Tweet
Çeviriler
বাংলা / Baṅla
Català
中文 / Zhōngwén
Deutsch
English
Español
Filipino/Tagalog
Français
Ελληνικά / Elliniká
हिन्दी / Hindī
Italiano
Polszczyzna
Português
Romãnã
Tiếng Việt
Türkçe
Diğer Sayfalar:
Modüller
Site Haritası
Anahtar Kelimeler
Kontakt
Yararlı Dökümanlar
Yararlı Linkler
İçerik:
İçindekiler:
İçindekiler:
İçindekiler
İçindekiler:
TOPLUM PROJESİ DİZAYNI
Liderler için Kılavuz
yazan Phil Bartle, PhD
Çeviren: Burak Genç
Modülün temel dökümanları
Plan yaparken, toplum projesini nasıl tasarlarsınız:
Özet:
Bu döküman toplum projesi yapmayı düşünen mobilizerler veya topluluk tarafından seçilmiş kişilerin yapacakları projelere destek olması amacıyla hazırlanmıştır.
Bir toplum projesi, toplumunun bir bütün olarak (Herhangi bir bireysel güç grubu veya ajansın isteklerine göre değil) öncelikli seçimlerini ve gerekliliklerini organize bir şekilde gerçekleştirmek için hazırlanır.
Giriş:
Bir toplum projesi yapmayı kararlaştıran üyelerin belirledikleri hedefe ulaşmak için çok sayıda hareket seçeneği vardır, bunları uygun bir plan halinde düzenlemek projenin başarısı için önemlidir. Bu belge sizlere projenini dizaynında rehber olacaktır.
Projeyi tasarlama aşamasındayken, beyin fırtınası yaparken konuştuğunuz pek çok şeyin projenin dizaynına yansıdığını göreceksiniz. Burada özenle üzerinde durulması gereken husus ise projeyi yapan grubun isteklerinin değil toplumun tamamının projede yansıtılmasının önemidir.
Dört Anahtar Soru:
Bir projeyi planlamaya başlarken , planlar proje dökümanının üzerine yazılır, ilk aşamada projenin tamamlanması gereken görevlerini yazmaktansa, onun temel prinsiplerini yazmak daha yararlı olacaktır. Bu prensipler dört anahtar soruyu özetleyeceklerdir.
Dört temel soru, proje dökümanının temelini oluşturur. Tekrar yaptıklarınızın üzerinden geçerken bu soruların, proje dizaynını desteklediğini farkedeceksiniz, soruların yanıtları projenin farklı bir elementini oluşturur. Burada dört temel sorunu unutacak kadar ayrıntıya girmenize gerek yoktur.
- Neyi İstiyoruz?
- Elimizde ne var?
- İstediğimizi aldığımızda onunla ne yapacağız?
- İşimizi yaptığımız zaman ne gerçekleşecek?
- Nereye gitmek istiyoruz:
- Neredeyiz:
- Bulunduğumuz yerden, gitmek istediğimiz yere nasıl gideceğiz?
- İstediğimizi yaptığımızda ne olacak?
İlk grupta sorulan sorulardan alacağımız cevaplar bizlere "İstenilenler Nedir" sorusunun yanıtını verecekter. Eğer öncelikler inşa, mali planlama, düzenleme gibi konulara dikkat edilecekse bu uygun bir yaklaşım olacaktır.
Projelerden edinilen deyimler farklı şartlar altında yaşayan düşük gelir gruplarının önceliklerinin aynı olmadığını göstermiştir. Örneğin kırsal bir alanda yaşayanların öncelikleri, altyapı, klinik, okul, hijyenin sağlanması, yeterlı yol ağının olması gibi özelliklerdir, bununla birlikte şehrin gecekondu mahallesinin ihtiyaçları genellikle kiracıların haklarının savunulması, vandalizm ve suça karşı savaşma, mevcut yasa ve uygulamaların modifikasyonudur.
Her durumda da dört soru birbiri ile bağlantılıdır. (1) Gerçekleştirilmesi istenen arzu tanımlanır (2) Mevcut kaynaklar tanımlanır (3) Kaynaklar hedeflerinize nasıl ulaşacaklar, ve (4) Öngörülen etki ve sonuçlar nelerdir. Metafor, materyal, coğrafi veya ne olursa olsun proje dizaynında kullanılan dört soru aynıdır. Proje tasarımı için gerekli olan bu dört soruyu genişletmeden önce bu sorular arasındaki ilişkiye bakalım.
Genişletilmiş Anahtar Sorular:
Bir proje dört soru üzerine tasarlandığı zaman onu genişleterek yanıtlarız, yani; sorunun çekirdeği aynı kalırken bizden istenilen yanıtın ne olduğunu irdelememiz gerekir.
Proje dizaynı yazılı bir döküman olarak tasarlandığından beri bu sorular dizayn belgesinin üzerinde bölümlere ayrılmıştır.
- Problem nedir?
- Bu probleme son verecek olan hedefi tanımlayınız;
- Amaçların sınırlarını belirleyiniz;
- Kaynakları ve kısıtlı olanları tanımlayınız;
- Hedefleri gerçekleştirmek için uygulayacağınız stratejileri belirleyiniz;
- En etkili olan stratejiyi belirleyiniz;
- Organizasyonunuzu (İnşayı kim yapacak, bütçe, plan vs) ve
- Değerlendirme, izleme, raporlama üzerine karar veriniz.
Ne istiyoruz? sorusu aşağıdaki liste kullanılarak genişletilebilir:
- Problem nedir?
- Probleme son verecek olan hedefi belirleyiniz;
- Amaçların sınırlarını belirleyiniz;
"Ne istiyoruz" sorusu hedef kitlenin öncelikli ihtiyacını belirtir.
"Elimizde ne var?" sorusunu da şu şekilde genişletebiliriz:
- Kaynakları ve kısıtlamaları tanımlayınız;
Elimizde ne var sorusu iki parçaya bölünebilir: (1) Elimizde işimizi yarayabilecek olan neler var? (2) Hedefe ulaşmamıza engel olabilecek olan şeyler nelerdir? Bu ikisi proje dizaynında farklı bölümler olarak yer alabilir.
"İstediğimizi aldığımızda onunla ne yapacağız?" sorusu ise aşağıdaki gibi üç bölümle genişletilebilir.
- Kaynakları nasıl kullanacağımızla ilgili olarak stratejileri belirleyim, amacımıza ulaşmamızı engelleyecek olan kısıtlamalardan kaçınınız;
- En fazla etki gösterecek stratejiyi belirleyiniz; ve
- Organizasyonun kararını (inşa, bütçe, kim ne yapacak, plan) veriniz.
Sadece tek bir strateji gereklidir. Bunu Beyinfırtınası Farklı alternatiflerin konuşulduğu ve bunun sonunda daha katılımcı bir karar verme süreci ile belirlenen toplantılar ile yapınız. organizasyon süreci mobilizerin görevidir ve grubun belirlediği strateji üzerine kurulmalıdır.
"İstediğimizi nasıl alacağız?" sorusu aynı zamanda bütçe ile yakından alakalıdır. Kısıtlı bütçeye sahip olan projelere bir ek yerleştirilerek izlenilen her adımın maliyeti burada belirtilmelidir. Liste maaş, iletişim masrafları, yakıt, ulaşım gibi birbirine bener konulara göre gruplandırılmalıdır. Eğer mümkünse tekrar kullanılabilecek olan ekipmanlar ile kullanılamayacak olanları da ayırt ederek belirtiniz.
Projenin uygulanması ve işletilmesinde yer alan tüm maliyetler gerçekçi olarak tahmin edilmelidir. Eğer mümkünse gerçekleşen veya gerçekleşmesi beklenen destekleri belirtiniz. Maliyet (Maaş, ekipman, seyahat ve harcırah, kira, telefon) gibi kategorilere ayrılarak belirlenlediri. Gönüllü katkıları da ayrı bir başlık altında maliyetleri göz önüna alınarak belirtilmelidir. Proje için mecvut olan veya hazırlanması gereken fiziksel şartları ve de organizasonunuzun elinde bulunan ekipmanları belirleyiniz. Bunlara ek olarak devletten veya farklı kuruluşlardan alabileceğiniz destekler varsa bunları da bütçe planlaması kısmına dahil ediniz.
Dördüncü soru "İşimizi yaptığımız zaman ne gerçekleşecek?" sorusu şu şekilde genişletilebilir.
- İzleme, raporlama ve değerlendirme aşamalarına karar veriniz.
Bu üç soru birbiri ile yakın ilişki içerisinde olmasına rağmen farklıdır. Daha az deneyim sahibi mobilizer veya toplum liderleri tarafından özellikle dikkat edilmelidir.
İzleme Proje içerisinde sadece yapılanlar değil aynı zamanda oluşabilecek sonuçların da gözden geçirilmesi anlamına gelir, projeyi rayda tutarak sürekliliğini sağlamak açısından gereklidir. Raporlama Sözlü ve yazılı olarak projeye dahil olan kişilerin bilgilendirilmesidir. Değerlendirme Yapılmış veya yapılması planlanan şeyler üzerinde, gerekli ise planın düzenlenmesi veya değiştirilmesi için yargılama yapmaktır.
Değerlendirme,
- topluluk üyeleri,
- CBO (Topluluk temelli organizasyon yöneticisi) ve
- diğer katkı sağlayanlar tarafından hazırlanmalıdır.
Proje dizaynı başarının nasıl ölçüleceğini de belirtmelidir.
Hazırlık ve raporlama proje tasarımı esnasında belirtilmelidir. Burada sadece proje aktiviteleri (input) veya hedefleri değil, raporlama sonuçlarına, projenin etkilerine, planlanan amaçlara da vurgu yapılmalıdır.
Temel Unsurun Ötesinde:
Dört temel soru ve onların genişletilmiş hali proje planlama esnasında bir düzine bölüm oluştururken bunlara ek olarak birkaç ek unsur da yer almaktadır. Proje NiyetiProjeyi tasarlamak ve dış yardım almak konusunda farklı aktivitelere ihtiyaç vardır. Bunları proje dizaynına eklemek projenin anlaşılabilirliği açısından gereklidir.
Ek olarak, bir toplum projesine baktığımız zaman en fazla katkı gösterenlerin (zaman, enerji, düşünsel katkı vb..) proje gönüllleri olduğunu görüyoruz. Bir proje tasarlandığında beyinfırtınası ile projede yer alanların istekleri ve gerekli gördükleri belirlenmelidir. Proje dökümanları yazılıp hazırlandığında fikirleri alınmak üzere grup üyelerine gönderilirse grubun uzlaşması açısından yararlı olacaktır.
- Başlık sayfası;
- Yarar sağlayacakların tanımı (nasıl faydalı olacaklar)
- Durumların ve problemlerin arkaplanı;
- Hedef ve aktiviteler (Ne kadarlık kısmı tamamlandı)
- Zamansal planlama ve iş evreleri;
- Organizasyon profili ve grafiği;
- Fayda-Maliyet analizi;
- İş tanımı ve TOR;
- Kısaltmalar ve Özet.
Bu ek bölümler ile ilgili tanımlamalar burada mevcut değildir. Onlara ulaşmak için Proje Amaçları bölümüne bakabilirsiniz.
Sonuç:
Topluluk bir konu üzerinde karar verdiğinde bu bir proje olarak sunulmalıdır. Projenin temelleri mobilizer tarafından yönetilen bir beyin fırtınası ile oluşturulmalı ve detaylar proje üyeleri tarafından seçilmiş bir üst yönetici komite tarafından yapılmalıdır.
Yukarıda proje tasarımı esnasında size yardımcı olacak dört temel soru ve onların açıklamalarını görmektesiniz. Bunların ötesindeki diğer bölümleri de bulabilirsiniz.
––»«––
Ek: Proje Tasarımında Anahat Model
- Arkaplan (Problem nedir?)
- Projenin Hedefi (Problemin Çözümü)
- Amaçlar
- Kaynaklar (Mevcut, potansiyel, içsel, dışsal)
- Kısıtlamalar
- Amaca ulaşmak için mevcut stratejiler
- Seçilen Strateji (Seçilmiş olmasının sebebi)
- İzleme
- Raporlama
- Değerlendirme
- Ekler (Detaylı bütçe, plan, liste, diyagramlar
- ek bilgi)
Aşağıdakiler proje dizaynında model olarak kullanılabilir:
Bir Projeyi Planlamak
 |