Tweet
Ngôn ngữ khác
'العربية / al-ʿarabīyah
বাংলা / Baṅla
Català
中文 / Zhōngwén
Deutsch
English
Español
Filipino/Tagalog
Français
Ελληνικά / Elliniká
हिन्दी / hindī
Italiano
بهاس ملايو / Bahasa Melayu
Polszczyzna
Português
Română
తెలుగు /Telugu
Tiếng Việt
Trang Khác:
Học Phần
Sơ đồ
Từ khóa
Liên hệ
Tư liệu sử dụng
Liên kết hữu ích
CHIA SẺ HẠNH PHÚC THÔNG QUA PHƯƠNG PHÁP PRANepalViết bởi Kamal PhuyalHiệu đính bởi Tiến sĩ Phil BartleDịch bởi Thu Dương |
|
"Người
học không mấy khi chú trọng vào nội dung bài học. Thay vào đó, họ
tập trung quan sát hành vi của người dạy và xem chúng có phù hợp
với những gì mà họ giảng dạy không. Hơn nữa, người học cũng
sẽ vận dụng những gì được học vào thực tế nếu họ được
khuyến khích bởi chính sự thực hành của người dạy".
(Mr.
Uttam Dhakhwa, Diễn Đàn Chia Sẻ Về Đời Sống Tinh Thần và Sự Phát
Triển).
Tại sao phải sử dụng phương pháp PRA? Rất nhiều diễn đàn, hội thảo đã đề cập đến vấn đề này. Theo kinh nghiệm của bản thân, tôi cho rằng có 3 nhân tố chính cấu thành PRA đó là: thái độ và hành vi, nhận thức hay tầm nhìn và quá trình rèn luyện hay kĩ năng. Nhân tố thứ ba là rất rõ ràng và nhấn mạnh đến việc làm thế nào để sử dụng các công cụ PRA. Do đó nhiều người cho rằng phần lớn thời gian tập huấn đều chú trọng vào nhân tố này. Viêc tập huấn bắt đầu bằng lược sử về PRA và kết thúc bằng cách thức áp dụng các công cụ PRA.
Nhân tố thứ nhất đề cập đến vấn đề ai cần sử dụng PRA? Đâu là những phẩm chất của một người thực hành PRA. Nhân tố thứ hai nhấn mạnh tại sao cần sử dụng PRA mà không phải là các phương pháp khác. Những giá trị của PRA là gì? Tương tự như vậy, nhân tố thứ ba tập trung vào làm thế nào để sử dụng hiệu quả các công cụ PRA, quá trình ứng dụng chúng ra sao?
Sự tham gia của cộng đồng phụ thuộc vào chính thái độ của những người thúc đẩy.
Sự Phát Triển Có Nghĩa Là Sự Chia Sẻ Hạnh Phúc
Một đồng nghiệp của tôi có nói với tôi rằng sự phát triển có nghĩa là chia sẻ hạnh phúc và biện luận bằng rất nhiều trường hợp mà anh ta đã gặp. Tôi thực sự thích thú với ý tưởng đó.
Tôi đã có dịp tham quan rất nhiều dự án phát triển, có cái trị giá hàng triệu rupi, có cái chỉ vài nghìn. Một lần tôi đến một làng gần cạnh Pokhara cách Kathmandu khoảng 200 km. Chúng tôi tổ chức cho người dân cùng tham gia đánh giá một dự án cung cấp nước sạch và thực sự có một khoảng thời gian vui vẻ ở đó. Chúng tôi chia sẻ mọi việc cùng với dân làng và họ rất hạnh phúc với sự có mặt của chúng tôi. Về mặt tài chính, đó là một dự án nhỏ. Cơ quan quản lí cấp nước địa phương và một tổ chức của Nhật Bản phối hợp thực hiện dự án. Nó tiêu tốn hết khoảng 35 nghìn rupi. Một người phụ nữ chia sẻ với chúng tôi:
Những người dân làng thậm chí không thể phát âm chính xác tên của dự án đó nhưng họ luôn nhắc đi nhắc lại về những gì họ đã làm cùng với Bikase Didi, một nhà phát triển cộng đồng. Thật không may mắn là chúng tôi không có dịp gặp gỡ cô ấy nhưng qua những gì được nghe, chúng tôi thấy cô ấy rất hạnh phúc khi được làm việc cùng với những phụ nữ nông thôn. Cô ấy luôn quan niệm rằng hạnh phúc là được chia sẻ cùng người khác. Didi và những người dân đã chia sẻ hạnh phúc với nhau khi thực hiện dự án này và sự chia sẻ đó đã mang lại thành công. Dân làng không quan tâm đến số tiền đầu tư vào hay số tiền mà dự án đã tiêu tốn. Trong suốt quá trình đánh giá, họ luôn đề cập đến những niềm vui mà họ đã trải nghiệm. Niềm hạnh phúc đó sẽ khuyến khích họ làm nhiều việc khác. Họ có hợp tác xã, có ủy ban bảo quản và những nhóm tiết kiệm giúp nhau. Họ nói: "Chúng tôi rất vui vì đã tham gia vào tập thể, đã chia sẻ khó khăn cùng nhau và hưởng thụ thành quả cùng nhau".
Một tổ chức đa phương dành hẳn 1.5 triệu rupi cho một dự án cấp nước cho một làng ở huyện Nuwakot, vùng phía bắc Kathmandu. Nhưng một ủy ban phát triển của làng đó (chịu trách nhiệm khoảng 800 hộ gia đình) chỉ nhận được 5 trăm nghìn rupi ngân sách năm. Mâu thuẫn giữa dân làng và dự án nổ ra. Người dân không vui vẻ gì với dự án đó dù vấn đề cấp nước cho những vùng xa đã được giải quyết. Khi đánh giá dự án, họ nói rằng:
Đã nhiều năm dân làng được cấp nước từ một dòng suối gần đó và mọi việc cứ tiếp tục như thế. Họ không hề được hỏi về những mong muốn hay những suy nghĩ thực sự của họ. Tất cả được lên kế hoạch và thực hiện bởi những "người ngoài", những người chưa bao giờ đối mặt với các vấn đề như thiếu nước hay phải sử dụng nước bẩn. Chúng tôi nhận thấy dự án này không thể là công cụ để chia sẻ hạnh phúc. Khoảng cách giữa người dân và dự án đã được nới rộng ngay từ khi nó được đưa ra. Những nhân viên dự án chỉ coi đây là một phần công việc họ phải làm. Họ nghĩ rằng họ đã đối xử tốt với những người dân làng khi đã mang lại dự án này. Họ không sẵn sàng nói chuyện với người dân, và như thế làm sao họ có thể chia sẻ hạnh phúc với dân làng.
Kinh nghiệm đã cho chúng tôi thấy rất nhiều câu chuyện mà người dân tự giác tham gia xây dựng các công trình như đền miếu, đường xá, trường học. Họ làm tất cả những việc đó cứ như đang tổ chức một lễ kỉ niệm vậy. Phân tích kĩ một chút bạn sẽ thấy động lực của họ chính là nhu cầu chia sẻ hạnh phúc. Họ hát cùng nhau, làm việc cùng nhau, tổ chức các bữa tiệc ăn uống cùng nhau, cùng nhau vui cười khi hoàn thành công việc. Họ hạnh phúc khi cho đi hay nhận được cái gì đó hay khi chia sẻ với nhau.
Một tổ chức lớn đề nghị bạn tôi làm việc với họ. Cô ấy suy nghĩ rất nhiều, tham khảo ý kiến người khác và cuối cùng từ chối đề nghị đó. Cô ấy nói:
Chia Sẻ Hạnh Phúc Bằng Phương Pháp PRA
Chúng tôi chưa bao giờ thấy việc tập huấn PRA là tẻ nhạt. Gần đây tôi có xem lại 60 bản báo cáo tập huấn PRA. Tôi tham khảo phần đánh giá của người được tập huấn, phần thường được làm vào cuối buổi. Tôi không thấy dù chỉ là một bản nói rằng PRA là tẻ nhạt. Tôi thường thấy họ nhận xét rằng: "mười ngày tập huấn mà chỉ như mười phút vậy", "việc này giống như một trò chơi", "chúng tôi không hề thấy tẻ nhạt", "chúng tôi cười rất nhiều", "chúng tôi chia sẻ rất nhiều" hay đại loại như thế. Những gì bạn học được từ PRA, bạn cũng có thể học được từ các phương pháp khác. Tuy nhiên theo kinh nghiệm của tôi, một trong những giá trị cơ bản của PRA đó là tạo ra một môi trường để chia sẻ niềm vui. Người học sẽ không cảm thấy ở đây có sự phân chia thứ bậc hay sự khác biệt xã hội nào về điều kiện kinh tế, giới tính hay đẳng cấp. Tất cả họ cùng cười, học và chia sẻ. Sự chia sẻ đó phát triển mối liên hệ tình cảm giữa họ và đó là điều mà PRA làm được cả trong khi tập huấn và cả ở ngoài đời sống cộng đồng.
Một nhà thúc đẩy PRA đã từng chia sẻ với tôi như thế.
PRA nếu không có "chia sẻ niềm vui" thì sẽ rất tẻ nhạt và khô khan, thậm chí là nguy hiểm. Có một vị chủ tịch ủy ban phát triển cộng đồng của huyện Dhading, gần kề Kathmandu chia sẻ kinh nghiệm của mình về PRA như sau:
Kiểu thực hành PRA không có sự tham gia của đông đảo cộng đồng như thế không phải là chia sẻ niềm vui mà là cướp đi niềm vui của họ. Những hành động vì lợi ích cá nhân như thế còn làm hủy hoại giá trị của phương pháp PRA.
Những gì mà chúng ta đạt được nhờ PRA thì cũng có thể đạt được nhờ những phương pháp khác. Có thể sử dụng nhiều biện pháp khác nhau để tăng cường sự tham gia của cộng đồng. Chúng ta cũng có thể khuyến khích những người không biết chữ hay những người bị đẩy ra ngoài rìa xã hội tham gia vào quá trình phát triển cộng đồng bằng các cách khác nhau. Nhưng vai trò của PRA là rất lớn và chỉ có PRA mới tạo ra được một môi trường cho họ chia sẻ niềm vui.
Trong một cuộc phân cấp giàu nghèo ở một làng của huyện Sindhupalchowk phía đông bắc Kathmandu được tiến hành bởi chính những người dân làng, họ đã xếp một ông lão nọ vào danh sách người nghèo nhưng ông nhất định phản đối. Việc tranh cãi diễn ra khá lâu. Mọi người cố đưa ra những bằng chứng chứng minh cho sự nghèo của ông. Họ muốn giúp ông bởi mục tiêu của dự án này là các chương trình hỗ trợ người nghèo. Ông lão thực sự rất nghèo, chẳng có gì cả thậm chí ngày không đủ 2 bữa cơm. Nhưng ông nói: "Tôi không có đủ thức ăn nhưng tôi hạnh phúc. Tôi là người hạnh phúc nhất trong làng này. Mọi người đã bao giờ thấy tôi buồn phiền bao giờ chưa? Như thế thì làm sao cho tôi là nghèo được?". Thế là mọi người đành xếp ông vào hạng trung bình. Ông lão đó cũng chính là người đầu tiên tham gia vào thậm chí là điều hành bất cứ công việc tập thể nào của làng.
Chúng tôi đã nói chuyện với ông ấy rất lâu và nhận ra rằng ông có một nguồn hạnh phúc tự trong lòng. Tất cả dân làng đều cảm thấy thiếu vắng nếu ông đi đâu đó vài ngày. Những người làm PRA ở đây có thể cho rằng việc được đáp ứng những nhu cầu cơ bản là quyền của con người và sự nghèo đói có thể sẽ là cản trở lớn cho nỗ lực chia sẻ hạnh phúc. Tuy nhiên sự giàu có về vật chất không thể so sánh được với sự giàu có về tinh thần và tình cảm.
Tháng trước chúng tôi có một cuộc hội thảo về sự phát triển và đời sống tinh thần. Có người hỏi chúng tôi: "Thế nào gọi là trao quyền cho những người đã bị đẩy ra ngoài rìa xã hội?" Họ sẽ chia sẻ hạnh phúc với ai? Và đây là những kết luận được đưa ra sau buổi thảo luận:
Một trong số những vị chủ tịch các ủy ban phát triển đã bày tỏ kinh nghiệm của mình trong sử dụng PRA cho việc lên kế hoạch.
Theo kinh nghiệm mà tôi có được, PRA giúp ta chia sẻ niềm vui với cộng đồng và ngược lại, nhất là đối với những người bị tổn thương hay bị đẩy ra rìa xã hội. Tôi tin rằng nếu chúng ta nghĩ đến những mặt tích cực, thì chúng ta càng tiến gần đến sự phát triển. Nếu chỉ nghĩ đến mặt tiêu cực, chúng ta sẽ bị kìm hãm. Không thể có phát triển nếu chỉ nghĩ đến những mặt tiêu cực mà thôi.