Tweet
Çeviriler:
বাংলা / Baṅla
Català
中文 / Zhōngwén
Deutsch
English
Español
Filipino/Tagalog
Français
Ελληνικά / Elliniká
हिन्दी / Hindī
Italiano
Polszczyzna
Português
Romãnã
Tiếng Việt
Türkçe
Diğer Sayfalar:
Modüller
Site Haritası
Anahtar Kelimeler
Kontakt
Yararlı Dökümanlar
Yararlı Linkler
MANTIKSAL ÇERÇEVE ANALİZİ
yazan Phil Bartle, PhD
Çeviren: Burak Genç
Bir proje veya program tasarımı yaptığınız zaman bir "Mantıksal Çerçeve Analizi" oluşturmanız işinizi kolaylaştıracaktır. Dünya Bankası ve CIDA(Canadian International Development Agency) gibi bazı kuruluşlar destek olacakları projeler için bir "mantıksal çerçeve" planı istemektedirler. Bu nedenle "Mantıksal Çerçeve Analizi"nin nasıl yapılacağını bilmek önemlidir.
Mantıksal Çerçeve Analizi genelde tek bir sayfa üzerinde projenin tüm önemli parçalarının yazılı olduğu bir tablodur.
Proje Tasarımındaamaç, hedef ve niyet ayırt edici bir şekilde belirlenir. Burada genelden özele doğru bir sıralama yapılarak bunların zamansal, miktarsal ve ölçülebilir çıktıları belirtilenir. Mantıksal çerçeve analizinde bu üç kavram farklı anlamlarda kullanılır.
Projeyi veya programı bir fabrika veya çiftlik olarak düşünebilirsiniz. Sizin tarafınızdan konulan "input" lar vardır ve hedeflediğiniz, olmasını istediğiniz "output" lara ulaşmaya çalışırsınız. Burada bahsedilen input(giriş) kavramı isim anlamı ile (yani bir şey veya şeyler) anlamında kullanılmaktadır, fiil anlamı (yaptığınız işler) demek değildir.
Mantıksal çerçeve analizi yoğun ve zengindir, bu nedenle hazırlanması için yoğun bir çalışma ve uzmanlaşma gerektirebilir. İlk kez tasarlama yaparken bunu projeniz hakkında bilgisi olan biri ile yapmanız ve çerçeveler ile düzyazıyı olabildiğince az kullanarak yapmanız işinizi kolaylaştıracaktır.
LFA (Mantıksal Çerçeve Analizi) Düzeni:
LFA genelde tek bir tablo üzerine çizilmiş 5 sütun ile hazırlanır. Yatay halde duran A4 kağıdı sizin için yeterli olacaktır. Daha büyük ve karmaşık projeler için daha fazla sayıda kağıt kullanabilirsiniz fakat tek bir sayfa kullanmak, her şeyi bir arada görmeniz açısından size kolaylık sağlayacaktır.
Sayfanın en üzerine sütunların başlıklarını soldan sağa doğru aşağıdaki şekilde yazınız.
- Anlatı Özeti;
- Beklenen Sonuçlar;
- Perfermans Göstergeleri;
- Öngörüler; ve
- Riskler
Soldaki ilk sütunda anlatı özetinin altında üç bölge oluşturarak aşağıdakileri yazınız:
- Programın Hedefi;
- Programın Niyeti; ve
- Aktiviteler.
Eğer projenizin birden fazla hedefi var ise, yazdığınız üç bölmeye ek olarak yeni bölmeler açıp her hedef için ayrı olarak belirtebilirsiniz.
İkinci sütunda, beklenen sonuçların altına da üç bölme açarak onlara,
- Etkiler;
- Çıktılar; ve
- Neticeler olarak adlandırınız.
Netice ve çıktı sözcükleri benzer görülebilir. Bu ikisinin farkını anlatmak için yeniden fabrika ve çiftlik örneğinden yararlanabiliriz. Yapılan iş sonucunda üretilen bisiklet veya süt bu işin çıktısıdır. Netice ise daha çok hedef kitlenin aldığı yarardır, örneğin süt çocukların daha sağlıklı olması için yarar sağlarken, bisiklet ise ulaşım kolaylığı konusunda faydalıdır.
Performans Göstergeleri altına da üç bölme eklenerek aşağıdakiler eklenir.
- Ekti Performans Göstergeleri;
- Çıktı Performans Göstergeleri; ve
- Netice Performans Göstergeleri.
Boş bir mantıksal çerçeve analizi şu şekilde görülür.
Mantıksal Çerçeve Analizi
| ANLATI ÖZETİ | BEKLENEN SONUÇLAR | PERFORMANS GÖSTERGELERİ | ÖNGÖRÜLER | RİSKLER |
|---|---|---|---|---|
| Programın hedefi | Etki | Etki Performans Göstergeleri | Öngörüler | Riskler |
| Programın Amacı | Çıktı | Çıktı Performans Göstergeleri | Öngörüler | Riskler |
| Aktiviteler | Netice | Netice Performans Göstergeleri | Öngörüler | Riskler |
| Hedeflerin sayısına göre liste uzatılabilir. | ||||
Sağdaki iki bölme, öngörüler ve riskler diğer üç bölme boyutuna göre uzatılabilir.
Öngörüleri yazarken ilk üç sütuna bağlı olarak sabit ve öngörülebilir olarak bulunabilecek durumları yazmalısınız. Bu bölümde ayrıntılara girdiğiniz taktirde binlerce madde ortaya çıkacağı aşikardır. Bu nedenle sadece işinize yarayacak olanları yazmanızı tavsiye ederiz. Eğer projeniz sırasında dünyaya bir astroit çarpacak ve tüm gezegen toz bulutu altında kalmayacaksa bunu belirtmeniz gerekmez.
Proje yaptığımız ülkelerin kendi özel şartlarını da dikkate almanızı tavsiye ediyoruz. Örneğin; Kanada gibi bir ülkede askeri darba olasılığı bulunmazken; çalışmanız Liberya'ya yönelik ise oradaki siyasi durumu göz önünde bulundurmalısınız. Eğer bisiklet üretiyorsanız ihtiyacınız olan metalin bulunabilir olduğundan; eğer süt üretiyorsanız çalışma alanınızda hayvanlara zarar veren bir hastalığın olmadığından emin olmalısınız.
Beşinci ve son sütunda yazacağınız riskler, öngörüler ile alakalıdır. Örneğin askeri darbe riski Kanada'da da düşüktür, Liberya'da da fakat Kanada'dan daha yüksektir. Öngörüler ve Riskler ilk üç sütundaki bilgiler ile alakalı iken aynı zamanda birbirleri ile bağlantılı olmalıdır.
Yukarıda belirttiğimiz şekilde hazırladığınız mantıksal çerçeve analizi, proje dizaynı ile paralellik gösterir fakat sütunlar ve bölümler ile detaylar daha ayrıntılı olarak verilmiştir.
Bazı sponsor kuruluşlar farklı formatta hazırlanmış mantıksal çerçeve analizi tabloları talep edebilirler fakat hazırlanacak olan işin özü ve yoğunluğu aynı şekilde kalacaktır.
––»«––
Bir Projeyi Planlamak:
 |