Tweet
Çeviriler:
'العربية / Al-ʿarabīyah
Bahasa Indonesia
Català
中文 / Zhōngwén
Deutsch
English
Español
Français
Ελληνικά / Elliniká
Italiano
日本語 / Nihongo
한국어 / Hangugeo
بهاس ملايو / Bahasa Melayu
Português
Română
Русский
Српски / Srpski
Tiếng Việt
Türkçe
Diğer Sayfalar:
Kısımlar
Site Haritası
Anahtar Kelimeler
Ulaşım
Faydalı Dokümanlar
Yararlı Linkler
İçerikler:
İçerikler:
İçerikler:
İçerikler:
İçerikler:
BEYİN FIRTINASINA YOLCULUK
hazırlayan Phil Bartle, PhD
çeviren Aslı Günaydın Calma ve F Jeral
Yaardımcı için notlar
Katılımcı grup kararları elde etmek için beyin fırtınası seansı bir araç olarak nasıl kullanılır
Özet:
''Beyin Fırtınası'' grubun güçlenmesini kolaylaştırmada çok önemli bir araçtır. Bu belgede beyin fırtınası seansının kurallarının ve yapısının ardında yer alan bazı sebepler tartışılmaktadır. Belge ayrıca düşük gelirli toplumları güçlendirmenin ve kapasitelerini arttırmanın genel amacının beyin fırtınasına nasıl bağlantılı olduğunu de gösterir.
Giriş:
Beyin Fırtınası " üzerine olan iki sayfalık bildiri kapasite artışını sağlamak amaçlı beyin fırtınası seanslarını kolaylaştırmayı öğrenen eğitmenleri hedefleyen bir taslaktır -''nasıl yapılacak'' tarifidir-. Prensiplerin teorisini veya açıklaması ile içermez. Belge bu bildiriyi tamamlama amaçlıdır ve de bu beyin fırtınası seanslarının neden bu şekilde yapılandığı ve bazı temel kuralların beyin fırtınası seanslarının özel hedeflerine ve genel anlamda kapasite gelişimine nasıl katkıda bulunduğu hakkında bazı soruları gündem getirir.
- katılımcı grup kararları;
- yardımcının rolü;
- ''eleştirisiz'' ve ''tartışmasız'' maddelerinin temel kuralları;
- duvarda tahta veya kağıt kullanımı;
- içerik ve başlıkların sıralaması;
- ''öncelik verme'' süreci; ve
- organize etme ve harekete geçme çağrısı.
Beyin fırtınası, hedefin tümüne ulaşmada çok güçlü bir araç olma potansiyeline sahiptir; düşük gelirli toplumları güçlendirme gibi (kalıcı gelişim). Toplumu güçlendirmeye, kendi kaderi hakkında hayati kararlar alması konusunda toplumun kapasitesini yapılandırmaya ve ulusun ve dünyanın demokratik süreçlerinde hakkettiği rolü oynamasına yardımcı olur. Tüm araçlarda olduğu gibi, bu aracın da zarardan çok fayda sağlaması için kullanıcıları tarafından doğru anlaşılması ve uygun bir biçimde kullanılması gerekir.
Yaratıcı veya Katılımcı Grup Karaları:
Beyin fırtınası seansının amacı, bireyden ziyade gruba, grup tarafından ve bir bütün olarak grup için bir veya birden çok karar alma amacına yönelik ortamı sağlamaktır. Bu durum oluşabilecek herhangi bir üstünlüğü veya gruplaşmayı azaltır. Genelde katılım sağlamayan (her ne sebepten olursa olsun) gruptaki bazı bireylerin katılımlarının özel aktif teşviki ile tüm katılımcıların katılımını arttırır.
Beyin fırtınası seansının doğrudan amacı ''yaratıcılık'' değildir. Problemlere yenilikçi ve geleneksel olmayan çözümler sunulması memnuniyetle karşılanır, ancak seans yeni bir fikir üretilmedi diye başarısız sayılmaz. (Seferberlik sürecinin tamamında, hem güçlendirme sürecini engelleyen fikirlerin ve inançların ayrılması hem de güçlenmeye katkıda bulunduğu sürece yeni fikirlerin gruba sunulmasına destek verilir). Bazı fikir ve inançlar grup için yeni olabilir, örneğin kendilerini etkileyecek kararlar alma konusunda hakları ve görevlerinin olması, pasif kalmanın görevleri arasında yer almadığı, hiçbir şey yapmamalarının Tanrı'nın iradesi olmadığı, kültürel bütünlüğün işlevi olmayan geleneksel uygulamalara devam etmek olmadığı, hastalığı, yoksulluğu ve zulmü pasif olarak kabul etmeleri gerekmediği gibi. Bazı fikirler evren için yenilik anlamında yaratıcı olmazken katılımcı grup için yeni olabilir.
Katılım yaratıcılıktan önde gelir. Beyin fırtınası seansında grubun bir bütün olarak yaratıcılığı ise bireysel yaratıcılıktan önde gelir.
Burada maksat, gruptaki herkesin karar alımına katılımını destekleyen eğitim seansları düzenlemektir. Seans esnasında alınacak kararların toplumu veya grubu bir bütün olarak etkileyecek önemli kararlar olması gerekir. (Bu sadece sınıfta öğrenilen bir çalışma değildir).
Seans esnasında geçici olarak yürürlükte bulunan temel kurallar genelde katılım sağlamayanları katılıma teşvik eden (karar alma konusunda) bir ortamı destekler.
Yardımcının Rolü:
Beyin fırtınası seansında yardımcının rolü önemli bir yer tutar. Organizasyondan yoksun bir şekilde bir araya getirilmiş ve kendi başlarına bırakılmış bireyler önemli grup kararlarını almak amaçlı kendiliğinden organize olmayacakları gibi alınan kararlar da grup üyelerinin ortak kararı olmayacaktır, özellikle karar alımlarına katılım sağlamayanlar olduğu sürece.
Bir yapıya ihtiyaç vardır; örneğin bir takım temel kurallar ve bu sürecin planlandığı şekilde devam etmesi için düzenli bir yöntem gerekir. Yardımcının birincil görevi bir yapının olmasını ve onun korunmasını sağlamaktır. Daha sonrasında yardımcı, kararların yardımcı tarafından veya grup içinde yer alan birtakım kişiler veya bir birey tarafından değil bir grup olarak üyeler tarafından verilmesi gerektiğini örneklerle açıklamalıdır. Bu durum yapının desteklediği ve bir grup seansında katılımcıların önerilerini bir araya getiren yardımcı tarafından gerçekleştirilen eylemlerin ürünüdür.
Yardımcının liderlik alanında birçok beceri ve tecrübeye ihtiyacı vardır. Yardımcının bu becerilere sahip olması ve bunları toplum gruplarını hareketlendirme ve organize etmede kullanması ancak bu becerileri kişisel amaçlar ve bireysel politik kazanımlar için kullanmaması önemli bir durumdur. Yardımcı kişi, organizasyondan yoksun bir araya getirilmiş bireysel katılımcıları karar alma özelliğine sahip gruplar olmaları konusunda yapılandırıp şekillendiren süreçte liderlik rolüne sahiptir. Beyin fırtınası seansını organize eden o faaliyetler, katılımcılar tarafından değil, ''yukarıdan aşağıya'' doğru yardımcı tarafından tanıtılır ve gruba, grup kararları alması (aşağıdan yukarıya) konusunda rehberlik edilecek şekilde düzenlenmiştir.
''Eleştirisiz'' ve ''Tartışmasız'' Maddelerinin Temel Kuralları:
Demokratik siyasi sistemde, eleştiri yapmaya müsaade edilir, ve hatta eleştiri teşvik edilir, özellikle de güvenilir liderlerin halkın iradesi dışında hareket etmeye başladığında sıradan halkın o liderler hakkında eleştiride bulunmaları gibi. Ancak beyin fırtınasının yapısında ve kurulumunda açık eleştiri bastırılmıştır.
Utangaç
(çekingen) olanları cesaretlendirin.
Yardımcının,
saçma da olsa tüm önerileri teşvik etmesi gerekir. Bazı katılımcılar size
meydan okumak için kasten saçma önerilerde bulunabilir. Sorun değil. Ters tepkiye
gerek yok; değer yargısında bulunmaya gerek yok; sadece tahtaya bu fikri de yazın.
Öncelik verme sürecinde (aşağıya bakınız), işe yaramayacak öneriler sessizce elenir. Listede yer almalarında bir sakınca yoktur, ama bu zaman zarfında çekingen katılımcılar cesaretlendirilmiş olurlar. Önerilerinin halk tarafından ince elenip sık dokunmadığını öğrenince ve önerilerini anında savunmaları gerekmediğini görünce katılıma daha sıcak bakarlar. (Yöneten güvenilir bir ortam yaratmıştır). Açık eleştiri kişiye tehdit gibi gelebilir. Beyin fırtınasında doğrudan eleştiri, işe yaramayan önerilerin sessizce elenmeleri işlemine kadar ertelenir. Bu yöntem ile o önerilerin güvenilirliği şüphelidir ancak katılımcının güvenilirliği sorgulanmaz.
Karşılıklı konuşma, katılımcılar arasındaki diyalog ve tartışmalardır. Bir öneride bulunduğunda, yardımcı bu öneriyi sakince herhangi bir tepki vermeden, cevaplamadan veya yorum yapmaksızın tahtaya yazmalıdır ve diğer katılımcıların da aynı şekilde davranmalarını sağlamalıdır. Bu, yardımcının tarafsız olduğu kavramını destekler, ve gruba herhangi bir fikri zorla kabul ettirmeye çalışmadığını sadece bir bütün olarak grubun seçeneklerinin ortaya çıkmasını sağladığını gösterir.
Sıradan (beyin fırtınası olmayan) seanslarda, karşılıklı konuşma ve tartışma memnuniyetle karşılanır, ancak bu durum beyin fırtınası seansında işlevsel değildir. Çünkü onlar değerli olan zamanı boşa harcar; sizi önemli meselelerden uzaklaştıran yanılgılara sebep olurlar; ilgi odağını grup kararları alma sürecinden uzaklaştırır; ve genelde aktif ve çekingen olmayan grup üyelerini ödüllendirirken sessiz olan üyeleri geri planda bırakır.
Beyin fırtınası seansının da ötesinde, seferberlik, geçmişte sistemli olarak toplumun karar alım uygulamalarının dışında bırakılmış gruplar ve belli kategorideki insanlardan katılımın daha da fazla olmasını teşvik etmeyi amaçlar. Mobilizatör toplum hakkında birçok araştırma yapmıştır ve bu zamana kadar toplumla ilgili fazlasıyla bilgiye sahiptir.
Genelde dışlanan gruplar ve belli kategorideki insanlar: kadınlar, bazı yaş grupları (yaşlı, genç), engelliler ( fiziksel, zihinsel), yoksul ve güçsüzler, suskun bireyler (utangaç, özgüveni olmayan), etnik ve dil bakımından azınlıkta olanlar, cahil, ve savunmasız, toplum dışına itilmiş insanlardan oluşur. Önerilerin yapılması çağrısında bulunulduğunda, yardımcı, bu tarz kişileri, eğer kendiliğinden bir öneride bulunmamışlar ise öneride bulunmaya davet eder.
Yardımcı, katılımcılara eleştiri ve tartışmanın, sadece beyin fırtınası seanslarının geçici temel kuralları olduğunu ve sadece seans suresince askıya alındığını hatırlatır; eleştiri ve tartışmanın her ikisine de beyin fırtınası seansı dışında izin verilir.
Duvarda Tahta veya Kağıt Kullanımı:
Karar alma sürecinin (beyin fırtınası esnasında) grup süreci olması niyetlenmiştir. Tahta, yardımcıya, alınan kararın bireysel değil grup kararı olduğu konusundaki algıyı geliştirmede yardım eder.
Bildiride ve bu belgede kullanılan "tahta" birçok şey olabilir. Spektrumun yüksek teknoloji kısmında, yardımcının süreç sırasında saydam plastik slaytlar üzerinde bir işaretleyici kullandığı bir tepegöz olabilir. En popüleri, her yerde mevcut olabilen, kuru silgili işaretleyicili beyaz tahtalardır. İzole olmuş kırsal kesimde köylerdeki yerel okullarda, kara tahtalar (bazen siyaha boyanmış kontra plak, işaretlemesi kolay olamayan) olabilir ve yardımcı katılanların önerilerinin yazmak için tebeşir kullanır. Eğer başka bir şey mevcut değilse, yerdeki yumuşak toprağı veya kumu ve işaretlemek için sopa kullanın.
Grupların okur yazar olmadığı yerde, resimler ve semboller faydalıdır. Materyal satın alabilen daha planlı yardımcılar, tahtanın üzerine yapıştırabilecekleri çizim ve fotoğraf setleri kullanırlar (örneğin keçe tahtanın üzerine yapışan keçe resimler; "keçe" bir yumuşak bez çeşididir). Mobilizatör toplum kültürüne çok aşina olmalıdır. Araştırma gösterdi ki bir kültürdeki insanlara apaçık görünen bir resim, bir diğer kültürün insanları tarafından esas olarak değişik algılanabilir.
Bir tahta ve işaretleyici kullanmak işlemin gerekli bir parçasıdır; daha objektif veya "araya mesafe koyarak" kararlar vermeye yardım eder, belli kişilerle daha az bağlantılıdır. Eğer her şey sözelse, süreç o kadar etkili değildir. Saçma öneriler yazıldığında, fakat daha sonra sessizce silindiği veya görmemezliğe gelindiği zaman, hiç kimse utandırılmaz. Önerilerin yeniden düzenlenmesi, onların önceliklendirilmesi çok şeffaf ve açıktır ve odağı bireylerden uzaklaştırır.
Bu sebeplerden dolayı, tahta ve işaretleyici beyin fırtınası süreç ve yapısının gerekli unsurlarıdır.
İçerik ve Konuların Sırası:
Herhangi bir kararlar seti seçilebilir. Bu modüller serisinde sunulan üçü toplum projeleriyle bağlantılıdır:
- Biz ne isteriz?
- Biz neye sahibiz?
- İstediğimizi almak için sahip olduğumuzu nasıl kullanırız?
- Yaptığımız zaman ne olacak?
- Nereye gitmek isteriz?
- Neredeyiz?
- Olduğumuz yerden olmak istediğimiz yere nasıl gideriz?
- Yaptığımız zaman ne olacak?
- Problem nedir?
- Probleme çözüm olacak amacı tanımla;
- Amacı sayılabilir hedef setlerine geliştir (SMART);
- İnsan kaynaklarını ve kısıtlamaları belirle;
- İnsan kaynaklarını kullanmak için bir stratejiler seti oluştur, kısıtlamalardan kaçın ve hedefleri edin;
- En etkili stratejiyi seç;
- Organizasyon üstüne karar ver (yapı, kim ne yapar, bütçe, program); ve
- Kontrol etme, raporlama, değerlendirme üzerine karar ver.
İlk iki versiyondaki sorular yönetim eğitiminin temel dört sorusudur. Onlar gerçekten aynı şeyi söylemenin biraz farklı yollarıdır. Yöneticilik ve Planlamadaki Dört Temel Soru ya bakınız. Üçüncü versiyon aynı dört anahtar soru setinin bir proje dizaynı için ortak biçime genişlemesidir (sıklıkla proje önerisi olarak da kullanılır). Toplum Projesi Dizaynı na bakınız.
Grubun hakkında karalar vereceği biraz içeriğe veya konular setine sahip olması önemlidir. Eğer grup bir araya getirilir ve hadi yalnızca bir yaratıcı kararlar grubu öne sürün denirse, o amaçlarımıza hizmet etmeyecektir. Onlar "Ne hakkında kararlar?" sorusunu soracaklardır.
Yukarıdaki her üç versiyonda, her bir işaretli madde bir karar verme seansıdır. Yardımcı soruyu ortaya atar, sonra katılımcılara önerilerini sorar (gerekirse temel kuralları yeniden gösterin). Her bir katılan öneride bulunurken, yardımcı ne kadar saçma veya bağlantısız olursa olsun onu tahtaya yazar. Onları tahtaya yazmak, onları idare etmeyi daha kolaylaştırarak, bir öneride bulunan her bir katılımcıyla araya bir mesafe koyar.
Listelenen üç versiyonun üçü de harekete götürür, veya en azından yardımcıyı hareket için grubu organize etme pozisyonunda olma olasılığına götürür. Bu, bu "yönetim eğitimi" ni beceri transferinin ötesine götüren ve organize etmeyi ve harekete geçirmeyi içeren bir yoldur. Mobilizasyon için Eğitim e bakınız.
"Öncelik Verme" Süreci:
Seansın bu aşamasında, bütün öneriler yapıldıktan sonra, yardımcı onları tahtaya yazdığında, öncelik verme kararları verilmelidir.
Yardımcı önce önerileri yeniden düzenlemeye yardım etmeleri için bütün olarak gruba sorar. Öneriler aynı şeyi söylemenin değişik şekilleri olarak göründüğü yerde, onlar gruplanır veya tekrarlar silinir. Önerilerin benzer olduğu yerde, onlar gruplanır. Sonra onlar en önemli olanları üste kaydırma ile sıralanır. Yardımcı hangilerinin önceliğe sahip olduğuna karar vermeye yardım etmeleri için gruba sorar ("önceliğe sahip olma" daha sonra sessizce bırakılacak fikirlere katılanların hepsini mahcup olmaktan kurtarmaya yardım ederek, bir fikrin diğerinden "daha iyi" olması ve bir katılanın fikirlerinin diğerlerinden daha iyi olması kavramlarını azaltır).
Şunu belirtmek önemlidir ki, bu aşamada kısa süreli hafızaya sahip olmak faydalıdır. Her bir kararın sahibi belirtilmez. Bu herhangi birinin bir öneriyi herhangi bir katılımcının kendi kişisel malı olarak görmesini azaltır. Saçma olanlar sessizce en alta kaydırıldığı zaman, kimse incinmez veya aşağılanmaz; odak öncelik vermededir ve en önemli önerinin seçimidir.
Bu daha çok tecrübe sayesinde hünerini geliştiren yardımcının becerisini gerektirir. Önerilerin onlardan geldiğini gruba hatırlatmak faydalıdır. Grup, seansta, bir öncelik sıralamasında hem fikir olduğu zaman, yardımcı sonra önerilerin gruptan geldiğini (yardımcıdan değil) onlara tekrar hatırlatır. Yardımcı yapıyı kurmada, süreçte (temel kurallar ve seanslar nasıl yürütülür) sağlam bir lider rolünü üstlenir, fakat içeriğin (grup karar verme sürecinin) katılanlardan geldiğini ve gelmesi gerektiğini de açıkça anlatır.
Organize Etme ve Harekete Geçirme Çağrısı:
Beyin fırtınası, eğitim seansının bir çeşidi olmasına rağmen, grup karar vermesi hakkındaki eğitimi amaçlamaz. O grup karar vermesinin bir yoludur.
Yukarıda listelenen iki versiyonun dört anahtar sorusunda "Nasıl" sorusu sorulur. Üçüncü versiyonda, sondan ikinci soru (organizasyon üstüne karar ver) "Nasıl?" sorusunu sormanın başka bir yoludur. Harekete nasıl geçmeli (başarılan hedefler) grup için bir seçenek veya karardır.
Eğer bunlar bir okuldaki sınıfta veya eğitim kurumunda olsaydı, belki de katılanlar kendi öncelikli amaçlarını başarmayı nasıl organize ederlerdi hakkındaki tavsiyelerini sadece belirtir veya yazarlardı. Toplumu veya toplum grubunu güçlendirmek için olan bu yönetim seansında, tersine amaç amaçlarını gerçekleştirebilsinler diye grubu gerçekten kurmak ve organize etmektir. "Bu hareket için eğitimdir" i hatırlayın.
Bu seansın sonucu grubun yalnızca öncelikli amaçlarını seçmekle kalmadığı, fakat onları başarabilmek için uygun bir biçimde organize olduğu olacaktır.
Sonuç:
Beyin fırtınasını tanımlayan iki sayfalık bildiri bayağı basit görünür ve bir parça zorla olduğu halde temel kurallar ve yardımcının yöntemleri açıktır. Onların arkasındaki mantık zorla olmanın tersinedir, fakat bir grubu bir grup olarak kendi kararlarını vermeye başlamaları için güçlendirir ve onların arkasında yatan sosyolojik hususlar basitten uzaktır. Umarız yukarıdaki anlatımlar o hususları bir parça daha açıklığa kavuşturur.
––»«––
Bir Beyin Fırtınası Seansı:
 |