SZKOLENIE FACILITATORA DO DOKONYWANIA OCENY Z UDZIAŁEM CZŁONKÓW SPOŁECZNOŚCI
Efektywne podejście do niezbędnych umiejętności
przetłumaczone przez Adama Chmielnickiego
Noty szkoleniowca
Jak
szkolić mobilizatorów społeczności i facilitatorów w stymulowaniu partycypacji
członków wspólnoty w ocenie
Jeśli
twoim zadaniem jest szkolenie i/lub koordynowanie pracy mobilizatorów w zakresie
technik promowania partycypacji członków społeczności w ocenie i szacowaniu potrzeb,
priorytetów, problemów i ograniczeń ich własnej społeczności, to powinieneś
wziąć pod uwagę kilka zasad i metod szkolenia.
Uczenie przez "czynienie" (A) podczas sesji szkoleniowej:
Możesz
oczywiście używać tradycyjnych metod przekazywania szkolonym zasad metodologii
PRA/PAR jak: wykłady, prezentacje audiowizualne, seminaria, narady, dyskusje w grupach.
Należy jednak zaakcentować, że takie metody powinny być używane uzupełniająco,
a praktyczna nauka, "uczenie się przez czynienie" musi być centralną metodą.
Ty
i osoby przez ciebie szkolone uzyskacie satysfakcjonujące wyniki, jeśli skupicie
się na kilku technikach w których szkoleni facilitatorzy mogą przystąpic do praktycznego
działania. Obejmują one (1) strukturalny "role playing", (2) gry stymulacyjne i
(3) proces grupowy.
Grupa
szkolonych może "stać się" docelową społecznością i może być zmobilizowana
do zidentyfikowania swoich grupowych potrzeb, ograniczeń i priorytetów. Nie jest
to tylko pustym ćwiczeniem, ale powinno w efekcie prowadzić do sporządzenia spisu
inwentarza, co będzie mieć wkład w dalsze szkolenie i działania grupy. Szkoleni
mogą po kolei przewodzić takim procesom.
Kiedy
porównasz "uczenie się przez czynienie" podczas sesji szkoleniowej z uczeniem się
w terenie, które jest mniej kontrolowane, zauważysz plusy i minusy obu tych metod.
W kontrolowanej sytuacji, najlepszej dla zaczynających naukę, nauka jest bardziej
sformalizowana a środowisko "bezpieczniejsze" dla niepewnych siebie uczniów. W
sytuacjach "w terenie" kontrola nad przebiegiem wydarzeń jest mniejsza ale doświadczenia
są bardziej realistyczne dla szkolonych.
Uczenie przez "czynienie" (B) w terenie:
Praktyka
w terenie jest mniej bezpieczna ale zapewnia bardziej intensywną naukę dla szkolonych
facilitatorów. Szkolenie w terenie może wyglądać w różnoraki sposób.
Przykłady obejmują:
- kiedy szkolonym pomaga doświadczony facilitator
- kiedy szkolony organizuje i koordynuje sesję w społeczności, z asystą trenera (który może wkroczyć w razie potrzeby)
- kiedy na szkolonym ciąży cała odpowiedzialność, a trener jedynie siedzi i monitoruje przebieg wydarzeń.
W
każdym z tych przypadków sesja podsumowująca wyniki po zakończeniu takiej sesji
szkolonego facilitatora jest cenna. Dzięki temu szkolony może więcej się nauczyć.
Daje
to szkolonemu szansę: (1) zapisać i dokonać analizy procesów, w których brał
udział, (2) rozważyć kroki procesu przeprowadzonego w warunkach rzeczywistych,
(3) zadać konkretne pytania i (4) sformułować zasady postępowania w przyszej
pracy.
Daje
to trenerowi forum do (1) ustalenia umiejętności szkolonego na bazie własnych
obserwacji, (2) udzielenia wskazówek bazujących na konkretnych wydarzeniach i (3)
prowadzenia szkolonego w procesie obserwacji, analizy, sporządzania zapisu przebiegu
wydarzeń i pisania raportów.
Nauka z materiału pisemnego:
Materiał
pisemny nie jest tak efektywny jak nauka przez "czynienie" jeśli chodzi o mobilizowanie
i szkolenie uczonej osoby zdobywania potrzebnych umiejętności. Jest jednak użyteczny
jako przegląd wiedzy i odnośnik i pomaga potwierdzić to, czego szkoleni nauczyli
się w trakcie rzeczywistego wykonywania czynności. Osoby szkolone odnoszą się
w większym stopniu do pisemnego materiału i są w stanie więcej go przeczytać
i lepiej zrozumieć, jeśli przeszli przedtem niedawno sesję praktyczną dotyczącą
tego samego zagadnienia.
Materiał
pisemny (podobnie jak różnorakie metody nauki praktycznej) może być używany
na różnych poziomach, kiedy szkolony uczy się funkcji mobilizatora, czy facilitatora.
Na wstępnym etapie może być uproszczony, ilustrowany i udostępniony bezpośrednio
szkolonemu przez trenera. Większość materiałów szkoleniowych zawartych na tej
stronie należy do tego rodzaju prostego materiału szkoleniowego. Powinien on być
prezentowany w prostym, pozbawionym erystycznych zawijasów języku (lokalnym języku
tam gdzie jest to odpowiednie) w jasny i jednoznaczny sposób. Ilustracje są cennym
dodatkiem do materiału pisemnego na tym poziomie.
Osoby
szkolone, które mają już pewne doświadczenie w pracy w terenie potrzebują materiału
pisemnego na wyższym poziomie. Może on być bardziej złożony. Ograniczenia i
wyjątki moga tu być prezentowane, a okoliczności niepewne wskazywane (co mogłoby
zniechęcać początkujących). Co ważniejsze jednak, środniozaawansowany i zaawansowany
materiał pisemny, (streszczony czy nie) nie powinien być tak po prostu przedstawiany
szkolonemu. Tak jak ma się to z metodologią uwłasnowolnienia, jeśli szkolony
podejmuje starania i poświęca się odrobinę, by materiał taki uzyskać - będzie
go wyżej cenił. Wskaż szkolonym pewne kierunki, popchnij ich we właściwym kierunku
i poinstruuj, aby sami dokonali swych własnych (literackich) badań.
Uczenie się poprzez uczenie innych:
Podczas
gdy "uczenie przez czynienie" jest prawdopodobnie najlepszą drogą do opanowania
praktycznych umiejętności, proces przekazywania innym swej wiedzy może być sam
w sobie wyższym stopniem do własnej edukacji. Skonfrontowany z wizją konieczności
przekazania swej wiedzy innym, znajdującym się na tym samym poziomie zaawansowania,
szkolony będzie musiał zintensyfikować swoje działania w kierunku pełnego zrozumienia
niezbędnych umiejętności.
Mobilizuj
szkolone osoby do próbowania formułowania skromnych nawet porad i wskazówek "jak
coś zrobić" (przygotowywanie materiału szkoleniowego jest jedną z form uczenia
się). Pozwól im wypróbować tak stworzone wskazówki do praktykowania jeden na
drugim. Po każdej sesji pytaj, czy przekazane umiejętności i reguły były zrozumiałe.
Czy odbiorcy wiadomości rozumieli prezentującego je? Dyskutuj każdą prezentację
i materiał pisemny ze wszystkimi szkolonymi.
Nauka
może być praktykowana przez szkolonych na wiele różnych sposobów, m.in. prezentacje
i przygotowywanie pisemnych materiałów. Prowadź mobilizację do każdej z tych
dwóch metod (i także do innych) wśród swoich osób szkolonych na facilitatorów,
czy mobilizatorów. Proś szkolone osoby, aby przygotowywały pisemny materiał w
tak prostym języku, jak to tylko możliwe, z użyciem prostych reguł gramatycznych
i prostego słownika. Mobilizuj szkolonych także do przygotowywania materiału w
lokalnych językach, jeśli to tylko możliwe. Aby zapewnić większą mobilizację
kopiuj i publikuj materiał szkoleniowy, puszczaj do w obieg w lokalnych czy grupowych
czasopismach elektronicznych, lokalnych gazetach, profesionalnych magazynach i journalach,
kiedy to tylko możliwe. To spowoduje uznanie i docenienie wysiłku szkolonych i
dodatkowo ich zmobilizuje.
Ucz się cały czas:
Zawsze
przypominaj szkolonym, że uczenie się tej profesji jest zadaniem na całe życie,
czy wręcz powołaniem. "Kiedy przestaniesz się uczyć, jesteś martwy".
––»«––
Trening facilitatorów
Prawa autorskie ©1967, 1987, 2007 Phil Bartle Projekt stron: Lourdes Sada
––»«––Ostatnia aktualizacja: 24.11.2011
|