SỰ THAM GIA CỦA CỘNG ĐỒNG LÀ CHÌA KHÓA ĐỂ PHÁT HUY SỨC MẠNH CỘNG ĐỒNG
Viết bởi Ben Fleming
Dịch bởi Thu Dương
Không
phải lúc nào thì sự tham gia từ bên ngoài cũng giúp tăng cường sức
mạnh cộng đồng. Cần phải có một môi trường nuôi dưỡng những
khát vọng và hành động nhằm phát huy sức mạnh cộng đồng. Một
vài cách thức để đạt được điều đó là:
- Không
được đánh giá thấp cộng đồng. Hãy cho họ những phương tiện
và giúp họ hành động một cách linh hoạt chứ không nên nâng đỡ
họ.
- Chia
nhỏ các vấn đề cần giải quyết
- Hãy
bắt đầu với chính những mối quan tâm xuất phát và liên quan tới
cộng đồng
- Đừng
bao giờ áp đặt ngay lập tức ý kiến và giải pháp của riêng bạn
- Giúp
họ nhận thức rõ các giải pháp hiện có và chỉ ra tác động của
những giải pháp đó.
- Tạo
dựng niềm tin của những người tham gia bằng cách cụ thể hóa những
thành quả đầu tiên đã đạt được.
- Hãy
xây dựng từng nấc thang trong phát triển kĩ năng, niềm tin và sự
tâm huyết tham gia của cộng đồng để giúp họ tiến lên
- Việc
dành riêng thời gian tập huấn trực tiếp nhằm nâng cao năng lực
cộng đồng có thể không cần thiết lắm. Tốt nhất bạn nên lồng
ghép các nội dung đó vào trong quá trình làm việc
- Tốt
nhất bạn nên tránh những biện pháp cố định một chiều. Hãy xây
dựng một quá trình đào tạo có nhắc lại với những thử nghiệm
nhanh gọn và có thể đảo ngược lại được
- Luôn
xem xét và mở rộng thành viên. Những nhóm lợi ích mới quan tâm đến
việc họ sẽ tham gia vào quá trình đó như thế nào
- Giúp
họ hiểu được việc tự họ đưa ra quyết định, tách rời khỏi
những sự ủy quyền ảnh hưởng đến kết quả như thế nào
- Xây
dựng các mối quan hệ và liên kết mới
- Các
kế hoạch phải cụ thể và dẫn tới hành động
- Phát
huy liên kết năng lực giữa các nhóm lợi ích khác nhau nhằm giúp
họ thực hiện cam kết, nâng cao trách nhiệm và khả năng kểm soát
việc tiến hành dự án.
- Tạo
ra những dịp để nhìn lại và đánh giá lại
- Giúp
họ có được niềm vui từ công việc! (Xem "Hướng dẫn cộng đồng
tham gia hiệu quả" của David Wilcox)
10 vấn đề then chốt trong sự tham gia của cộng đồng
1 Mức độ của sự tham gia
Sherry
Arnstein (1969) mô tả quá trình tham gia của cộng đồng như là một
chiếc thang với tám bước: 1. Sự vận động và 2. Liệu pháp: chưa
tạo ra sự tham gia, chỉ có mục đích đào tạo người tham gia. Giả
sử kế hoạch kiến nghị là tốt nhất và phải giành được sự
ủng hộ từ cộng đồng thông qua quan hệ công chúng. 3. Cung cấp thông
tin. Đây là bước quan trọng đầu tiên nhằm thúc đẩy sự tham gia
nhưng thường thông tin chỉ mang tính một chiều mà không có phản
hồi. 4. Tham vấn. Khảo sát thái độ, tổ chức các cuộc họp khu
dân cư và tham khảo ý kiến cộng đồng. Thường lại chỉ là những
nghi thức. 5. Động viên. Bầu những thành viên xứng đáng vào ủy
ban. 6. Hợp tác. Dàn xếp để phân phối lại quyền lực giữa công
dân và nhà cầm quyền. Cả hai đều phải có trách nhiệm trong lên
kế hoạch và ra quyết định. 7.Ủy quyền. Các công dân phải nắm
giữ đa số các vị trí trong ủy ban và có quyền quyết định. Quần
chúng đã có thể chịu trách nhiệm
2.Khởi xướng và quá trình
Sự
tham gia không phải là ngẫu nhiên, cần phải được xúc tác. Người
quản lí cần quan tâm về mặt tiến độ và cũng cần để cho cộng
đồng tham gia kiểm soát những gì đang diễn ra. Quá trình đó gồm
4 giai đoạn: Khởi xướng-Chuẩn bị-Tham gia-Duy trì.
3.Kiểm soát
Người
khởi xướng giữ vai trò quan trọng trong việc quyết định mức độ
kiểm soát thế nào là vừa phải. Quyết định đó giống như là việc
đứng lên chiếc thang vậy cần phải có quan điểm vững chắc về
mức độ của sự tham gia.
4. Quyền lực và mục đích
Hiểu
biết về sự tham gia có liên quan đến hiểu biết về quyền lực:
khả năng của các nhóm lợi ích khác nhau nhằm đạt được những
gì họ muốn. Quyền lực phụ thuộc vào việc ai có thông tin và tài
chính. Nó cũng phụ thuộc vào sự tự tin và các kĩ năng. Nhiều tổ
chức không cho phép cộng đồng tham gia vì nhà lãnh đạo sợ mất
quyền kiểm soát. Tuy nhiên trong nhiều tình huống, sự tham gia đó
giúp nhà lãnh đạo đạt hiệu quả cao hơn.
5. Vai trò của người động viên
Người
động viên phải kiểm soát được tình hình. Cần phải luôn quan tâm
đến những gì họ đang tiến hành.
6.Cộng đồng và các bên có liên quan
Bên
liên quan là bất cứ ai hưởng lợi hoặc chịu tác động bởi những
gì đang xảy ra. Ai sẽ chịu ảnh hưởng từ dự án, ai kiểm soát
thông tin, những kĩ năng và tài chính cần huy động, ai trợ giúp và
ai cản trở? Không phải tất cả họ đều có vai trò như nhau. Hãy
sử dụng các nấc thang để thấy được ai có tầm ảnh hưởng lớn
nhất.
Sự
tham gia của cộng đồng cũng phụ thuộc vào từng dự án bởi các
nhóm lợi ích khác nhau quan tâm đến những vấn đề khác nhau.
7. Hợp tác
Chỉ
phát huy hiệu quả khi các nhóm lợi ích khác nhau sẵn sàng ngồi lại
với nhau để giành được mục tiêu chung. Các bên không cần phải
tương đương nhau về kĩ năng, nguồn lực tài chính hay sự tự tin
nhưng họ phải tin cậy lẫn nhau và cùng chung sức. Việc xây dựng
lòng tin và sự đồng sức có thể sẽ mất rất nhiều thời gian.
8. Sự tận tâm
Sự
tận tâm chính là đối lập của sự lãnh đạm. Người tận tâm dốc
sức để đạt mục tiêu còn kẻ lãnh đạm thì không. Điều gì dẫn
tới sự tận tâm? Đừng thuyết giảng với họ rằng "mọi người
phải quan tâm", mà hãy mời họ tham gia các cuộc họp hay phát cho họ
thật nhiều những tờ rơi minh họa. Họ chỉ tham gia vào những gì
họ quan tâm và chỉ thực sự tận tâm khi họ cảm thấy họ có thể
đạt được điều gì đó. Nếu họ thờ ơ với kế hoạch của bạn,
đơn giản là bạn chưa khiến họ quan tâm.
9. Sự sở hữu ý tưởng
Họ
sẽ không tận tâm làm việc nếu như họ không có những phần sở
hữu nhất định trong những ý tưởng đó. Nói cách khác, bạn hãy
cho họ cơ hội để khẳng định đó là ý tưởng của chính họ.
Hãy tổ chức các buổi lấy ý kiến, giúp họ xem xét tính khả thi
của từng ý tưởng và thảo luận ý tưởng đó giữa các nhóm khác
nhau.
10. Sự tự tin và năng lực
Việc
đưa những ý tưởng vào thực hiện đòi hỏi cộng đồng phải có
sự tự tin và những kĩ năng nhất định. Quá trình thúc đẩy sự
tham gia của cộng đồng bao gồm cả việc giúp họ thâm nhập vào
những lĩnh vực hoàn toàn mới. Chờ đợi họ tự nhiên phát triển
năng lực, đưa ra những quyết sách quan trọng và tham gia thực hiện
dự án là điều không tưởng. Họ cần được đào tạo cả chính
thức và không chính thức để củng cố sự tự tin, lòng tin cậy
lẫn nhau.
Trích từ "Hướng dẫn cộng đồng tham gia có hiệu quả" của David Wilcox: http://www.partnerships.org.uk/guide/index.htm
Trở về tài liệu tập huấn "Cộng đồng tham gia điều tra và đánh giá". Xem thêm "Phát huy ý thức làm chủ của cộng đồng"
© Bản quyền 1967, 1987, 2007 Phil Bartle Thiết kế web bởi Lourdes Sada
––»«–– Cập nhật lần cuối: 2012.01.17 |