Mga Pagsasalin-wika:
'العربية / Al-ʿarabīyah |
ANG ANIM NA PANGUNAHING SALITAsinulat ni Phil Bartle, PhDisinalin ni May M. Virola, Lonela BloxomDEMOKRASYA Ang salitang, "demokrasya," ay mula sa lumang salita ng mga Greko, wherekung saan ang "demo" ay nangangahulugan ng mga tao (gaya ng demograpiya) at "krasya (cracy)" ay kapangyarihan (gaya ng byurokrasya o aristokrasya). Ang salitang demokrasya, kung gayon, ay nangangahulugan ng ¨lakas ng mga tao¨. "Kasalungat dito, ang Gresya ay hindi masyadong demokratiko, sa kadahilanang ang kanilang ekonomiya ay base sa mga trabaho ng mga alipin. Marami ang uri ng demokrasya: halimbawa, demokrasyang kinakatawan o kumakatawan (kung saan ang mga tao ay humahalal ng mga katawan o representante sa parliamento o kongreso) upang gumawa ng mga pasya para sa kanila, at ang pakikilahok na demokrasya kung saan ang mga tao ay kasangkot sa paggawa ng mga pasya. Bilang isang tagapagpakilos, ikaw ay hinihikayat ng itaguyod ang demokrasya, halimbawa sa mga proyekto ng komunidad, pero ikaw ay hindi kailangang tumulad sa sistema ng kongreso ng Pilipinas. Humanap ng akma sa lipunan o komunidad. العربيّة: الديمقراطية, Bahasa Indonesia: demokrasi, Català democràcia, Deutsch: demokratie, Ελληνικά: Δημοκρατία, English: democracy, Español: democracia, Filipino/Tagalog: demokrasya, Français: démocratie, Galego: democracia, हिन्दी : लोकतन्त्र, Italiano: democrazia, 日本語: 民主主義, 한국어 / Hangugeo: 민주주의, Malay: demokrasi, Nederlands: democratie, Português: democracia, Română: democratie, Pyccкий: демократия, Srpski: demokratija, Tiên Việt: dân chủ, Türkçe: demokrasi, ردو (Urdu): جمہوریت, 中文: 民主DEMOKRATISASYON At isang proseso ng pagbabagong panlipunan na patungo mas maiging pagpapasyang politikal ng mga tao. العربيّة : إقامة الديمقراطيّة , Català: democratització, Deutsch: Demokratisierung, Ελληνικά: εκδημοκρατισμοσ, English: Democratization, Español: democratización, Français: démocratisation, हिन्दी : लोकतन्त्रीकरण, Italiano: democratizzazione, 日本語: 民主化, Português: democratização, Română: democratizare, Srpski: demokratizacija, ไทย: กระบวนการพัฒนาประชาธิปไตย Türkçe: demokratikleşme, اردو: جمہوریت 中文 : 民主化KAKAYAHAN/KAPASIDAD Ang kakayahan kapangyarihan o lakas ng isang komunidad o organisasyon. العربيّة: قدرة, Bahasa Indonesia: kapasitas, বাংলা : সক্ষমতাঃ, Català: capacitat, Deutsch: Macht, empowerment, die stärkung, leistungsfähigkeit, Ελληνικά: δυνατότητες, ισχύς, δύναμη, English: capacity, power, strength, Español: capacidad, potenciación, Euskera: gaitasuna, Filipino/Tagalog: kakayahan, pagpapalakas, Français: capacité, empowerment, Galego: capacidade, हिन्दी : क्षमता, Italiano: empowerment, 日本語: 容量, 強くする, Kiswahili: uwezo, Malay: kapasiti, Português: capacidade, fortalecendo, Română: capacitate, Pyccкий: paзвития, Af Soomaali: awooda, Srpski: sposobnost, ไทย: ขีดความสามารถ, Tiên Việt: năng lực, tăng cường, Türkçe: kapasite, 中文 : 能力PAGTATAYO NG KAKAYAHAN Pagdagdag sa ¨kapasidad" (kakayahan) ng isang komunidad o organisasyon. Pagsasakapangyarihan. Pagpapalakas. Tignan Mga Elemento ng Lakas para sa listahan ng anim na elemento ng pagtatayo ng kakayahan. Ang pagkakaiba ng paglilinang ng kakayahan at ng pagtatayo ng kakayahan ay makikita sa kung saan nanggagaling ang lakas ng paglago o pag-unlad. Ang terminong "pagtatayo ng kakayahan" ay nagpapakita na ilang mga ahensya sa labas ng komunidad o organisasyon ang nagbibigay ng lakas upang madagdagan ang kakayahan. Ito ay nababatiran ng konsepto ng " pag-iihinyerong panlipunan o sosyolohikal." Ang terminong "paglilinang ng kakayahan," naman ay nagpapakita na ang lakas para sa pag-unlad ay nasa loob ng komunidad o organisasyon. Tignan ang slogan ni Julius Nyerere; ang komunidad ay nililinang ang sarili. العربيّة: العرب يّة: طو, Bahasa Indonesia: pengembangan kapasitas, বাংলা : সক্ষমতা উন্নয়নঃ, Català: desenvolupament de la capacitat, Deutsch: leistungsaufbau, leistungsentwicklung, English: capacity development, Ελληνικά: αναπτυξη ικανοτητων, English: capacity development, Español: desarrollo de la capacidad, Euskera: gaitasunak garatzea, Ewe: sise awari ipa eni, Filipino/Tagalog; paglilinang ng kakayahan, Français: renforcement des capacités, développement des capacités, bâtiment de capacité, développement de capacité, fortifier de la communauté, Galego: desenvolvemento da capacidade, हिन्दी : षमता विकास, अधिकारिकरण, Italiano: sviluppo della capacità, 日本語: 強くする, 容量の発展, Kiswahili: kujengea uwezo, Malay: pembangunan kapasiti, Português: desenvolvimento de capacidade, Română: dezvoltarea capacitatii, Pyccкий: Рaзвития, Af Soomaali: awoodsiinta, Srpski: razvoj sposobnosti, ไทย: การพัฒนาขีดความสามารถ; การสร้างขีดความสามารถ, Tiên Việt: Năng lực phát triển, Türkçe: kapasite gelişimi, 中文 : 提高能力PAGSASAKAPANGYARIHAN Ang pagsasakapangyarihan ng isang komunidad (o organisasyon) ay karagdagan sa mga kakayahan nito, pagpapabuti ng kapasidad (kakayahan) na makamit ang mga layunin. Gaya ng paglilinang ng kakayahan o kapasidad, ito ay isang proseso ng pagiging mas malakas. Tignan ¨Pagsukat sa Pagsasakapangyarihan¨para sa listahan ng labing-anim na elemento ng kapangyarihan o kapasidad, at ang pakikilahok na pamamaraan ng pagsukat ng mga pagbabago o karagdagan. Ang pamamaraan ng pagsasakapangyarihan, ay kabaligtaran ng pamamaraan ng kawang- gawa, ay may layunin na palakasin ang komunidad sa halip na hikayatin ito na manatiling nakatangkilik sa mga tulong mula sa labas. Ang pamamaraan ng pagsasakapangyarihan, kung gayon, ay hindi pinapagaan ang lahat para sa komunidad, dahil nakikita nito na ang pakikihamok at paglaban, gaya ng ehersisyong pisikal, ay magbubunga ng mas maraming lakas. Tignan Pagsasakapangyarihan ng Komunidad. Tignan Jihad para sa isang nakakawiling metapora. العربيّة : تمكين , Català: potenciació, Deutsch: empowerment, die stärkung, Ελληνικά: ενδυναμωση, English: capacity development, empowerment, power, strengthening, Español: potenciación, Filipino/Tagalog: pagpapalakas, Français: empowerment, हिन्दी : अधिकारिकरण, Italiano: empowerment, 日本語: 強化, Kiswahili: uwezo, Português: fortalecendo, Română: imputernicirea, Pyccкий: paзвития, ไทย: ขีดความสามารถ การสร้างพลัง, Srpski: unapredjenje, Türkçe: güçlenme, Tiên Việt: năng lực, 中文: 增强能力PAGPAPALAKAS Pagdadagdag ng kapasidad o kakayahang makamit ang mga layunin Gawing mas malakas. العربيّة : تقوية , Bahasa Indonesia: penguatan , বাংলা : শক্তিশালীকরন, Deutsch: die stärkung, Empowerment, Macht, Stärken, Ελληνικά: ανάπτυξη δυνατοτήτων, ενδυνάμωση, δύναμη, English: strengthening, capacity development, empowerment, power, Español: capacidad, potenciación, Euskera: indartzea, Ewe: fifun ni lokun, Filipino/Tagalog: pagpapalakas, Français: capacité, empowerment, हिन्दी : षमता विकास अधिकारिकरण, Italiano: rafforzamento, empowerment, 日本語: 強くする, Kiswahili: kujengea uwezo, Malay: menguatkan, Português: capacidade, desenvolvimento de capacidade, fortalecendo, Română: dezvoltarea capacitatii, intarire, Pyccкий: Рaзвития, Somali: xoojinta, Srpski: jačanje, ไทย: การเพิ่มความเข้มแข็ง, Tiên Việt: tăng cường Türkçe: kuvvetlendirme, 中文 : 提升力量ANG PAMAMARAAN NA PAGSASAKAPANGYARIHAN Ang mga materyales ng pagsasanay dito ay naglalayon na sagupain ang kahirpan sa lebel ng komunidad, kung saan ang pagsasanay sa pamamahala ay naglalayon na bigyang kapangyarihan ang mga komunidad na may mababa ang kita. Ang mga teyorya sa likod ng mga kakayahan at pamamaraan dito ay sosyolohikal. Ang isang magiling na mangagawa sa komunidad, bilang isang sosyolohiko, ay hindi magiging magaling sa paggawa ng trabahong ito, subalit, kung siya ay magiging pamilyar sa mga prinsipyo sa likod ng pagbibigay ng mga kakayahan o paglalarawan ng mga programa na kailangang gawin ito ay magiging mas mainam. Ito ay binubuo ng ilang mga mahahalagang prinsipyo: 1. Habang ang pagtulong ay maaaring ibigay, hindi ito dapat maging tulong na kawang-gawa, na tumataguyod sa pagtangkilik at nakapagpapahina, subalit ang bakasan o samahan, pagtulong at pagsasanay na tumataguyod sa pagdepende sa sarili at karagdagan ng kapasidad o kakayahan. 2. Ang mga tumatanggap na organisasyon o komunidad ay dindi dapat pinupwersa o kinokontrol na magbago, pero ang mga propesyonal na may kasanayan bilang mga aktibista o tagapagpakilos ay dapat pumagitna sa stimulasyon, pagbibigay impormasyon at paggabay. 3. Ang mga organismo ay lalong lumalakas sa pag-eehersisyo, pakikipaghamok at pagharap sa mga katungali. Ang pamamaraan ng pagsasakapangyarihan ay inilalakip ang prinsipyong ito sa mga organisasyong panlipunan. 4. Ang tuwirang partisipasyon o pakikilahok, lalo na sa pagpapasya, ng mga makakatanggap, ay mahalaga para sa pagdaragdag ng kanilang kapasidad. 5. Kailangan nating tumutok sa mga kalahok mula sa simula sa pamamagitan ng pagkontrol, pag-eehersisyo ng pangkalahatang pagpapasya, at pagtanggap ng responsibilidad para sa mga aksyong makatutulong sa pagdadagdag ng kanilang lakas. Ito ang mga sentrong prinsipyon ng pamamaraan na pagsasakapangyarihan. العربية : منهجيّة التمكين, Deutsch: gemeindestärkung, Ελληνικά: μεθοδολογια ενδυναμωσησ, English: empowerment methodology, Español: potenciación, Filipino: Ang Pamamaraan na Pagsasakapangyarihan, Français: methode de empowerment, हिन्दी : अधिकारिकरण, Italiano: su Empowerment della comunità, 日本語: 強化方法論, Português: metodologia de empoderamento, Română: metodologia imputernicirii, Somali: xoojinta, ไทย : หลักการในการสร้างพลัง, Türkçe: güçlendirme yöntemi, 中文 : 增强能力的方法BAKASAN O SAMAHAN Ang "bakasan o samahan" ay isang relasyon kung saan mayroong pagkakapantay-pantay ng mga nakipag-kasunduan," sa itaas, pinag-ukulan ngpansin na lahat tayo, kahit paano ay nakatangkilik sa isa't isa. Habang ang iyong mga gawain ay para sa pagtanggal ng pagtangkilik ng komunidad, ito ay hindi huwarang magiging magsasarili. Ang realistikong layunin, kung gayon, ay para sa komunidad ay magkaroon ng bakasan o samahan sa mga awtoridad ng munisipyo o distrito, at gumawa patungo sa pantay na relasyon. عربي: شراكة, شراكة, Bahasa Indonesia: kerjasama, Català: associació, Deutsch: partnerschaft, Ελληνικά: κοινοπραξια, English: partnership, Español: asociación, Filipino/Tagalog: samahan, Français: association, हिन्दी : भागीदारी, Italiano: partenariato, 日本語: 協力, Português: parceria, Română: partneriat, Srpski: partnerstvo, ไทย: ความร่วมมือ, Türkçe: ortaklık, 中文 : 伙伴关系PAKIKILAHOK (Partisipasyon) Ang ¨Pakikilahok¨ ay ginagamit sa iba't ibang konteksto sa lugar na ito. ¨Pakikilahok ng Komunidad" nangangahulugan na ang lahat ng miyembro ng komunidad ay nakikilahok sa pagpapasya na nakaka-apekto sa komunidad (hindi lamang kinukonsulta o nagbibigay ng kontribusyon). Tignan PAR. Tignan din Pangsambayanang Tipan o Kompromiso. Ang ¨Pakikilahok na Pagsasanay¨ ay nangangahulugan na ang mga nagsasanay ay natututo sa pamamagitan ng panggawa, halimbawa pakikilahok bilang isang epektibong pamamaraan ng pag-aaral ng mga kasanayan. Ang mga kalahok ay hindi natututo kapang sila ay nakikining lamang sa lektyur o presentasyon. ¨Pakikilahok na Pamamahala¨ ang ibig sabihin nito ay ang pamamahala ay hindi lamang nasa mga tagapangasiwa, ngunit ito ay trabaho ng lahat. "Pakikilahok na Pagsusuril" (PRA) ito ay nangangahulugan na ang komunidad o organisasyong naaapektuhan ay nahikayat na makilahok sa pagtatasa o pagtatantiya ng sitwasyon at pagtukoy sa mga prayoridad. العربية : مشاركة , Bahasa Indonesia: Partisipasi, Català: participació, Deutsch: partizipation, Ελληνικά: συμμετοχη, English: participation, Español: participation, Filipino/Tagalog: pakikilahok, Français: participation, हिन्दी : भागीदारी, Italiano: participazione, 日本語: 参加, Português: participação, Română: participare, Srpski: učestvovanje, ไทย: การมีส่วนร่วม, Türkçe: katılım, 中文 : 参与MAIPAPATULOY, NAIPAPATULOY Ang salitang "maipapatuloy o naipapatuloy" ay mahalaga sa pagbibigay ng tulong na pangkalinangan. (Ang salitang ito ay hindi makikita sa mga diksyonaryo). Ito ay tumutukoy sa ¨kakayahan¨ ng isang bagay na ¨maipatuloy¨ (maaaring ituloy) kapag ang tulong mula sa labas ay tinangal. Para sa isang komunidad na nagtatayo ng pagkukunan ng tubig, ang pagkukumpuni, paglilinis at paggamit sa bomba matapos itong gawin ay ang nais na makamit. Para sa nagbibigay ng laang-gugol (pondo) mula sa labas, ito ay ang pagpapatuloy ng proyekto o ng mga resulta nito pagkaalis ng nagbibigay. Para sa iyo, bilang isang tagapagpakilos, ito ay ang pagpapatuloy ng proseso ng panlipunang pagpapalakas ng komunidad kahit wala ka na. Para sa mga tagataguyod ng kalikasan at ekolohiya, ang pagpapatuloy ay kailangang - ang mga gawain ay kayang ipagpatuloy (halimbawa bayolohikal) sa pisikal na lugar, na ang mga likas na yaman na hindi napapalitan ay hindi mauubos. العربيّة الاستمرارية, Bahasa Indonesia: Keberlangsungan, Deutsch: Nachhaltigkeit, die nachhaltigkeit, Ελληνικά: Bιωσιμότητα, English: sustainability, Español: sostenimiento, Filipino/Tagalog: maipapatuloy, Français: durabilité, Galego: sostentabilidade, हिन्दी : निरंतरता, Italiano: sostenibilita, 日本語: 継続, Kiswahili: udhibiti, Português: sustentabilidade, Română: dezvoltare durabila, Pyccкий: устойчивость, Af Soomaali: xejin, Srpski: održivost, ไทย: ความยั่งยืน, Tiên Việt: Tạm dịch là sự phát triển bền vững, Türkçe: sürdürülebilirlik, اردو (Urdu): سسٹينيبِلٹ, سسٹينيبِلٹی", 中文: 持续性NAAANINAG (Transparency) Ang panganganinag o pagiging bukas ay isang mahalagang elemento ng pagpapalakas ng komunidad (Tignan mga elemento ng pagsasakapangyarihan). Ang salitang "aninag" dito ay nangangahulugan ng abilidad na makita ang lahat. Kapag mga manggagawang sibil o sa gobyerno ay gumagawa ng mga bagay (gaya ng paggawa ng mga pasya, magtalaga ng mga yaman) ng pasikreto, itinatago ang kanilang mga gawain sa mga tao, hindi sila nanganganinag o naaaninag (bukas). Tinatrato nila ang mga tao ng parang kabute ( "mushroom treatment¨). Ito ay nagdudulot ng pagkawalang tiwala, pagkawalang bahala o kalamigan ng loob, at marhinalisasyon (mga salik ng kahirampan at pagiging mahina ng komunidad). Ang iyong trabaho bilang tagapagpakilos ay itaguyod ang pagiging maaninag o bukas. Gagawin mo ito sa pamamagitan ng pagbibigay ng paliwanag kung ano ang ibig sabihin nito. Na ang mga tao ay may karapatan at tungkulin na malaman kung ano ang mga nagyayari. Pagtatahas ng Kamalayan). Dapat ding siguraduhing ito ay isang importanteng elemento ng organisasyong pangkomunidad na iyong itatatag. Ang mga batas tulad ng ¨Freedom of Information Act¨ o iba pang mga batas na tulad nito na sinisigurado na ang mga detalye ng paggastos ng gobyerno ay dapat makukuha ng publiko (bilang parte ng ¨public records¨), na nakatangka para sa pagtataguyod ng pagiging maaninang o bukas ng gobyerno, datapwat ang ibang mga opisyal ay tatangkaing parupukin ang kahulugan ng mga batas na ito. Kung itinatago ang problema, tinatakpan o itinatatwa na mayroong problema; sigurado lamang na hinahadlangan mo ang mga solusyon. Kung, sa halip, ay hindi mo ito tatakpan, aaminin, at matapat na susuriin, ikaw ay nasa landas ng paglulutas ng problema o suliranin. Ang pagiging maaninag o bukas ay nakapagpapalakas. العربيّة : الشفافية, Bahasa Indonesia: transparansi, Català: transparència, Deutsch: die transparenz, Ελληνικά: Διαφάνεια, English: transparency, Español: transparencia, Filipino/Tagalog: naaaninag o pagiging bukas, Français: transparence, Galego: transparencia, हिन्दी: पारदर्शीता, Italiano: transparenza, 日本語: 透明 明確さ, 한국어 / Hangugeo: 투명도, Malay: transparensi, Nederlands: transparantie, Português: transparência, Română: transparenta, Pyccкий:Прозрачность, Somali: waadix, Srpski: providnost, ไทย: ความโปร่งใส, Türkçe: şeffaflık, Tiên Việt: tính minh bạch, ردو: شفافیت, 中文: 透明度──»«──Kung ikaw ay makakita ng salitang may relasyon sa pagsasakapangyarihan ng komunidad, at ito ay kinakailangang pag-usapan, maaaring, sumulat sa amin.Kapag hinango ang lahat or parte nang nilalaman ng pahina na ito |
Pangunahing Pahina |