Ο ΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ
και η Διαδικασία Ασφάλειας Τροφίμων
του Ντέβιντ Στότ
προσαρμοσμένο από τον Ζακ Σλικ
μετάφραση Όλγα Παπαδοπούλου
Φυλλάδιο Παραπομπής
Παρουσίαση κοινωνικών και οικονομικών καινοτομιών
Α. Εισαγωγή:
Αυτό
που ακολουθεί είναι σκέψεις πάνω στην παρουσίαση
κοινωνικών και οικονομικών καινοτομιών σε μια
κοινότητα. Βασίζεται στην προσωπική μου εμπειρία
30 ετών στην ανάπτυξη κοινοτήτων αλλά ανταποκρίνεται
ειδικά στις εμπειρίες μου τα τελευταία 2-3 χρόνια.
Δεν είναι ένα εγχειρίδιο οδηγιών, αλλά μια προσωπική
συνεισφορά του τι μπορεί να πετύχει ή τι όχι
σε άλλα περιβάλλοντα.
Β. Εργασία με την κοινότητα:
Ο
συγχρονισμός στην παρουσίαση μιας καινοτομίας
είναι ίσως περισσότερο τέχνη παρά επιστήμη.
Στην προσωπική μου εμπειρία υπήρχαν πολλές φορές
που δε το κατάφερα σωστά.
Αυτός
που αναλαμβάνει την ανάπτυξη της κοινότητας
(και το πρακτορείο χρηματοδότησης) μπορεί να
αναγνωρίσει ένα σημαντικό θέμα ή πρόβλημα και
μπορεί να θέλει να παρουσιάσει μια αλλαγή στην
κοινότητα. Εντούτοις, αν η κοινότητα με την οποία
ασχολείται δεν ενδιαφέρεται να συμμετάσχει
στην καινοτομία, τότε το εγχείρημα θα αποτύχει
ή, στην καλύτερη περίπτωση, δε θα πετύχει εντελώς.
Το
πιο κοινό λάθος που έχω δει είναι όταν πρακτορία
ή άτομα αποφασίζουν ότι κάτι πρέπει να γίνει
και τότε επειδή "ξέρουν καλύτερα" τι να κάνουν
(άλλωστε, πληρώνονται για να το κάνουν, έτσι δεν
είναι;), προχωρούν και προσπαθούν να το κάνουν.
Είναι κατανοητό από μια την οπτική της υπευθυνότητας.
Αν δε το κάνουν, θα χάσουν τη χρηματοδότησα. Αλλά
αυτή η συμπεριφορά αποκλείει την συμμετοχή της
κοινότητας και, ως αποτέλεσμα, η δράση του κινητοποιητή
δε θα πετύχει.
Γ. Θέστε ερωτήσεις ώστε να γνωρίσετε την κοινότητα:
Πώς
θα γνωρίσει ο κινητοποιητής τις ανάγκες και
τα προβλήματα της κοινότητας; Ο σοφός κινητοποιητής
πρόωτα από όλα θα θέσει στον εαυτό του ερωτήσεις
όπως:
- Είναι
αυτή "μια ιδέα που ήρθε ο καιρός της" ή μια ιδέα
που πιστεύει ο κινητοποιητής ότι πρέπει να γίνει
αποδεκτή;
- Υπάρχουν
δημόσιες έγνοιες που εκφράζονται στα μέσα μαζική
ενημέρωσης, σε συζητήσεις με ντόπιους;
- Είναι
αυτό ακόμη ένα από τα πολλά τοπικά ζητήματα και
προβλήματα; Και αν ναι, ποιός είναι ο καλύτερος
τρόπος να το παρουσιάσουμε;
- Αισθάνονται
οι άνθρωποι αδύναμοι να πράξουν για αυτό το ζήτημα
ή είναι προετοιμασμένοι να κάνουν κάτι για αυτό,
είτε στην ιδιωτική τους ζωή είτε δημοσίως;
- Ποιοί
άνθρωποι εκφράζουν ενδιαφέρον να κάνουν κάτι
και ποιοι άνθρωποι είτε αρνούνται, αγνοούν ή
παραπονιούνται για αυτό και δεν είναι προετοιμασμένοι
να δράσουν;
- Ποιοι
εμφανίζονται ως οι ντόπιοι που "κινούν τα πλήθη"
και θέτουν γνώμες; Πώς θα μπορούσαν να αναμειχθούν
στην διαδικασία;
- Υπάρχει
η ανάγκει να αυξηθεί η ενημέρωση και το ενδιαφέρον
πριν οι άνθρωποι ετοιμαστούν για δράση;
Δ. Αναμειχθείτε στην κοινότητα:
Δε
μπορώ να δώσω τη δέουσα έμφαση στην σπουδαιότητα
του να έχει ο κοινοτικός κινητοποιητής κατανόηση,
εκτίμηση και σεβασμό προς την κοινότητα για
την οποία εργάζεται.
Αν
δε ξέρετε ήδη την κοινότητα με την οποία θα δουλεύετε,
γνωρίστε τους ανθρώπους. Γίνετε μέλη σε τοπικές
ομάδες, συμμετέχετε στις συναντήσεις ανθρώπων
με τους οποίους θα δουλεύετε ή των οποίων η γνώμη
είναι σημαντική για τη διαδικασία του έργου.
Αν
είστε από την κοινότητα αλλά γνωρίζετε μόνο
ένα μέρος αυτής, προσπαθήστε να αναμειχθείτε
και σε άλλα μέρη της κοινότητας ή εργαστείτε
με άτομα αυτών των τμημάτων.
Αν
δε μιλάτε τη γλώσσα τους, όποια και αν είναι αυτή
(και υπάρχουν τόσοι τρόποι ομιλίας όσες κοινότητες
υπάρχουν) μάθετέ την και χρησιμοποιείστε την
στην ομιλία και τη γραφή σας.
Ναι,
χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια· αλλά αν δε
το κάνετε δε θα κερδίσετε το σεβασμό και τη συνεργασία
των ανθρώπων.
Ε. Γνωστοποιήστε το προφίλ του κοινοτικού ζητήματος:
Η
δουλειά σας είναι να παρουσιάσετε ή να υποστηρίξετε
το ζήτημα με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι να
το κατανοήσουν και να συσχετιστούν με αυτό.
Ανακάλυψα,
για παράδειγμα, ότι με τις πρωτοβουλίες με τις
οποίες είχα ασχοληθεί, το συμβούλιο μπορούσε
να γνωστοποιήσει το προφίλ και μαζί μ' αυτό και
την αξιοπιστία και το ενδιαφέρον του συμβουλίου
για δύο διαφορετικά προβλήματα - στέγη και τροφή.
Αυτό έγινε με την οργάνωση μιας Γιορτής Οικονομικής
Στέγασης σε ένα εμπορικό κέντρο το 1997 και μετά
με ένα Φεστιβάλ Βιολογικής Τροφής με εκθέσεις,
πληροφορίες και μια πιλοτική αγροτική αγορά
σε μια φθινοπωρινή έκθεση το 2006.
ΣΤ. Υποστηρίξτε τα μέλη της κοινότητας κατά την εργασία του πάνω στο πρόβλημα:
Πρέπει
να υποστηρίζετε την κοινότητα σε ένα θέμα με
οποιονδήποτε τρόπο είναι έτοιμοι να το αντιμετωπίσουν
αρκεί να είναι νόμιμος και να έχει μια λογική
πιθανότητα επιτυχίας.
Δουλειά
σας δεν είναι να το παίζετε ειδικοί και αυθεντίες,
αλλά να προσφέρετε συμβουλές, ιδέες και υποστήριξη
όπου χρειάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε οι άνθρωποι
να το δέχονται ή να το απορρίπτουν εύκολα.
Μη
γίνεστε θύμα των δικών σας προσδοκιών και στόχων.
Ζ. Χρησιμοποιείστε έρευνες και ομάδες εστίασες για να αναγνωρίσετε προβλήματα και να ενδυναμώσετε τα μέλη της κοινότητας:
Μια
από τις πιο συχνές τεχνικές για να συλλέξετε
πληροφορίες είναι να κάνετε μια έρευνα για να
καθορίσετε το δημόσιο ενδιαφέρον στα θέματα/προβλήματα.
Μια άλλη τεχνική καθορισμού του δημοσίου ενδιαφέροντος
είναι ο σχηματισμός ομάδων εστίασης.
Εντούτοις,
και τα δύο είναι χρήσιμα και έχουν τη θέση τους.
Αυτές οι τεχνικές θα είναι πολύ αποτελεσματικές,
αν πραγματοποιούνται με έναν τρόπο που ενδυναμώνει
τους ανθρώπους παρά απλά να τους χρησιμοποιεί
ως πηγή πληροφοριών.
Αυτό
σημαίνει να καλείτε τους ανθρώπους να λένε τη
γνώμη τους, αλλά και να τους ρωτάτε αν ενδιαφέρονται
να συμμετάσχουν σε όποιες προτάσεις έχουν εκφράσει
και έπειτα να τους καλείτε να το κάνουν και ως
συντελλεστές και ως ευεργετούμενοι της πρωτοβουλίας.
1. Έρευνες:
Για
παράδειγμα, με μια έρευνα που κάναμε με άτομα
στην Τράπεζα Τροφίμων μας το 2006, δε τους ρωτήσαμε
μόνο τη γνώμη τους σε ποια τροφικά θέματα, προβλήματα
και ανάγκες υπάρχουν. Τους καλέσαμε να συνεισφέρουν
με τις δικές τους συμβουλές για καλές πηγές τροφής
και συνταγές. Επίσης, η έρευνα θα πρέπει να ρωτά
μόνο για σχετικές πληροφορίες με τρόπο ακριβή,
με χρήση της κατάλληλης γλώσσας για το ζητούμενο
κοινό.
Τελικά,
μια έρευνα πρέπει να σας δίνει μια ένδειξη, από
τις γνώμες, των πιθανών συμμετεχόντων και μια
πιθανή "χρονική διάρκεια" της προτεινόμενης
πρωτοβουλίας.
Εντούτοις,
είναι πιο δύσκολο, να καθορίσετε την ετοιμότητα
των ατόμων για δράση με βάση την έρευνα. Μπορεί
να υπάρχουν πολλοί λόγοι γιατί οι άνθρωποι λένε
πως υποστηρίζουν κάτι αλλά δε θα καταφέρουν
να πράξουν υπέρ αυτού (π.χ. να θέλουν να πουν "το
σωστό", να μην έχουν το χρόνο ή το ενδιαφέρον
να το υποστηρίξουν ενεργά, ή να μη νιώθουν δυνατοί
να κάνουν κάτι για αυτό).
2. Ομάδες εστίασης:
Είναι
ίσως ευκολότερο να καθορίσετε τα παραπάνω προβλήματα
μέσω ομάδων εστίασης.
Εντούτοις,
υπάρχει ο κίνδυνος μερικές φορές οι ομάδες εστίασης
να χρησιμοποιηθούν λανθασμένα για να ζητήσουν
από τους ανθρώπους να συμμετάσχουν και μετά
να μην τους ζητήσουν να αναμειχθούν με τη διαδικασία.
Αυτό θα ήταν πιστεύω μια σπατάλη καλών πηγών
και κοινοτικής δυναμικότητας. Αυτοί οι άνθρωποι
θα πρέπει να καλεστούν να συμμετάσχουν στη διαδικασία
αν είναι δυνατόν, συμπεριλαμβανομένου και της
λήψης αποφάσεων.
Η
παρούσα πρωτοβουλία βιωσιμότητας της τροφής
για τις Δυτικές Κοινότητες, για παράδειγμα, θα
καλεί διαφορετικούς σεμμετέχοντες της τροφικής
αλυσίδας (γεωργούς, κηπουρούς, εμπόρους, καταναλωτές
και δημοτικούς υπαλλήλους) να συναντιούνται
για να λογαριάσουν τι μπορεί να κάνει κάθε κλάδος
για να αυξηθούν η τοπική παραγωγή τροφής, οι
πωλήσεις και η κατανάλωση. Καθένας θα ερωτάται
να σκεφτεί τι χρειάζεται ο κλάδος του για να
το πετύχει αυτό και τι υποστήριξη θα χρειαστεί
από τους άλλους κλάδους. Έπειτα, αυτοί οι κλάδοι
μαζί: θα συναντιούνται, θα συνεργάζονται σε ένα
συνδυασμένο σχέδιο, θα θέτουν ρεαλιστικούς στόχους
και θα εργάζονται για να τους υλοποιήσουν.
Αν
έχετε θετική ανταπόκριση όσον αφορά το πλήθος
ανθρώπων που θα προσφερθει να συμμετάσχει στη
συζήτηση ενός προβλήματος, θα ξέρετε ότι αναγνωρίσατε
ένα πραγματικό ζήτημα.
Ο
σοφός κινητοποιητής θα ρωτήσει τον εαυτό του/της
ποιοί είναι αυτοί οι κοινοτικοί άνθρωποι, τι
ποσοστό του πληθυσμού αντιπροσωπεύουν και ποιός
είναι ο καλύτερος τρόπος να τους αναμείξει στη
διαδικασία. Αν αυτή είναι μεγάλη πρωτοβουλία
της κοινότητας, θα εργαστεί στο να φέρει αυτά
τα τμήματα του πληθυσμού μαζί. Αν οι ομάδες ή
τα άτομα δε ταιριάζουν για να συνεργαστούν ή
δε θέλουν να το κάνουν, θα μπορούσε να δράσει
ως μέσο επικοινωνίας μεταξύ τους.
Εντούτοις
με μια πρωτοβουλία κοινότητας ευρείας εστίασης,
ειναι συνετό να αναμειγνύονται στη διαδικασία
όσο το δυνατόν περισσότερα τμήματα. Βάσει της
δικής μου εμπειρίας, υπάρχουν αυτοί που μιλάνε
και αυτοί που πράττουν, άνθρωποι της ιδέας και
άνθρωποι της δράσης. Αναμείξτε τους όλους με
τρόπους που συμπληρώνουν ο ένας τον άλλον, αν
μπορείτε.
Δώστε
προσοχή: Μην επιχειρήσετε να "φέρετε όλη την
κοινότητα μαζί" για ένα θέμα/πρόβλημα ακόμη από
την αρχή. Αν έχετε να κάνετε με ένα σημαντικό
ζήτημα ή αν η ποικιλία των ιδεών, εγνοιών και
γνωμών είναι πολύ μεγάλη, δε θα μπορέσετε ίσως
να φτάσετε σε συμφωνία και να βρείτε πιθανές
λύσεις. Ως αποτέλεσμα, οι επόμενες συναντήσεις
θα προσελκύουν όλο και λιγότερους συμμετέχοντες.
Αντ' αυτού, αρχίστε με μικρή ομάδα εστίασης και
βαθμιαία αυξήστε την συμμετοχή των ατόμων και
ομάδων καθώς αναγνωρίζονται ζητήματα και αναπτύσσεται
σχέδιο δράσης.
Η. Υπευθυνότητα των πρακτορίων χρηματοδότησης:
Ως
κινητοποιητής πώς μπορείτε να συμφιλιώσετε
την αρχική αμφιβολία της "ανταπόκρισης σε κοινοτικά
οφέλη" με την ανάγκη για "υπευθυνότητα" ή ανταπόκριση
σε προσδοκίες που θέτονται από το πρακτορείο
χρηματοδότης;
Ανακλάλυψα
ότι πρέπει να θέσουμε στόχους (π.χ. στόχος 1 -Χ
άτομα να συμμετάσχουν σε αυτήν τη δραστηριότητα,
στόχος 2 - η πρωτοβουλία Ω να πετύχει το Ζ ποσοστό
υποσήριξης ή ανταπόκρισης μέχρι μια ημερομηνία).
Αυτό πρέπει να γίνει με τον όρο ότι η κοινότητα
θα καλεστεί να συμμετάσχει στη θέση στόχων και
αν επιλέξουν να μη το κάνουν, αυτό το συγκεκριμένο
θέμα του προγράμματος δε θα υλοποιηθεί.
Με
μια πρόσφατη πρόταση, για παράδειγμα, μπόρεσα
να λάβω χρηματοδότηση για μέχρι και έξι προτεινόμενες
πρωτοβουλίες στις οποίες οι έρευνές μας έδειξαν
ότι οι άνθρωποι ενδιαφέρονταν. Στο τέλος, καταφέραμε
να πετύχουμε τις τρεις από αυτές τις έξι. Το πρακτορείο
χρηματοδότησης ήταν πολύ ικανοποιημένο με τα
αποτελέσματα και αργότερα χρηματοδότησε την
πρότασή μας για τα επόμενα βήματα στην περιοχή.
Θ. Ευχαριστίες:
Με
λίγα λόγια, αυτό είναι. Ελπίζω αυτό το άρθρο να
είναι χρήσιμο και οποιαδήποτε σχόλια και συμβουλές
είναι καλοδεχούμενες. Θέλω να ευχαριστήσω πολλά
άτομα που με βοήθησαν είτε να αναπτύξω ή να υλοποιήσω
ό,τι περιγράφεται εδώ. Συγκεκριμένα, θα ήθελα
να ευχαριστήσω τον Δρα Φιλ Μπαρτλ, τον Τζον Μίτσελ
και την Μπέρνις Λέβιτς Πάκφορντ· αλλά επίσης
και κυρίως, βαθύτατα ευγνωμονώ τους πραγματικά
υπέροχους ανθρώπους με τους οποίους είχα την
ευχαρίστηση να συνεργαστώ στις Δυτικές Κοινότητες
τα τελευταία δύο χρόνια.
Σημείωση του Φιλ:
Ο
προσεκτικός αναγνώστης θα παρατηρίσει τη αντίφαση
όπου ο Ντέιβιντ προτίνει πως δεν είναι απαραίτητο
να συνεργαστεί όλη η κοινότητα ενώ το κεντρικό
υλικό της ιστοσελίδας προτίνει ότι η οργάνωση
ενοποίησης είναι
ένα σημαντικό στοιχείο στον κύκλο κινητοποίησης.
Η διαφορά είναι στο περιβάλλον. Κάθε κοινότητα
είναι διαφορετική και ο κινητοποιητής πρέπει
να προσαρμόσει τον κύκλο ώστε να είναι κατάλληλος
για την κάθε μια. Το κεντρικό υλικό γράφτηκε
αρχικά για κοινότητες χαμηλού εισοδήματος στην
Αφρική. Η δουλειά του Ντέιβιντ έχει βασιστεί
σε μια ομάδα προαστιακών κοινοτήτων γύρω από
την πόλη της Βικτώρια στον δυτικό Καναδά, οι
οποίες είναι γενικά πιο πολύπλοκες, και έχουν
υψηλότερα εισοδήματα κατά κεφαλή. Στην εκπαίδευση
διαχείρησης, λέμε "Δε χρειάζεται να είσαι κακός
για να γίνεις καλύτερος". Ο Ντέιβιντ το παραφράζει
και λέει "Δε χρειάζεται να είσαι φτωχός και αδύναμος
για να γίνεις δυνατότερος και πιο αυροδύναμος".
––»«––
© Πνευματικά δικαιώματα 1967, 1987, 2007 Φιλ Μπαρτλ Σχεδιασμός Ιστοσελίδας: Lourdes Sada
––»«–– Τελευταία ενημέρωση: 29.01.2012
|