Traducións:

Outras páxinas:

Módulos

Mapa do sitio

Palabras clave

Contacto

Documentos útiles

Ligazóns de interese

COMPARTIR A FELICIDADE A TRAVÉS DA APR por Kamal Phuyal (Nepal) editado por Phil Bartle, PhD Traducido por Iria Castiñeiras Pérez

«Os participantes no adestramento non se concentran non contidos do mesmo, senón que observan o comportamento dos formados, sexa este consecuente coas súas ensinanzas ou non. Aínda é máis, os participantes poñerán a súa aprendizaxe en práctica se o comportamento práctico do seu formador resultoulles convincente».
(Sr. Uttam Dhakhwa, Fórum compartido da espiritualidade e o desenvolvemento).

Cal é o motivo para usar a APR? Esta pregunta tense feito en diversos fórums, ben de adestramento, ben talleres. Segundo a miña experiencia, teño observado que a APR está formada por tres compoñentes principais: a actitude e o comportamento; o concepto e a percepción; e o aspecto práctico (a aplicación das ferramentas) ou das habilidades. O terceiro punto parece moi claro, pois se centra na aplicación do aprendido e parece que a maior parte do adestramento xira en torno a el. A formación comeza coa historia da APR e termina coa aplicación das ferramentas.

O primeiro compoñente trata a cuestión: quen debería usar APR? Cales son as características precisas para os profesionais da APR? A segunda pregunta é: por que usar APR? Por que non empregar outras ferramentas? Cales son os valores da APR? Do mesmo xeito, o terceiro aspecto céntrase en como empregar as ferramentas dun modo máis efectivo.Cal é o proceso para a súa aplicación?

A participación dos habitantes depende da actitude do mediador da APR.

O desenvolvemento significa compartir felicidade

Unha vez un dos meus colegas díxome: «Sabes o que significa desenvolvemento? Por propia experiencia, diría que principalmente é compartir a felicidade cos demais». Explicoume isto a través de diferentes casos reais e gustoume a súa idea de desenvolvemento.

Tiven oportunidades de visitar moitos proxectos de desenvolvemento: algúns nos que se gastaban millóns de rupias, outros nos que apenas uns miles. Un día estaba nunha vila preto de Pokhara, a 200 km. de Katmandú. Estábamos a facer unha avaliación participativa sobre un proxecto relacionado coa auga potable. Pasámolo moi ben alí, pois puidemos compartir moito cos habitantes e eles estaban moi felices de que estivésemos alí. Era un proxecto pequeno en termos monetarios, unha colaboración entre a dirección comarcal de concas e unha organización xaponesa. Completaron o proxecto cun gasto aproximado de 35.000 rupias. Mentres estábamos alí, as mulleres explicáronnos o seu proxecto:

Os veciños nin sequera poden pronunciar correctamente o nome das organizacións correctamente: o único que dicían unha e outra vez era que estaban contentos por traballar con aquela Bikase Didi («cooperante - irmá»). Por desgraza, non puidemos coñecela, pero o que compartiron con nós, do que nos dimos conta, era de que ela era feliz traballando con mulleres do rural. Acabamos descubrindo que o seu único lema era compartir a felicidade cos outros, e tanto os veciños como a Didi o fixeron. O proxecto da potabilización da auga foi o seu medio para compartila, e foi esa felicidade o que acadou o éxito do proxecto. Os habitantes non se preocupan das horas que fixeron falta, nin lembran canto foi o que gastaron: durante todo a avaliación, o único que repetían era a felicidade que sentiran e que os animou a emprender outros proxectos. Hoxe, teñen a súa propia cooperativa, formaron un comité de mantemento entre as mulleres e grupos de aforro. «Estamos contentos por ser parte do grupo e vimos aquí, compartimos os nosos problemas e é ben certo que compartimos a nosa felicidade», explican.

Unha das maiores organizacións multilaterais gastou 1'5 millóns de rupias nun proxecto de potabilización de auga nunha aldea do distrito de Nuwakot, no norte de Katmandú. Non obstante, o comité de desenvolvemento do pobo, que dá cobertura a 800 familias en diferentes pobos, reciba tan só 500.000 rupias do goberno como presuposto anual. Neste caso, producíronse problemas entre o proxecto e os veciños, que non estaban contentos con este aínda que solucionara o problema de ter que ir a por auga a unha gran distancia. Na súa avaliación do proxecto expuxeron:

Durante moitos anos, os aldeáns ían na procura de agua a un pobo veciño, e é posible que o continúen a facer nos próximos anos. Non se lles preguntou o que é que querían, que estaban a pensar. Todo foi planeado por estraños e tamén implantado co apoio de certa xente que non tiña problemas coa auga. É un caso no que vemos que o proxecto non supuxo compartir a felicidade. O abismo entre os habitantes e a xente responsable do proxecto fíxose máis e máis grande dende que este comezou. Parece que o equipo tomou o proxecto como calquera outra parte do seu traballo. Pensaban que eran amables ao traer ese proxecto ao pobo, pero non se tomaron o tempo de falar con eles e, senón falas coa xente, como podes compartir a felicidade?

A nosa historia di moito sobre o traballo participativo feito pola propia comunidade. Podemos atopar xente que construíu templos, estradas, pozos, estanques, escolas... Acostumaban a realizar estas tarefas como se estivesen a celebrar unha cerimonia. Se continúa a analizar, verá que a maior motivación tras todo isto era compartir a felicidade. Cantaban canción, dirixían o traballo social de forma colectiva, compartían a comida nas festas, rían e pasábano ben mentres terminaban o seu traballo. Ás veces parecía que compartían a súa felicidade ao dar algo os demais, outras veces, recibíndoo, e noutras ocasións, compartindo o que xa tiñan.

Unha vez, unha gran organización ofreceu un traballo a un dos meus colegas. Ela pensouno moito, pediu consello e, finalmente, rexeitouno. Dixo:

Compartir a felicidade a través da APR

Ata agora, non nos temos encontrado cun adestramento da APR aburrido. Fai pouco que revisei 60 informes; consultei a avaliación feita polos participantes, que se fai na maioría dos casos ao final da formación. Non atopei en ningún documento alusións a que a APR sexa aburrida; o que si atopei foran frases como «dez días pasan como dez minutos», «o proceso de aprendizaxe foi como estar a xogar», «non nos sentimos aburridos», «rimos moito»... O que se aprende coa APR pódese aprender de outros xeitos. Non obstante, un dos principais valores da APR, baixo o meu punto de vista, é que crea un ambiente idóneo para compartir a felicidade. Os participantes non senten unha xerarquía, non pensan que exista ningunha diferenza (socioeconómica, de casta, de xénero). Todos rin, aprenden e comparten. Compartir ese sentimento crea un vínculo afectivo entre os participantes, que é o que conseguiu a APR durante a formación ou na comunidade.

Pero a APR sen «compartir a felicidade» tórnase aburrida e demasiado técnica e, en ocasións, pode resultar perigosa. Os presidentes do comité de desenvolvemento do pobo bo distrito de Dhadhing, preto de Katmandú, compartiron as súas experiencias sobre unha «banda APR»:

Esta case de APR non participativa non comparte a felicidade; senón que se a quita o resto. É máis, estes exercicios de APR, con intereses creados, arruína todos os valores da APR.

Sexa o que sexa que fagamos a través da APR, pódese facer de outros xeitos. Empregar outras técnicas tamén pode elevar a participación entre a comunidade. Con elas, podemos alentar aos marxinados e analfabetos a participar nos procesos de desenvolvemento. Pero o valor máis importante, ou contribución, da APR é que ten o potencial de crear un ambiente propicio para compartir a felicidade.

Nunha ocasión levouse a cabo unha clasificación de benestar nunha vila do distrito de Sindhupalchok, na parte noreste de Katmandú, por un grupo de xente da aldea. Un home vello, que formaba parte do grupo, foi posto na «clasificación máis baixa (de pobreza)». O home negou isto e comezou unha longa discusión. Outros quería probar que tratábase dunha persoa pobre mediante exemplos. De feito, querían axudalo, pois o proxecto tiña programas para os pobres. O vello non tiña nada: apenas podía conseguir dúas comidas cada día. Dixo: «Non teño comida suficiente, pero son feliz. Son a persoa máis feliz da aldea, sabédeo. Alguén me ten visto triste ou deprimido? Como podédesme chamar pobre?» En realidade, tratábase do home que sempre participaba en primeiro lugar, ou que lideraba, calquera traballo social. Ao final, decidiron situalo na «categoría media».

Despois deste exercicio, falamos largo e tendido co home. Descubrimos que el mesmo era unha fonte de felicidade, pois os seus veciños sentían a súa ausencia cando marchaba por uns días. O equipo da APR deuse conta de que, por suposto, as necesidades básicas son un dereito mínimo de todas as persoas, e a fame pode causar estragos na procura da felicidade. Non obstante, o benestar económico non se pode comparar co emocional ou espiritual.

O pasado mes falamos sobre o desenvolvemento e a espiritualidade. Alguén preguntou: «Que pasa co fortalecemento dunha sección marxinada da sociedade?» Con quen comparten a súa felicidade? Esa reflexión levounos a certas conclusións:

Un dos presidentes do comité de desenvolvemento do pobo explicou a súa experiencia sobre o uso da APR na planificación.

Foi a través deste proceso onde aprendín, das experiencias que xa tivera, que a APR axúdanos a compartir a nosa felicidade cos aldeáns do mesmo modo que eles a comparte con nós, especialmente os vulnerables e marxinados. Penso que a reflexión sobre os aspectos positivos de calquera cousa pode axudarnos a avanzar no desenvolvemento. Pensar só nos negativos aprisiónanos: non podemos avanzar se só nos concentramos no negativo.

Kamal Phuyal
Nepal

Artículo presentado no taller IDS , «Camiños á participación»

© Copyright 1967, 1987, 2007 Phil Bartle
Deseño da web por Lourdes Sada

––»«––

Última actualización: 13.02.2012