε αναγνωρισμένα λιγότερα από εκατό ή περισσότερα από μερικές εκατοντάδες μέλη, αν και ο κατακερματισμός καθιστούσε δύσκολη την μέτρηση του μεγέθους. Κατά συνέπεια, πολλές γυναίκες ήταν οι θεματοφύλακες των πληροφοριών και των συμβουλών που ήταν απαραίτητες για τους αξωματούχους της γενεαλογίας. Κάθε τμήμα της γενεαλογίας, στην μητρόπολη ή στο χωριό-δορυφόρο είχε συνήθως τουλάχιστον μια υπερήλικη που γινόταν σεβαστή ως "γιαγιά". Σε άτυπες συζητήσεις, η ντόπια ηλικιωμένη γυναίκα συχνά αποκαλούταν με τον τίτλο "Obapanin" (oba=θηλυκό, panin=ηλικιωμένος). Όλη η γενεαλογία ως απλή εταιρική ομάδα αναγνώριζε μια τέτοια ηλικιωμένη γυναίκα ως ανώτερη σε ισχύ αν δεν ήταν πιο ηλικωμένη από τις υπόλοιπες και της έδινε τον τίτλο. Συνεπώς, η "άτυπη" αναγνώριση των ηλικιωμένων γινόταν επίσημη μέσω ενός συγκεκριμένου τίτλου και θέσης.

Σε μεγαλύτερες, ισχυρότερες και πλουσιότερες γενεαλογίες (όπου ο ανταγωνισμός στο εσωτερικό της ομάδας ήταν μεγαλύτερος και απαιτούσε περισσότερη ρύθμιση) το αξίωμα της Obapanyin ήταν περισσότερο επίσημο και η γυναίκα έπαιρνε τον τίτλο "Ohemma" (μια σύντμηση του Ohene = αρχηγός mma = θηλυκές). Η "Ohemma" συνήθως μεταφραζόταν λανθασμένα στα Αγγλικά ως "Βασίλισσα Μητέρα" επειδή ήταν η επίσημη "μητέρα" του αρχηγού ακόμα κι αν δεν ήταν η βιολογική του μητέρα. Συνήθως ο τίτλος Ohemma ίσχυε μόνο για την Obapanyin μιας γενεαλογίας από την οποία εκλεγόταν ένας αρχηγός της πόλης. Η Ohemma της Obo είχε τα δικά της μαυρισμένα προγονικά σκαμνιά, ξεχωριστά από τον αρχηγό. Παρόλο που είχε ένα αξίωμα στο δικαστήριο του αρχηγού, είχε επίσης και δικό της δικαστήριο για την διευθέτηση των διαφορών (η κύρια δραστηριότητα της αρχηγίας) ιδιαίτερα εκείνων που αφορούσαν το τμήμα της γενεαλογίας της καθώς και εκείνων που τους είχαν ανατεθεί από γυναίκες που ήθελαν να αποφύγουν το περισσότερο δαπανηρό και επίσημο δικαστήριο του αρχηγού της Obo.

Κάθε γενεαλογία είχε δυο αναγνωρισμένα αξιώματα εκτός από αυτό της Obapanyin. Το ένα ήταν του "Abusua Panyin" (επικεφαλής γενεαλογίας από το abusua = γενεαλογία και panyin = ηλικιωμένος) και το άλλο του Safohene (αρχηγός ομάδας από το safo = ομάδα και ohene = αρχηγός) που υποδηλώνει την παρουσία ως εκπροσώπου στο δικαστήριο του αρχηγού. Σε καιρούς ειρήνης η πολιτική εξουσία στις κοινότητες Akan εκφραζόταν σε δικαστικούς ρόλους (διευθέτηση συγκρούσεων) παρά σε εκτελεστικές λειτουργίες. Στις μικρότερες γενεαλογίες τα αξιώματα του Abusua Panyin και του Safohene κατέχονταν από το ίδιο πρόσωπο...Ο Safohene ήταν συνήθως άνδρας αλλά δεν υπήρχε προγραφή εναντίον των γυναικών για την κατοχή του αξιώματος. Κατά την περίοδο της έρευνας, η Obo είχε μία από μια σχετικά σημαντική γενεαλογία που συμμετείχε τακτικά στις τελετουργίες Adae των έξι εβδομάδων και τις ακόλουθες δικαστικές υποθέσεις. Η άλλη προερχόταν από μια μικρότερη γενεαλογία και συμμετείχε σποραδικά μόνο. Και οι δύο, όπως η Obo Ohemma, ήταν σε εμμηνόπαυση κάτι που τις διευκόλυνε στο να διεξάγουν τα τελετουργικά των προγονικών σκαμνιών, τα οποία θα έπρεπε να αποφεύγουν κάθε φορά που είχαν έμμηνο ρύση.

Αυτά δεν ήταν τα μοναδικά θεσμικά κανάλια για την απόκτηση ισχύος και κύρους. Όπως στην πολιτικο-θρησκευτική σφαίρα (όπου η ιδεολογία του σεβασμού προς τον πρόγονο επικυρώνει μια γεροντοκρατική πολιτεία) τα περισσότερα αξιώματα της μαγικο-θρησκευτικής σφαίρας (όπου η ιδεολογία του ανιμισμού επικυρώνει τις προσπάθειες να διασφαλιστεί η γονιμότητα και η προστασία) δεν περιορίζονταν μονο για τους άνδρες, παρόλο που αυτά που είχαν το υψηλότερο επίσημα αναγνωρισμένο κύρος συνήθως κατέχονταν από άνδρες. Υπήρχαν μέχρι και μερικές δεκάδες "παραδοσιακές" λατρείες στην Obo και τους δορυφόρους της, με την καθεμιά να αποτελείται από μια ομάδα υπερφυσικών όντων, ένα ανθρώπινο μέσο (ή περισσότερα) τα οποία καταλαμβάνονταν από αυτά τα πνεύματα, καθώς και μια ακολουθία που ποικίλλε από μερικούς τυμπανιστές μέχρι ένα ολόκληρο σύνολο γλωσσολόγων, ακολούθων, τραγουδιστών, φορείς ιερών αντικειμένων και ούτω καθεξής. Δύο από τα σημαντικά μέσα - ένα κατεχόμενο από έναν αρχαίο θεό Obo, τον Fofie και ένα άλλο από ένα πνεύμα που αιχμαλώτιζε μάγισσες, το Tigare, που εισήχθη αυτόν τον αιώνα - ήταν άνδρες την περίοδο που διεξήχθη η έρευνα. Τα υπόλοιπα ήταν γυναίκες. Μερικά υποδεέστερα, σκοτεινά πνεύματα επίσης καταλάμβαναν άνδρες, ωστόσο όπως συνέβαινε με τα σημαντικότερα, τα περισσότερα καταλάμβαναν γυναίκες. Ενώ τα μέσα συνήθως συνέχιζαν να καλλιεργούν ή να εμπορεύονται, η κατάληψη από πνεύματα πρόσφερε ένα κανάλι για κινητικότητα προς τα πάνω, ανοιχτό για τις γυναίκες, που προσπερνούσε την οικονομική οδό.

Πριν την εξέταση των πρόσφατων αλλαγών, μπορούμε τώρα να συνοψίσουμε το προ-αποικιακό καθεστώς των γυναικών στην Obo. Σε μια γεροντοκρατούμενη μητρογραμμική κοινωνία, η επιρροή και το κύρος των γυναικών έτεινε να αυξάνεται με την ηλικία και συνήθως εκφράζονταν σε άτυπες ρυθμίσεις, παρόλο που υπήρχαν και αξιώματα τυποποιημένης ανεπισημότητας όπως οι "μητέρες" των μητρογραμμικών γεναλογιών. Η μητρογραμμικότητα απαιτούσε την υποταγή του γάμου και των συζυγικών καθηκόντων στην πίστη και στην συμμετοχή στην ομάδα καταγωγής. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με οικονομικές δραστηριότητες, καλλιέργεια, χειροτεχνία και εμπόριο έδωσε σημαντική ανεξαρτησία στις γυναίκες. Οι γυναίκες (όπως οι πρεσβύτεροι) είχαν κύρος στην μητρογραμμική μητρόπολη όπου τα μαύρα σκαμνιά συμβόλιζαν την "έδρα της εξουσίας". Ο περισσότερος χρόνος στους τόπους υποδοχής σήμαινε διαμονή με τον σύζυγο, αυξημένες υποχρεώσεις και υποταγή προς τους συζύγους και τις έκανε περισσότερο εξαρτημένες. Σε ένα κοινωνικό σύστημα που χαρακτηρίζεται από κυκλική μετανάστευση βασισμένη σε ατομικούς κύκλους ζωής, η ηλικία, το φύλο και η κατοικία σχετίζονταν: τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και πολλές γυναίκες βρίσκονταν στην μητρόπολη, ενώ οι άνδρες που ήταν σε ηλικία που εργάζονταν καθώς και μερικές γυναίκες βρίσκονταν στους τόπους υποδοχής, που στην αρχή ήταν χωριά-δορυφόροι και στην συνέχεια περισσότερο αστικά και εμπορικά κέντρα. Οι γυναίκες που αποδεικνύονταν γόνιμες και που ήταν πετυχημένοι έμποροι και προμηθευτές, γίνονταν σεβαστές. Οι άνδρες ηλικιωμένοι (που κατείχαν φανερά τις θέσεις εξουσίας) εξαρτώνταν από τις σεβάσμιες ηλικιωμένες γυναίκες όταν αποφάσιζαν για υποθέσεις που επηρέαζαν τις γενεαλογίες τους. Η κοινωνία δεν ήταν ισοτιμημένη: μάλλον ήταν ιεραρχικά δομημένη. Από τις γυναίκες αναμένονταν να σέβονται και να υπηρετούν τους καλύτερους τους: αυτές που ήταν μεγαλύτερες τους, αυτές που ανήκαν σε περισσότερο ισχυρά τμήματα της γενεαλογίας, αυτές που κατείχαν αξίωμα και τους ενήλικες άνδρες. (2). Ενώ οι άνδρες κυριαρχούσαν φανερά στους τομείς της δημόσιας λήψης αποφάσεων και λειτουργούσαν ως διαιτητές στην διευθέτηση των διαφορών, δεν μπορούσαν να ασκήσουν αυταρχική εξουσία εξαιτίας της δύναμης των γυναικών. Αυτό είναι το νόημα της συγκεκαλυμμένης γυναικοκρατίας που χαρακτήριζε την προ-αποικιακή κοινωνία των Akan όπως φαίνεται στο παράδειγμα της Obo.

H Obo, όπως όλες οι κοινότητες, βρίσκεται σε μια συνεχή κατάσταση αλλαγής. Το μοντέλο που περιγράφηκε παραπάνω δεν είναι απόλυτο ή τελικό, αλλά μια αναπαράσταση της κοινωνικής δομής και της θέσης των γυναικών πριν την αποικιακή εποχή όταν εισήχθησαν αναρίθμητες αλλαγές σε όλες τις πολιτισμικές διαστάσεις. Αυτές οι αλλαγές έτειναν να είναι αυξητικές (πρόσθεση νέου στο παλιό) παρά επαναστατικές (αντικατάσταση του παλιού για νέο), παρόλο που μερικές διαστάσεις έχουν γίνει πραγματικά απαρχαιωμένες: π.χ. ελάχιστοι άνθρωποι ξοδεύουν τώρα πέντε ημέρες για να περπατήσουν ως την Accra όπως συνέβαινε στην αλλαγή του αιώνα. Τα δικαστήρια των αρχηγών δεν έχουν πλέον εξουσία να εκτελούν θανατικές ποινές σε καταδικασμένους εγκληματίες. Η διεσπαρμένη κοινότητα Obo έχει εκτεθεί σε εξωγενείς επιρροές από τότε που η Obo ιδρύθηκε μόλις λίγους αιώνες πριν. Η δια-Σαχαρική επικοινωνία υπήρχε για εκατοντάδες χρόνια και το εμπόριο με τους Ευρωπαίους στα παράλια ξεκίνησε πέντε αιώνες πριν.

Ωστόσο, οι πιο αισθητές τεχνολογικές αλλαγές εμφανίστηκαν στο τελευταίο τέταρτο του δέκατου ένατου αιώνα και το πρώτο του εικοστού. Οι μετέπειτα αλλαγές, η αστικοποίηση, η εκδυτικοποίηση και η εκβιομηχάνιση φαίνεται να συνεχίζουν προς την ίδια κατεύθυνση, αλλά χωρίς αυτή την παράδοξα υψηλή επιτάχυνση. Παρόλο που οι αρχαίοι θεσμοί έχουν επιβιώσει μέσω της προσαρμογής τους στις νέες συνθήκες, με όρους συνολικής κουλτούρας δεν είναι πλέον κυρίαρχοι: υπάρχουν συγχρόνως με τους νεοεισαχθέντες θεσμούς.

Στον βαθμό που μπορούν να κατηγοριοποιηθούν στις πολιτιστικές διαστάσεις που αναφέραμε παραπάνω, οι αλλαγές αυτές μπορούν να σημειωθούν με την σειρά: τεχνολογία, οικονομία, πολιτεία, κοινωνία, ιδεολογία, τελετουργικό.

Οι αλλαγές στην τεχνολογικές και τις οικονομικές διαστάσεις ήρθαν ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η Obo και οι γείτονες της ενσωματώνονται με αυξανόμενο ρυθμό στο παγκόσμιο οικονομικό δίκτυο. Τα μέσα παραγωγής επεκτάθηκαν. Η καλλιέργεια, το εμπόριο και τα χειροτεχνήματα συμπληρώθηκαν με σοδειές προορισμένες για το εμπόριο, αμοιβόμενη εργασία και αυξημένο σχηματισμό κεφαλαίου. Οι άνδρες, παρά οι γυναίκες, εμπλέχτηκαν σε αυτές τις νέες δραστηριότητες επειδή αυτοί που τις εισήγαγαν ήταν άνδρες και είχαν την ιδέα ότι οι γυναίκες θα έπρεπε να αποκλείονται από αυτές τις αγορές.

Για παράδειγμα, η επέκταση της γεωργικής εργασίας, έτεινε να συγκεντρώνεται στην αύξηση της παραγωγής κακάο και κατευθυνόταν προς τους άνδρες παρά προς τις καλλιέργειες τροφίμων και τις γυναίκες. Οι εργοδότες, στην αρχή μόνο Ευρωπαίοι, επιδίωξαν από τους άνδρες να εργάζονται ως γραμματείς, κτλ.Οι γυναίκες θα μπορούσαν να εισέρθουν στην αγορά εργασίας μόνο αργότερα και τότε ακόμη συνήθως σε χαμηλά μισθολογικά κλιμάκια και επαγγελματικό κύρος.

Ο οικονομικός σεξισμός ήρθε μαζί με την Ευρωπαϊκή καπιταλιστική οικονομία, η οποία έφερε εμπορικούς και βιομηχανισμούς θεσμούς. Ο λαός της Obo στην διασπαρμένη κοινότητα ήταν σε επαφή με την παράκτια οικονομία της αγοράς από τα αρχαία χρόνια, αλλά από το 1876 οι Ευρωπαίοι ήρθαν να εγκατασταθούν στην Kwawu - οι ιεραπόστολοι από την Βασιλεία της Ελβετίας οι οποίοι προσέλαβαν άνδρες για την κοπή της ξυλείας, την παραγωγή τούβλων και την κατασκευή των σπιτών της αποστολής (βλ. Jenkins 1970). Δεν προσέλαβαν γυναίκες . Αυτοί δίδαξαν στις γυναίκες την ραπτική προκειμένου να είναι χρήσιμες ως νοικοκυρές παρά ως οικονομικά ανεξάρτητες.

Κατά τον δέκατο όγδοο και δέκατο ένατο αιώνα, η Obo γινόταν ολοένα και πιο σημαντική ως οικονομικό κέντρο καθώς βρισκόταν πάνω στους εμπορικούς δρόμους από και προς τα Kumasi, Salaga, Akyem, Accra και τον δρόμο του Volta στα παράλια: ως τέτοιο ήταν ένα ολοένα αναπτυσσόμενο σημείο. Προσέλκυε αναρίθμητους ξένους. Σύμφωνα με την απογραφή του 1911, το 1901 ήταν ακόμη το τέταρτο μεγαλύτερο πληθυσμιακό κέντρο στην Χρυσή Ακτή μετά τις Accra, Cape Coast και Kumasi. Ως τόπος υποδοχής για πολλούς, κυρίως άνδρες, εμπόρους, η Obo ασχολούνταν με το εμπόριο σκλάβων, αλατιού, κόλας, καθώς και Ευρωπαϊκών αγαθών. Η Obo ήταν μια έτοιμη αγορά για γυναίκες που ασχολούνταν με την καλλιέργεια, το μαγείρεμα και που πουλούσαν φαγητό στον πλανόδιο πληθυσμό. Με τον ερχομό της Pax Britaιnica, καθώς και με την ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Kumasi και Accra το 1923 και στην συνέχεια με την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου, οι εμπορικοί δρόμοι μετατοπίστηκαν προς τις νότιες πεδινές περιοχές όπου περνούσαν από την Nkawaw, έναν από τους δορυφόρους της Obo. Ο πληθυσμός της Obo μειωνόταν ενώ η κοινότητα συνέχιζε να διασκορπίζεται. Οι γυναίκες αναζήτησαν άλλες αγορές για το φαγητό τους μακριά από την Obo και τις βρήκαν στα νότια κατά την διάρκεια του "πυρετού" για το κακάο στην Akyem. H Kwawu έγινε ο σιτοβολώνας του Νότου (Crowther 1907) και αργότερα με την ανάπτυξη της Accra, οι γυναίκες της Obo εισήλθαν στην αστική αγορά τροφίμων.

Οι γυναίκες της Obo συνέχισαν να παίζουν έναν κεντρικό ρόλο στην αγορά της Accra και συχνά τις θεωρούσαν ως Ga, συνήθως επειδή μιλούσαν με ευφράδεια αυτή την γλώσσα. Ακόμη ακολούθησαν την μετανάστευση για το κακάο στην Asante, αργότερα Brong Ahafo. Παρά το ότι η αγορά εργασίας ήταν προσανατολισμένη προς τους άνδρες, οι γυναίκες της Obo κατάφεραν να προσαρμόσουν μια "παραδοσιακή" οικονομική ανεξαρτησία στην καλλιέργεια και το εμπόριο στην αστική εμπορική κοινωνία. Εγιναν συστατικό τμήμα της αστικής οικονομίας.

Οι αλλαγές στην κοινωνική ή θεσμική διάσταση ήρθαν ως αποτέλεσμα της εισαγωγής νέων θεσμών που λειτουργούν σε ένα σύγχρονο, εκβιομηχανισμένο έθνος-κράτος και την σχετική, αν όχι απόλυτη, φθορά στις λειτουργίες θεσμών βασισμένων στην συγγένεια. Η κυκλική μετανάστευση συνέχισε στα χωριά-δορυφόρους, ωστόσο οι βραχυπρόθεσμες εμπορικές αποστολές μειώθηκαν προς όφελος μακρύτερων περιόδων παραμονής στους τόπους υποδοχής οι οποίοι, ως εμπορικά κέντρα, έτειναν να είναι αστικοί. Ορισμένοι μελετητές, συγκρίνοντας ένα παρατηρήσιμο αστικό παρόν με ένα φαντασιακό αγροτικό παρελθόν, έχουν ισχυριστεί ότι αυτό έχει οδηγήσει σε περισσότερη ελευθερία και ανεξαρτησία για τις γυναίκες και αντίστοιχα σε ένα υψηλότερο αριθμό χωρισμού (βλ. Peele 1972). Ωστόσο, πιο πιθανό μοιάζει το αντίθετο (βλ. Bleek ό.π.). Μακρύτερες περίοδοι παραμονής μακριά από την μητρογραμμική μητρόπολη ίσως σημαίνει ότι οι γυναίκες ξοδεύουν ένα μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους σε νεοτοπικές, συζυγικές κατοικίες.

Όσο περισσότερο μορφωμένες και "εκδυτικισμένες" είναι οι γυναίκες, που είναι δηλαδή πιθανότερο να έχουν ενσωματώσει την οικογενειακή ηθική και συμπεριφορά που βασίζεται στην Ευρωπαϊκή Χριστιανική ιδεολογία και που είναι πιθανότερο να έχουν παντρευτεί άνδρες υψηλού μορφωτικού επιπέδου που ανήκουν σε ψηλότερα εισοδηματικά στρώματα (βλ. Oppong 1975), τόσο περισσότερο πιθανό είναι να βρίσκονται σε καταστάσεις συζυγικής εξάρτησης απ' ότι οι αναλφάβητες. Μπορεί να βρίσκονται σε αυτές τις καταστάσεις παρά την εκπαίδευση τους για υψηλά αμοιβόμενα επαγγέλματα. Οι αναλφάβητες διατηρούν ακόμη διαύλους για ανοδική κινητικότητα και για ανεξαρτησία από τους συζύγους τους.

Νέοι θεσμοί, όπως οι τράπεζες, ο εθνικός στρατός, η αστυνομία, ένα νομικό σύστημα, μεγάλες ιδιωτικές και εμπορικές επιχειρήσεις και η δημόσια διοίκηση αντικατέστησαν ορισμένες από τις λειτουργίες που επιτελούσαν οι ομάδες μητρογραμμικής γενεαλογικής καταγωγής: συσσώρευση και μεταφορά κεφαλαίου, άμυνα, κοινωνικό έλεγχο, δικαιοσύνη, εμπορικό έλεγχο και εκτελεστική πολιτική εξουσία. Αυτό ίσως να έχει καταλήξει στην φθορά αυτών των λειτουργιών στην μητρογραμμική γενεαλογία. Ωστόσο, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η πλειοψηφία των νέων θεσμών ικανοποιούν τις κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες της σύγχρονης αστικής κοινωνίας, ανάγκες που δεν υπάρχουν στις πρώιμες αγροτικές κοινωνίες. Πως θα μπορούσαν να φθίνουν αυτές οι λειτουργίες στην μητρογραμμική γενεαλογία αν δεν υπήρχαν καν; Ωστόσο, μερικές λειτουργίες της μητρικής γενεαλογίας έχουν φθαρεί και μέσα στο πλαίσιο της συνολικής κοινωνικής δομής του έθνους, η σχετική σημασία της μητρογραμμικής γενεαλογίας έχει μειωθεί. Παρόλα αυτά, η μητρική γενεαλογία έχει επιβιώσει με την προσαρμογή της στις μεταβαλλόμενες αστικοποιημένες συνθήκες και θα συνεχίσει έτσι για όσο το κράτος αναγνωρίζει την αρχηγία, τους "εθιμοτυπικούς" νόμους που σχετίζονται με την κληρονομιά και τον γάμο, όπως και το σύστημα κατοχής γης. Όσο συνεχίζονται αυτά, η μητρική γενεαλογία θα επιβιώνει. Συνεπώς, το συγκεκαλυμμένο καθεστώς των γυναικών που περιγράψαμε παραπάνω θα συνεχιστεί με τροποποιημένες μορφές.

Η ανάπτυξη, ενός συστήματος αγοράς για την ανταλλαγή εργασίας οδηγεί στην ανάπτυξη ενός ζεύγους τάξεων, μιας που ζει από την πώληση της εργασίας της και μιας που κατέχει το κεφάλαιο. Η διεσπαρμένη κοινότητα της Obo δεν εξαιρείται από αυτή την διαδικασία. Ο αυξανόμενος αριθμός μύλων και εργοστασίων γύρω από την Nkawkaw αποτελεί απόδειξη αυτής της ανάπτυξης στην αγροτική περιοχή, ενώ η Accra χαρακτηριζόταν ως τέτοια για πολλά χρόνια. Εξαιτίας της τάσης να προσλαμβάνονται μόνο άνδρες, καθώς και να δίνονται δάνεια μόνο στους άνδρες, η διαδικασία αυτή τείνει στην παράκαμψη των γυναικών. Επίσης, η πλειοψηφία των ενήλικων της Obo εμπλέκεται σε μικροεπιχειρήσεις (καλλιέργεια, εμπόριο ή χειροτεχνία) όπου παρέχουν και κεφάλαιο και εργασία. Το συνεχές ενδιαφέρον των μεναναστών στις πόλεις για την μητρόπολη τους, όπου ήλπιζαν ότι τελικά θα επιστρέψουν, εμποδίζει την ανάπτυξη ενός αποξενωμένου αστικού προλεταριάτου και κατά συνέπεια συνεισφέρει σε μια πολύ αργή ανάπτυξη των αντίθετων τάξεων της εργασίας και του κεφαλαίου. Όσο εμποδίζεται η διαφοροποίηση των τάξεων, οι γυναίκες θα συνεχίζουν να αποκτούν ισχύ και κύρος όπως περιγράφηκε παραπάνω.

Οι αλλαγές στις ιδεολογικές διαστάσεις και τους στόχους της κοινωνικοποίησης εισήχθησαν κυρίως από τους ιεραπόστολους, αρχικά από αυτούς της Βασιλείας, της Ελβετίας. Πριν ακόμα η Kwawu γίνει Βρετανικό Προτεκτοράτο το 1888, οι ιεραπόστολοι κήρυτταν τις αρχές της μονογαμίας και της συζυγικής εξάρτησης. Ενώ εκπαίδευαν τους νέους άνδρες στην ξυλουργική, την μεταλλουργία και την λιθοδομική, προσπάθησαν να εκπαιδεύσουν τις νέες γυναίκες να ράβουν, να φροντίζουν τα μωρά και να μαγειρεύουν. Οι διακηρυγμένοι στόχοι τους ήταν "εκπαίδευση των κοριτσιών ώστε να είναι χρήσιμες και υποτακτικές σύζυγοι". Όταν ιδρύθηκαν τα σχολεία, πρώτα από την Βασιλεία και αργότερα από άλλες αποστολές, τα κορίτσια δεν ενθαρρύνονταν να τα παρακολουθήσουν όσο τα αγόρια και το σχολικό πρόγραμμα αντικατόπτριζε τις ίδιες στάσεις με αυτές των ιεραποστόλων. (3). Σε αντίθεση με τις παραδοσιακές ανιμιστικές και προγονικές λατρείες που επέτρεπαν την πρόσβαση των γυναικών σε αξιώματα, οι κατηχητές και οι ιεροκήρυκες ήταν όλοι άνδρες. Οι αρχές που δίδασκαν οι ιεραπόστολοι ίσως ήταν λειτουργικές για μια πουριτανική Ευρωπαϊκή κοινωνία όπου η πυρηνική οικογένεια (και κατά συνέπεια η εξαρτημένη σύζυγος) ήταν ο θεμέλιος λίθος της κοινωνίας. Μόνο οι άνδρες εκπαιδεύονταν για να κερδίζουν χρήματα ενώ οι γυναίκες εκπαιδεύονταν για να υπηρετούν άνδρες, χωρίς να αμοίβονται, στο σπίτι. Ο ερχομός των Χριστιανών στην Δυτική Αφρική έκανε ξεκάθαρο ότι αντιτίθενταν στον υψηλό αριθμό διαζυγίων και χωρισμού, στην διτοπική συζυγική διαμονή, στις μεγάλες κηδείες των ηλικιωμένων της γενεαλογίας, στις ανεξάρτητες και κινητικές γυναίκες, στην "λατρεία" (σεβασμό) των προγόνων και των πνευμάτων-κηδεμόνων καθώς και στις εταιρικές ομάδες μητρογραμμικής καταγωγής: σε όλους τους θεσμούς που συνέβαλλαν στο να συνεχίζεται η λειτουργία της μητρογραμμικότητας και τα επακόλουθα της, δηλαδή η ανεξαρτησία, η ισχύς και το κύρος, έστω και ανεπίσημο, των γυναικών. Μετά από έναν αιώνα και παραπάνω προσηλυτισμού, που κατέληξε σε έναν ονομαστικό Χριστιανικό πληθυσμό του εξήντα τοις εκατό στην διασπαρμένη κοινότητα της Obo, οι Χριστιανοί έχουν πολλά ακόμη να κάνουν για να εξαλείψουν αυτές τις στάσεις. Η ανάδυση συγκρητικών θεραπευτικών λατρειών, οι οποίες χαρακτηρίζονται από πολιτική συμμετοχή των γυναικών, μεγαλύτερη σε σχέση με εκείνη των λατρειών που θεμελιώθηκαν από τις Χριστιανικές εκκλησιαστικές αποστολές που προηγήθηκαν, μπορεί να θεωρηθεί ως μια θεσμική προσαρμογή στην εισαγωγή νέων (π.χ. Χριστιανικών) πεποιθήσεων, η οποία επιτρέπει την συνέχιση της υψηλής συμμετοχής και της άτυπης ισχύος των γυναικών. Παρά την ύπαρξη ορισμένων διεισδύσεων σε ιδελογικές δηλώσεις, οι βαθύτερες αξίες, στάσεις και πεποιθήσεις παραμένουν και συμβάλλουν έμμεσα στο να παρεμποδίζουν την μείωση στην παραδοσιακή πρόσβαση στην ισχύ η οποία ενδεχομένως να συνοδεύει την εισαγωγή ιδεών που σχετίζονται με την εκδυτικοποίηση.

Όλες αυτές οι αλλαγές έχουν επηρεάσει την δομή και την δυναμική της οργάνωσης του συνόλου της διασπαρμένης κοινότητας της Obo, καθώς κάθε μέλος διαμένει εναλλακτικά στην μητρόπολη καθώς και στους αγροτικούς και τους αστικούς τόπους υποδοχής, κυκλοφορώντας μέσω του συνολικού συστήματος. Αυτά που είναι αξιοσημείωτα αν αναλογιστεί κανείς τις τόσες πολλές αλλαγές στην τεχνολογία, την οικονομία, την πολιτεία και την ιδεολογία, είναι η ανθεκτικότητα του μητρογραμμικού συστήματος καταγωγής και κληρονομιάς, η κατοχή γης και άλλης ιδιοκτησίας από την εταιρική γενεαλογία, τα δικαστήρια του αρχηγού για την διευθέτηση των διαφορών και κατά συνέπεια μια συνεχιζόμενη άτυπη ισχύς και κύρος, καθώς και η πολιτική συμμετοχή των γυναικών στην συνολική διασπαρμένη κοινότητα. Ο γάμος συνεχίζει να είναι αδύναμος. Ο επικεφαλής της γενεαλογίας δεν έχει γίνει πατριάρχης. Οι γυναίκες εξακολουθούν να έχουν ανεξάρτητο εισόδημα. Οι δίαυλοι για κινητικότητα μέσω του εμπορίου ή της κατοχής θρησκευτικών και πολιτικών αξιωμάτων συνεχίζουν να λειτουργούν. Η μητρόπολη συνεχίζει ακόμη να έχει περισσότερες γυναίκες απ' ότι άνδρες, κοντά στην έδρα της εξουσίας. Οι Νεο-Χριστιανικές και συγκρητικές λυτρωτικές λατρείες προσφέρουν στις γυναίκες εναλλακτικές οδούς για κινητικότητα προς τα πάνω όπως και οι σωζόμενες λατρείες των θεοτήτων-κηδεμόνων. Οι πρεσβύτεροι συνεχίζουν ακόμη να ζητούν ιδιωτικά συμβουλές και στήριξη από τις γυναίκες στις μητρογραμμικές γενεαλογίες τους πριν την λήψη αποφάσεων ή πολιτικών δηλώσεων στα δικαστήρια του αρχηγού ή τις κηδείες. Οι γυναίκες συνεχίζουν να συγκεντρώνουν πλούτο και ανεξαρτησία, ως επιχειρηματίες στην αγορά των καλλιεργήσιμων τροφών, μέσω της γεωργίας και του εμπορίου. Οι γυναίκες εξακολουθούν να διατηρούν ανεξαρτησία από τους πατέρες και τους συζύγους, χωρίς να τα δίνουν όλα στους θείους της μητρικής τους γενεαλογίας. Εν συντομία, η ισχύς των γυναικών δεν μειώνεται τόσο γρήγορα όσο θα υπέθετε κανείς βασιζόμενος σε επιφανειακές κοινωνικές αλλαγές: ωστόσο με την αύξηση στην εκβιομηχάνιση, την αστικοποίηση και την εκδυτικοποίηση η μείωση θα συνεχιστεί αργά.

Μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Γκάνα δεν θα οδηγήσει σε μειωμένη ανεξαρτησία των γυναικών και ακόμη μπορεί να αναφέρει τον σχετικά υψηλό βαθμό ελευθερίας και κινητικότητας στις δυτικές καπιταλιστικές κοινωνίες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής. Θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ακόμη και στοιχεία από την Obo για να υποστηρίξει αυτόν τον ισχυρισμό. Η έρευνα στους μετανάστες Obo αποκάλυψε μερική άνοδο των γυναικών στον σύγχρονο τομέα: μεσαίου βαθμού αξιωματικοί στον στρατό, αστυνομικοί επιθεωρητές, προϊσταμένες νοσοκομείων καθώς και διευθυντικά στελέχη δημόσιας διοίκησης. Ωστόσο με κάτι τέτοιο θα χάναμε την ουσία. Στα πρώτα στάδια της καπιταλιστικής ανάπτυξης υπήρχε διάκριση, καταπίεση και απαγορεύσεις σε μερικές εθνικές ομάδες, στους εργάτες και τις γυναίκες. Το ίδιο ίσχυε και στα πρώτα στάδια της Ευρωπαϊκής βιομηχανικής επανάστασης, της δουλείας ζάχαρης στην Αμερική, καθώς και στην διάρκεια του τελευταίου αιώνα στην Γκάνα. Η ευρεία Ευρωπαϊκή και Αμερικανική χειραφέτηση των γυναικών είναι σχετικά πρόσφατη, ανήκει στα τελευταία στάδια του καπιταλισμού και ίσως έρθει στα επόμενα στάδια στην Γκάνα. Προς το παρόν, οι γυναίκες της Obo απολαμβάνουν μια ανεξαρτησία η οποία υπερβαίνει εκείνη της πλειοψηφίας των γυναικών στην Ευρώπη και την Αμερική (ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές). Όσο η Γκάνα γίνεται περισσότερο δυτικοποιημένη, η ισχύς των γυναικών θα μειώνεται, ωστόσο μέχρι την μετέπειτα Γκάνα, η οποία δεν θα εκβιομηχανιστεί ή αστικοποιηθεί απαραίτητα ακολουθώντας την ίδια πορεία όπως η Ευρώπη και η Αμερική, η καταπίεση των γυναικών δεν θα είναι τόσο έντονη όσο ήταν στα πρώτα στάδια του δυτικού καπιταλισμού. (4).

Όσο οι αρχηγοί συνεχίζουν να αναγνωρίζονται ως τμήμα της εθνικής πολιτικής δομής και τα δικαστήρια τους λειτουργούν για την διευθέτηση διαφορών στο εσωτερικό και μεταξύ των μητρογραμμικών γενεαλογιών, όσο οι αρχηγοί δεν διορίζονται από την κυβέρνηση ούτε εκλέγονται με μυστική καθολική ψήφο αλλά ενθρονίζονται από τους πρεσβύτερους της μητρογραμμικής γενεαλογίας, όσο το εθνικό νομικό σύστημα αναγνωρίζει το "παραδοσιακό" καθεστώς γαιοκτησίας από τις εταιρικές ομάδες καταγωγής, και, όσο αναγνωρίζει τους "εθιμοτυπικούς" νόμους που αφορούν τον γάμο και το διαζύγιο όπως και την μητρογραμμική κληρονομιά και διαδοχή - η μητρογραμμική γενεαλογία θα επιβιώνει μέσω της προσαρμογής της στις νέες, αστικές, βιομηχανικές, κοινωνικές απαιτήσεις. Όσο η μητρογραμμικότητα επιβιώνει στην Obo με τον γάμο να είναι αποδυναμωμένος εξαιτίας των υποχρεώσεων προς τις γενεαλογικές ομάδες, η συγκεκαλυμμένη γυναικοκρατία θα θριαμβεύει.

Υποσημειώσεις

1. Σε αυτό δεν διαφέρουν πολύ από την πλειοψηφία του πληθυσμού της Νότιας Γκάνα όπως τεκμηριώθηκε από τον Caldwell (1969)

2. Η Bleek έχει ήδη τεκμηριώσει τις αντιθέσεις μεταξύ της εμφάνισης και της πραγματικότητας σε μια πόλη Kwawu κοντά στην Obo, όπου η φανερή ιδεολογία της γυναικείας υποταγής ήταν σε αντίθεση με την οικονομική και κοινωνική τους ανεξαρτησία (Bleek 1975). "Για έναν επιπόλαιο παρατηρητή η θέση των γυναικών στην αγροτική [sic] Kwawu χαρακτηρίζεται από υποταγή. Στην πραγματικότητα έχουν τον έλεγχο της κατάστασης. Με το να συμπεριφέρονται ως αντικείμενα, συγκαλύπτουν την πραγματική τους δύναμη τόσο σε οικονομικούς όσο και σε κοινωνικούς όρους (1975b:52,63)

3. Είμαι ευγνώμων προς την Dr Agnes Aidoo του Τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Cape Coast για την αυτή την επισήμανση της κατά την διάρκεια ενός πρόσφατου σεμιναρίου.

4. Μπορεί να γίνει μια αναλογία με τα ίχνη που αφήνουν οι δύο ρόδες του ποδηλάτου. Η μπροστινή ρόδα αντιπροσωπεύει την Ευρω-Αμερική, προηγείται, και χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη διαφοροποίηση, διαφοροποίηση που αντιπροσωπεύει βαθμούς καταπίεσης ή ελευθερίας. Ο πίσω τροχός αντιπροσωπεύει τις κοινωνίες του τρίτου κόσμου, ακολουθούν, και δεν βιώνουν τόσο μεγάλη διαφοροποίηση.

Παραπομπές

Aldous (1962) "Urbanisation, the extended family, and kinship ties in West Africa," Social Forces, Vol. 41, pp. 612

Baker, T. and M. Bird (1959) "Urbanisation and the position of women," Special number on urbanism in West Africa, K. "Little (ed.) Sociological Review, Vol. 7, No. 1

Bartle P. (1978a) Forty Days: The Akan Calendar," Africa, Vo1. 48, No. 2, pp. 81-

Bleek, W. (1972) "Geographical mobility and conjugal residence in a Kwahu lineage," Research Review, Vol. 8., No. 5, pp. 47-55

Caldwell, J. C. (1969) African Rural-Urban Migration, N. Y., Columbia Univ. Press

Crowther (1906) Notes on a District of the Gold Coast," Quarterly Journal of the Institute of Commercial Research. Univ. Liverpool, Vol. 1, p.168-82.

Douglas; M. (1969) "Is matriliny doomed in Africa?" in M. Douglas and F. M. Kaberry (eds.), Man in Africa, Tavistock, pp. 121-36

Field, M. J. (1948) Akim Kotoku, Crown Agents for the Colonies

Fortes, M. (1969) "Time and Social structure, an Ashanti case study." in M. Fortes (ed.), Social Structure; Studies Presented to A. R. Radcliffe Brown, Oxford, Clarendon

Goode, W. J. (1963) WorId Revolution and Family Patterns, Glencoe, Free Press

Goody, J. (1959) "The mother's brother and the sister's son in West Africa," Journal of the Royal Anthropological Institute, vol. 89, pp. 61-88

Gough, K. (1961) "The modern disintegration of matrilineal descent groups," in D. M. Schneider and K. Gough (eds.) Matrilineal Kinship, Berkeley, U. Calif., pp. 631-54

Hill, P. (1963) The Migrant Cocoa Farmers of Southern Ghana, Cambridge, University Press

Jenkins, P. (1970) Abstracts of Basel Mission Gold Coast Correspondence, Typewritten, The Archivist, Basel Mission, Basel, (copy in Balme Library, Legon, Accra)

Little, K. (1973) African Women in Towns, An Aspect of Africa's Social Revolution, London, C.U.P.

Oppong, C. (1974) Marriage Among a Matrilineal Elite, Cambridge University Press

Pool, J. (1972) "A cross comparative study of aspects of conjugal behaviour among women of three West African Countries," Canadian Journal of African Studies, Vol. 6, No. 2, pp. 253

Robertson, C. (ÿ974) "Economic Women in Africa; profit making techniques of Accra market women;" Journal of Modern African Studies, Vol. 12 p.657-64

Sanday, P. R. (1974) "Female status in the public domain," in M. Z. Rosaldo and L. Lamphere (eds.), Women, Culture, and. Society, Stanford, Univ. Press, pp. 189-206.

Vercruijsse, E. V. W (1972) "The Dynamics of Fanti Domestic Organisation: A Comparison with Fortes’ Ashanti Survey," The Hague, Institute of Social Studies, (cyclostyled).

Résumé
C’est la description et l'analyse de la situation sociale des femmes dans la communauté dispersé par des migrations cyliques de la ville d' Obo, dans le Kwawu – Région Est du Ghana. Le systèm matrilinéaire diminue pour les femmes l’importance du marriage et de la dépendance conjugale et leur donne dans la communauté certaines forms de prestige, d'influence, et d’indépendance. Elles sont habilites à exercer le pouvoir politique miis ce fait es caché par leur idéologie affirmée de subordination aux hommes: frères, maris, et oncles maternals. Les progrès de l’urbanisation, de l' occidentalisation et de I' industrialisation ont géne maIs non detruit les voies anciennes qui permettaient l' ascension sociale; c'est à covert que la gynéocratie poursuit son oeuvre dans la communauté moderne dispersée. (Silke Reichrath).

Inhaltsangabe
Die vorliegende Abhandlung beschreibt und analysiert die gesellschaftliche Stellung der Frauen in den sozialen Strukturen der durch zyklische Migration geographisch zerstreuten Gemeinde Obo in Kwawu, einer Stadt im Osten Ghanas. Matrilinearität mindert die Unterordnung in der Ehe und die eheliche Abhängigkeit und verleiht den Frauen der Gemeinde teilweise Macht, Prestige und Unabhängigkeit. Die Chance für Frauen, politische Macht auszuüben, wird jedoch von der offenen Ideologie der Unterordnung unter Männer – Väter, Ehemänner, Onkel – zunichte gemacht. Zunehmende Verstädterung, Verwestlichung und Industrialisierung haben die traditionellen Wege der sozialen Mobilität geschwächt, aber nicht zerstört; ein verdeckter Gynozentrismus existiert noch in der modernen, geographisch zerstreuten Gemeinde.

Resumen
Descripción y análisis de la posición de las mujeres en la estructura de una extensa comunidad, dispersada por la migración cíclica desde Obo, ciudad de origen en Kwawu, en la zona este de Ghana. El sistema matrilineal tiene como resultado la subordinación al matrimonio y a la dependencia conyugal, y concede a las mujeres de la comunidad ciertas formas de poder, prestigio e independencia. La posibilidad de las mujeres de detentar poder político se enmascara tras la patente ideología de subordinación al hombre: padres, maridos y tíos. La urbanización, occidentalización e industrialización crecientes han debilitado, pero no destruído, los canales tradicionales de la movilidad social. La ginocracia encubierta continua activa en la dispersa comunidad actual. (Mª Lourdes Sada).

Resumo
Análise e descrição da posição das mulheres na estrutura social de uma comunidade extensa, dispersa pela migração cíclica do povo de Obo, uma terra natal em Kwawu, na região oriental do Gana. A matrilinhagem resulta em subordinação ao casamento e dependência conjugal, atribuindo determinadas formas de poder, prestígio e independência às mulheres na comunidade. A capacidade das mulheres deterem poder político é escondida pela ideologia observável de subordinação aos homens: pais, maridos, e tios. A crescente urbanização, ocidentalização e industrialização têm enfraquecido, mas não destruído, os canais tradicionais de mobilidade social; ginocracia dissimulada continua a funcionar na comunidade dispersa moderna. (Inês Rato).

Samenvatting
De plaats van de vrouwen in de sociale structuur van een verspreide gemeenschap, veroorzaakt door periodieke migratie van mensen van Obo, een thuisstad in de stad Kwawu, in het oosten van Ghana, is beschreven en geanalyseerd. Matriliny resulteert in de ondergeschiktheid van huwelijk en echtelijke afhankelijkheid en wijst bepaalde vormen van macht, prestige en onafhankelijkheid toe aan vrouwen in de gemeenschap. De capaciteit van vrouwen om politieke macht te hanteren, wordt verborgen door de openlijke ideologie van ondergeschiktheid aan mannen: vaders, echtgenoten en ooms. Verhoogde urbanisatie, verwestering en industrialisatie hebben de traditionele kanalen van sociale mobiliteit verzwakt, doch niet vernietigd; heimelijke gynocracy blijft echter voortduren in de moderne verspreide gemeenschap. (Joyce Maskam).

Sintesi
Questo articolo descrive e analizza la posizione delle donne nella struttura sociale di una comunità “dispersa” a seguito delle migrazioni cicliche dalla città di Obo nel Kwawu, nella zona orientale del Ghana. Il sistema matrilineare determina la subordinazione al matrimonio e la dipendenza coniugale, pur concedendo alle donne della comunità un certo grado di potere, prestigio e indipendenza. La possibilità di accesso al potere politico da parte delle donne viene mascherata da un’esplicita ideologia di subordinazione all’uomo: padre, marito e zio materno. I processi di crescente urbanizzazione, occidentalizzazione e industrializzazione hanno indebolito ma non distrutto i canali tradizionali della mobilità sociale; forme nascoste di ginocrazia continuano a operare nell’odierna comunità dispersa. (Anna Bosi).

Περίληψη
Περιγραφή και ανάλυση της θέσης των γυναικών στην κοινωνική δομή μιας εκτεταμένης κοινότητας, που είναι διασκορπισμένη από την κυκλική μετανάστευση, της κοινότητας της Obo, μιας μητρόπολης της Kwawu στην Ανατολική Περιοχή της Γκάνα. Η μητρογραμμικότητα έχει ως αποτέλεσμα την υποταγή του γάμου και συζυγικής εξάρτησης και παρέχει συγκεκριμένες μορφές ισχύος, κύρους και ανεξαρτησίας στις γυναίκες της κοινότητας. Η δυνατότητα των γυναικών να ασκούν πολιτική εξουσία κρύβεται από την φανερή ιδεολογία της υποταγής στους άνδρες: πατέρες, συζύγους και θείους. Η αυξημένη αστικοποίηση, εκδυτικοποίηση και εκβιομηχάνιση αποδυνάμωσαν αλλά δεν κατέστρεψαν τους παραδοσιακούς διαύλους κοινωνικής κινητικότητας: η συγκεκαλυμμένη γυναικοκρατία εξακολουθεί να λειτουργεί στην σύγχρονη διασκορπισμένη κοινότητα.


Η παρούσα εργασία γράφτηκε κατόπιν αιτήματος του Εθνικού Συμβουλίου Γυναικών και Ανάπτυξης της Γκάνας. Οφείλω πολλές ευχαριστίες στους Bridget Levitt, Rina Okwonkwo, Mireille Peltier, Maggy Hendry, Beverly Houghton και Christine Oppong, οι οποίοι διάβασαν και σχολίασαν τα προσχέδια: τα όποια λάθη είναι δική μου ευθύνη.

© Πνευματικά Δικαιώματα 1967, 1987, 2007 Φιλ Μπαρτλ
Σχεδιασμός Ιστοσελίδας απο Λουρδη Σαντα

──»«──

Τελευταία Ενημέρωση: 2014.10.13