Çeviriler :

Diğer Sayfalar:

Modüller

Site Haritası

Anahtar Kelimeler

İletişim

Faydalı Dökümanlar

Faydalı Linkler

KATILIM DEĞERLENDİRME METODLARI

PAR /PRA teknik ve metodlarının tekrar gözden geçirilmesi

Yazan : Phil Bartle, PhD

Çeviren : Hande Odabaşıoğlu

Koordinatör'ün Kaynakçası

PAR/PRA teknik ve metodlarının tekrar gözden geçirilmesi

Tutarlı olan tek şey sürecin 'Katılım ' ile tanımlanmasıdır. Katılım (kırsal ve şehirsel) toplum üyeleri katılımı veya bir organizasyon katılımı olabilir.

Genellikle sesini duyuramamış toplum üyelerine ses vermeyi ön plana çıkarıyor olacaksınız. Yönetici olarak bazı yapılar ve uyarılar sunabilirsiniz ancak içerik bir bütün olarak üyeliğin seçimi olmalıdır. Süreci kontrol etmek yerine yönetirken bilgi toplanması ve analizin yapılması genellikle katılımcılar tarafından ciddiye alınmaz.

Katılım Değerlendirme Teknikleri :

Katılım değerlendirme için birçok metod ve yaklaşım mevcuttur. Kariyeriniz süresince ilerledikçe kendi yaklaşımlarınızı oluşturup ,modifiye ediyor olacaksınız.

Bütün bunlar işe başlamanız için burada size sunulmuştur. Onlar katılımcı gruba, lokasyona, zaman ve pnların durumuna uyan diğer durumlara göre değiştirin ve şekillendirin.

Harita Yapma :

Toplum haritası oluşturmak, muhtemelen başlamak için en iyi yöntem olacaktır. Grubunuzu toplum alanı çevresinde yürüyüşe çıkarın ve bırakın alanın haritasını çıkarsınlar. Haritanın toplumsal tesisleri, kişisel ve ailesel binaları, varlıkları ve engelleri içerdiğinden emin olun. Haritayı onlar için çizmeyin.

Bir metod olarak, bireylerin ve küçük grupların ayrı ayrı harita yapmaları sonrasında ise grup olarak birlikte egzersiz yaparak bütün haritalarda yer alan unsurları sentezleyerek ve birleştirerek daha büyük bir harita (gazete kağıdı ve flipchart kullanarak ) yapmaları sağlanabilir.

Yerel insanların hazırladıkları haritalardan bilimsel olarak üretilmiş haritalardan olduğu kadar değerli bilgi temin edilebilir. Bu haritalar çizenin bakış açısını yansıtır ve kaynaklar, toprak kullanımı, yerleşim modelleri ve mesken özellikleri hakkında birçok bilgi sunar.

Bir sonraki bölümde açıklanan haritalar ve modelleme sürecine geçmeden toplum üyelerini sopalar ile toprağa kendi haritalarını çizmeleri için cesaretlendirebilirsiniz. Toprağa ve duvara harita çizme aktivitesi siz ve katılımcılar için çizim sürecini bir grup aktivitesi haline getirecektir.

Modeller :

Toplum üyeleri toprak üzerine çizdikleri haritaya sopalar ve taşlar ekliyorlarsa, basit bir model, 3 boyutlu harita oluşturmuş oluyorlar.

Katılımcılar yerine harita veya model hazırlamayın, onları katkıda bulunmaları için cesaretlendirin. Gözlemlerken bazı tesislerin diğerlerinden daha önce yapılıp yapılmadığına veya oran olarak diğerlerinden daha büyük olup olmadıklarını gözlemleyin. Bu size katılımcılar için hangi konuların daha önemli olduğuna dair öngörü sağlayacaktır.

Notlar alın, bu sizin toplumu sosyolojik olaral algılamanızı destekleyecektir. Haritanın bir kopyasını kalıcı olacak şekilde bir kağıda aktarın. Harita ve modeller daha büyük detayların kayıt altına alındığı sürece yönlendirecektir.

Toplum Envanteri Çıkarmak :

Envanter ve özellikle onun oluşum süreci katılım değerlendirmenin en önemli ve merkez unsurlarından biridir.

Toplum envanteri oluşturma süreci bazı durumlarda yarı yapısal görüşme olarak adlandırılabilir. Eğer tamamen yapısız olsaydı o zaman hiçbir sonuca varmayan rahat bir konuşma olarak kalırdı. Tam tersine 'Beyinfırtınası ' oturumu tümden yapısaldır.(Beyinfırtınası aktivitesinin toplum güçlendirmenin proje tasarlama sürecinde kullanılmaktadır ) Envanter hazırlamak ise bu ikisinin arasında bir yerdedir. Aynı zamanda görüşmenin biraz özgür olabilmesine Müsaade edilir,bu şekilde katılımcıların envanter oluşturma sürecinde katkılarını analiz etmelerine olanak tanınır.

Çalışırken bir soru dizini kullanmayacaksınız ancak üzerinden geçmeniz gereken başlıkların listelendiği ve sonrasında bu listenin tamamından bahsettiğinizi kontrol edebilmek için bir check list hazırlamanız gerekebilir. Checklist hazırlarken topluma ait varlıkların ve borçların listeye dahil edildiğinden emin olun. Kullanılabilir durumda olan tesisleri dahil edin, ne kadar iyi çalıştıklarını veya çalışıp çalışmadıklarından bahsedin. Olası ve mevcut potansiyeller ile fırsatları dahil edin. Bunun bir değerlendirme olduğunu unutmayın.

Toplumun güçlü ve zayıf yanlarının değerlendirildiği bir envanter oluşturmak hedefiniz olsun. Sizin göreviniz envanter hazırlamak değil, toplum üyelerini bunu bir grup halinde gerçekleştirmesi için yönlendirmektir.

Odak Grupları Tartışmaları :

oplum üyelerinin farklı tecrübe ve fikirleri olabilir veya toplum dışından olanlara, toplum içinden olan diğer kişiler bu fikirleri açıklamak istemeyebilirler. İşte tam burada odak grubu tartışmaları faydalı olabilir. En iyi yöntem bu süreçte tek başınıza olmamanız, bir kişinin süreci yönetirken diğer kişinin kayıt tutuyor olmasıdır.

Seçilen tartışma başlıkları genel toplum envanteri için olan başlıklardan daha az olmalıdır. İlk olarak farklı ilgi grupları için farklı oturumlar yürütün, dikkatlice katkıları kayıt altına alın ve sonrasında onları biraraya getirerek grup olarak özel kaygılarını paylaşmalarını sağlayın. Burada dikkatli olmak çok önemlidir. Toplum içerisindeki farklı ilgi gruplarını anlamaya çalışırken gruplar arasındaki farklılıkları arttırmayı ve bölünmeyi genişletmek istemezsiniz.

Bakınız eğitim materyali ; Birlik Organizasyonu.

Amacınız bütün farklı grupları birbirlerine daha fazla benzer yapmak değil, aralarındaki tolerans, anlayış ve işbirliğini arttırmaktır. Özel odak grupları size ilk aşamada birlikte çalışmanın zor olduğu farklı gruplar ile ayrı şekilde çalışma fırsatı sunar, sizin bu grupları biraraya getirmek için çalışmanız gerekmektedir.

Tercih Derecelendirmesi :

Farklı ilgi grupları ile toplum çalışması yapıyorsanız, bu grupların tercih derecelendirmelerini listelemek isteyebilirsiniz, daha sonra bu listeye grup ile birlikte bakabilirsiniz.

Tercih derecelendirmesi grup görüşmesinin başı için iyi bir ortam yumuşatıcısı olabilir ve tartışmaya odaklanmaya yardımcı olabilir.

Refah Derecelendirmesi :

Bu metod 1) toplum üyelerinin yoksulluğu nasıl tanımladığını , 2) kimlerin gerçekten yoksul olduğunu öğrenmek ve 3) zenginliğin örneklerinin katmanlaştırılması için etkili bir yöntemdir. Bu metod en iyi toplum üyeleri arasında ahenk oluştuğunda yürütülebilir.

Toplumda bulunan her bir ev aletinin ismini bir karta yazmak iyi bir metod olabilir. Toplum üyeleri arasından birkaç kişiyi seçin. Onlardan bu kartları çeşitli zenginlik ölçülerine göre gruplara ayırmalarını ve bunu rasyonel olarak açıklamalarını isteyin. Toplum üyelerinin nasıl kategorilendirdikleri,bu kategorileri oluşturma sebepleri, farklı ev aletlerini farklı gruplara yerleştirmeleri toplumun sosyo ekonomik yapısı açısından oldukça belirleyicidir.

Mevsimsel ve Tarihsel Şemalama :

Sahaya yapılan kısa bir ziyaret mevsimsel ve tarihsel farklılıkların kolayca gözden kaçmasını sağlayabilir.

Farklı şemalama teknikleri, yağmur düşme oranı, iş talebi, çiftçilik (balıkçılık,avcılık,hayvan gütme), yakıt olarak odun tedariği, hastalık vakaları, iş için göç, yemek stokları ve zaman içerisinde değişen diğer unsurlardaki değişimleri keşfetmeyi sağlar. Ortaya çıkardığını şemalar ortaya çıkan değişim ve sonuçların arkasındaki nedenler açısından bir dayanak olarak kullanılabilir.

Kurumsal Haritalama :

Başka bir yerde size toplum mobilizatörünün sosyal bir bilim adamı, çalışan bir sosyal bilim adamı olduğu söylenmişti. Kısa bir ziyaret esnasında toplumun sosyal organizasyonu ve sosyal grupların doğası ile ilgili bilgi almak oldukça zordur. Fakir ve zengin kesim arasındaki karmaşık ilişki, aile bağları ve anlaşmazlıklar ve politik gruplar arasındaki ilişkiler birkaç hafta içerisinde çözümlenemez. Katılımcı değerlendirme metodu kullanmak burada faydalı olabilir.

Toplumdaki sosyal etkileşimin en az hassas olan açılarını anlayabilmek için başlıca haber kaynaklarından olan diyagramı hazırlamalarını isteyebilirsiniz ; Venn diyagramıBu teknik kısaca, her birinin toplumda aktif olan bir grup ve kurumu temsil ettiği halka gruplarından oluşmaktadır. Halkanın boyutu görece olarak temsil ettiği grubun önemini yansıtır, halka ne kadar küçük olursa o grubun toplumda etkisi o kadar azdır. İki halkanın çakışma sayısı iki grup arasındaki işbirliği sayısını veya ortak karar verme sayısını yansıtır.

Bu metodları ne zaman kullanacağınızı bilin :

Toplumun değerlendirme sürecine katılmasını istediğiniz zamanlarda PRA/PAR metodu değerlendirme için en uygun metottur. Ancak bütün güçlendirme süreçleri için uygun yaklaşım olarak görülmemelidirler.

Örneğin bir yeteneğin aktarılma ihtiyacı tespit edildiyse kullanılacak en uygun metot değildirler. Eğitim (yetenek aktarımı ) katılımlı olabilir,öğrenciler PRA/PAR tekniğini kullanarak değil uygulayarak öğrenir..

Toplum üyelerinin bir konu üzerinde dikkatlerini çekmek için metafor, hikayeler ve deyimler kullanıyoruz. 'Bir tavuktan süt ,bir inekten yumurta istemeyin ' bu deyimlere örnek teşkil edebilir.

PRA/PAR metodundan size vermesini istediğiniz şey sadece katılım değerlendirmesi olabilir,başka bir şey değil .

© Copyright 1967, 1987, 2007 Phil Bartle
Web Tasarımı Lourdes Sada

Son Güncelleme: 08.06.2012